حیاط مدرسه

مفاهیم:
جلو / پشت، اول الی پنجم، وسط / کنار / بین، چپ / راست.
مهارتهای مربوط به لوحه:
مهارتهای مربوط به رفتار در حیاط مدرسه، مهارتهای خارج شدن از کلاس، مهارتهای وارد شدن به کلاس..
نگرشهای مربوط به لوحه:
1- اغلب در کارهای علمی کار کردن با یک تیم و مشارکت در یافتههای دیگران مفید است. با وجود این تمام اعضای تیم باید به نتیجهٔ فردی خود راجع به این که یافته چیست رسیده باشند.
2- در بازیهای کودکانه دانش آموز با حل مسائل زندگی روزمره با ریاضیات برخورد پیدا میکند.
تأثیرات شناختی:
1- درک حرکت در طبیعت و نتایج آن.
2- یاد دادن به دیگران.
3- حق پایدار و باطل برچیده شدنی است.
تم شناختی:
کارگروهی: بازیهای گروهی را که میشناسید به دانشآموزان معرفی کنید. در مورد آداب گروهی نکاتی را که میدانید به دانشآموزان بیان کنید.
ارتباط با صفحات بخش:
1- چند نفر، پشت به شما قرار دارند؟ با چوب خط نشان بده و بنویس.
2- چند نفر، رو به شما قرار دارند؟ با چوب خط نشان بده و بنویس.
3- تعداد پرندگان و درختان را بشمار و بنویس.
4- تعداد دانشآموزانی را که دست همدیگر را گرفتهاند با چوب خط نمایش بده (بعدها این دانش آموزان را با ساعت مقایسه کنید).
5- برای این تصویر یک داستان بساز.
6- در حیاط مدرسه با چه قسمتهایی از طبیعت در ارتباط هستیم؟
7- آیا میدانید بچههایی که در این تصویر هستند، چه بازی میکنند؟
صفحه 65 کتاب درسی

بشمار و بنویس:
انگشتان یک دست را مانند نمونه تا جایی که امکان دارد به دست دیگر منتقل کن و بعد با چوب خط نشان بده.
توصیه به معلم: دانشآموزان قبل از این فعّالیت در کلاس، کار با انگشتان دست را تمرین کنند؛ زیرا میتوانند به صورتهای مختلف انگشتان دست خود را نشان دهند و منتقل کنند.
توصیه به والدین: فرزند شما باید عددهای بیشتر از 5 را به صورت ترکیبی از عدد 5 و یک عدد دیگر نشان دهد؛ برای مثال، عدد هفت را با 5 و 2 نشان دهد.
اهداف
1- بتواند یک عدد بزرگتر از ۵ را با انگشتان در دست نمایش دهد.
2- جمع دو عدد با حاصل بیشتر از ۵ را با انتقال انگشتان یک دست به دست دیگر و ساختن ترکیب ۵ و عدد دیگر انجام دهد و حاصل را با چوب خط نمایش دهد.
3- بتواند بین نمایشهای مختلف یک عدد (انگشتان دست و چوب خط) ارتباط برقرار کند.
روش تدریس
* به دانشآموزان تعدادی دکمه یا چینه و… بدهید. سپس یک عدد دلخواه مانند ۷ را با انگشتان دو دست نمایش دهید (به گونهای که به صورت ۵ و ۲ نباشد). سپس از آنها بخواهید همین عدد را با انگشتان دو دست به همان صورت که شما نمایش دادهاید، نمایش دهند و به همان تعداد دکمهها را دو طرف قرار
دهند، سپس از آنها بخواهید یکی یکی از دکمههای یک طرف برداشته و به طرف دیگر اضافه کنند، تا یک طرف دسته 5تایی شود.
سپس دکمههای دو طرف را با انگشتان دو دست نشان دهند. همین کار را با انتقال انگشتان یک دست به دست دیگر تا جایی که امکان دارد انجام دهند از این دست فعالیتها انجام دهید تا دانشآموزان به صورت عملی عددهای بیشتر از ۵ را به صورت ترکیبی از عدد ۵ و یک عدد دیگر با انگشتان دست نشان دهند.
* حال به صفحهٔ آغازین بخش برگردید و از دانشآموزان بخواهید شکلی که تعداد آن بین ۵ و ۱۰ است. مثل ۷ تا سنگ را با استفاده از دکمهها به صورت ترکیبی از ۵ و ۲، نمایش دهند، همین عمل را با میلههای آموزشی به جای چوبهای نرده انجام و یا تعداد آنها را با انگشتان دو دست نشان دهند.
* به فعالیت صفحهٔ ۶۵ برگشته و فعالیت کتاب را انجام دهید. ابتدا به دانشآموز مانند تصاویر کتاب با انگشتان خود عدد را نشان دهید. سپس با انتقال انگشتان یک دست به دست دیگر ترکیب ۵ و یک عدد دیگر را بسازید و سپس با چوب خط نشان دهید.
توصیههای آموزشی
1- دانشآموزان باید به این توانایی برسند که یک عدد را به صورتهای مختلف نمایش دهند و بتوانند عددهای یک دست را به دست دیگر منتقل کنند، لذا تمرین و ورزش انگشتان دست میتواند به آنها در انجام این فعالیتها کمک کند.
2- نمایش عدد بیشتر از ۵، به صورت ترکیبی از ۵ و یک عدد دیگر، توانایی دانشآموز را در محاسبات ذهنی بالا میبرد، لذا تأکید بر این است که، بتواند یک عدد را به صورت ترکیبی از ۵ و یک عدد دیگر با استفاده از انگشتان دست، چوب خط و یا رسم شکل نشان دهد.
3- وقتی دانشآموز انگشتان یک دست را به دست دیگر منتقل میکند، قدرت برقراری ارتباط بین نمایشهای مختلف یک عدد را در دانشآموز تقویت میکند.
4- تصمیم گیری در مورد بستن و یا باز کردن انگشتان دستها را به عهدهٔ دانش آموزان بگذارید.
صفحه 66 کتاب درسی

بشمار و بنویس:
شکلهای هر دو دسته روی هم چند تا میشود؟ جواب را با چوب خط نشان بده.
با چوب خط نشان بده اندازهی مداد چند تا چینه است.
توصیه به معلم: از دانشآموزان بخواهید برای پیدا کردن پاسخ از رسم چوب خطها استفاده، و درستی پاسخ را با انگشتان دست هم کنترل کنند.
توصیه به والدین: از فرزند خود بخواهید عددهای 1 تا 9 را با چوب خط به شما نشان دهد.
اهداف
1- درک مفهوم جمع دو عدد و پیدا کردن حاصل جمع با استفاده از رسم چوب خط.
2- اندازهگیری طول با استفاده از واحدهای غیر استاندارد نظیر چینه و نمایش اندازهٔ طول با استفاده از نمادهای مختلف مثل چوب خط.
3- ایجاد زمینه برای درک عددهای بیشتر از ۵ به صورت ترکیبی از ۵ و یک عدد دیگر.
روش تدریس
* از تعدادی لوبیا یا اشیاء دیگر استفاده کنید و تعداد کمتر مساوی ۵ را در یک طرف و تعدادی دیگر را در طرف دیگر قرار دهید، سپس از دانشآموزان بخواهید با استفاده از شمارش مجموع، تعداد آنها را پیدا کرده حاصل جمع را با صدای بلند بگویند.
همچنین با استفاده از چینه طولهای مختلف (که اندازهٔ آنها به تعداد درستی از چینه باشد) را اندازهگیری کنید.
* به صفحهٔ آغازین برگردید و از آنها بپرسید، چند تا پرنده در سمت راست اضافه شود، مجموع پرندههای دو طرف ۶ میشود؟ یا به همین صورت چند تا پرنده به پرندههای سمت چپ اضافه شود، مجموع پرندهها ۷، 8 و ... میشود؟ تا دانشآموزان بتوانند با استفاده از مجموعیابی به درک مناسبی از جمع در محیط پیرامونی دست یابند.
* به صفحهٔ ۶۶ کتاب برگشته و فعالیت مربوط را انجام دهید. در قسمت بالای صفحه حاصل جمع را میتوانند با شمارش پشت سر هم دو دسته و یا با انگشتان دست و یا با رسم پشت سر هم چوب خطها به دست آورند. تعداد چینهها در قسمت پایین صفحه که نشان دهندهٔ طول مدادها است با شمارش پیدا میشوند.
توصیههای آموزشی
1- بعد از اینکه فعالیت بالای صفحه را با چوب خط انجام دادند، از آنها بخواهید حاصل را با انگشتان دست نیز آزمایش کنند.
2- پیدا کردن تعداد دو دسته با چوب خط به این ترتیب است که به تعداد دستهٔ سمت چپ، چوب خط رسم میشود. سپس چوب خطهای دستهٔ دوم به دنبال اولی رسم میشود. فقط باید توجه دانشآموزان به این نکته باشد که دستهٔ ۵ تایی با چوب خط را درست کنند. برای مثال اگر ۴ چوب خط را برای دستهٔ اول گذاشتهاند وقتی شروع به شمردن دستهٔ دوم میکنند. ابتدا یک دستهٔ ۵ تایی درست میشود، سپس ۲ چوب بعدی کشیده میشود. در صورتی که این کار برای دانشآموزان دشوار است میتوانند ابتدا با شمارش پشت سرهم و یا با انگشتان دست حاصل را پیدا کنند. سپس جواب را با چوب خط نشان دهند.
3- در فعالیت بین صفحه، توجه دانشآموزان را به این نکته جلب کنید که چون اندازهٔ چینهٔ قرمز و آبی یکی است تعداد بیشتر چینه نشان دهنده بزرگتر بدون طول مداد است.
صفحه 67 کتاب درسی

بشمار و بنویس:
به تعداد چوب خطهای سمت چپ، رنگ آبی و به تعداد چوب خطهای سمت راست، رنگ سبز بزن.
توصیه به معلم: دانشآموزان تا این مرحله تا 5 را بدون شمارش شناسایی میکنند. در آموزش عدد 6 تأکید بر این است که عدد 6 را به صورت 5 و 1 ببینند.
توصیه به والدین: نماد عدد 6 به دو صورت است. فرزند شما در حال حاضر فقط همین نوع را تمرین کند.
اهداف
1- شناخت کاملتر عدد ۶ و مفهوم ترکیبی آن.
2- توانایی نوشتن صحیح نماد عدد ۶.
3- درک نمایشهای مختلف عدد ۶ و تبدیل آنها به صورت ترکیبی از ۵ و 1.
روش تدریس
* به دانشآموزان نمایشهای مختلف عدد ۶ را با انگشتان دست نشان دهید و از آنها بخواهید آن را با چینه یا دکمه با رنگهای متفاوت نشان دهند.
* به صفحهٔ آغازین بخش برگردید و بخواهید دانشآموزانی را که صورتشان در تصویر دیده شده، بشمارند و با صدای بلند عدد آن را بیان کنند، سپس دانشآموزانی که صورتشان در تصویر دیده نمیشود را، بشمارند و عدد آن را بیان کنند. تعداد دانشآموزانی که صورتشان دیده میشود را با انگشتان دست و
چوب خط نشان دهند.
* حال از دانشآموزان بخواهید، فعالیت مربوط به صفحهٔ ۶۷ را انجام دهند. دانشآموزان میتوانند با دو مداد رنگی آبی و سبز در مجموع 6 تا مربع را رنگ کنند. در این جا ۴ حالت از ترکیبهای عدد ۶ نشان داده شده است. دانشآموزان را تشویق کنید که حالتهای دیگر را بیان کنند و با چوب خط نشان دهند، سپس نحوهٔ صحیح نوشتن نماد عدد ۶ را توضیح داده و آن را معرفی کنید.
توصیههای آموزشی
1- دانشآموزان باید تا این جا بتوانند تعداد اشیاء تا ۵ را بدون شمارش تشخیص دهند و برای عددهای بزرگتر از ۶ آن عدد را به صورت ۵ و یک عدد دیگر شناسایی کنند.
2- در آموزش عدد ۶ تأکید بر این است که عدد ۶ را به صورت ۵ و ۱ ببینند.
3- از دانشآموزان بخواهید در منزل اشیایی که به صورت ۶ تایی هستند (مثل یک دست قاشق یا چنگال) پیدا کنند و در کلاس نام ببرند.
4- تا زمانی که دانشآموزان این نماد عدد ۶ را به خوبی یاد نگرفتهاند از نوشتن عدد ۶ با نماد دیگر آن اجتناب کنید.
5- در هنگام رنگ کردن مربعها توجه دانشآموزان را به ترکیب ۵ و ۱ مربعها جلب کنید.
همچنین این روش (رنگ کردن مربعها) را برای پیدا کردن حاصل جمع دو عدد آموزش دهید. یعنی اگر بخواهند تعداد ۲ دسته اشیاء را روی هم به دست بیاورند میتوانند با رنگ کردن مربعها و سپس شمردن آنها حاصل را به دست آورند.
صفحه 68 کتاب درسی

با ابزار کار کن:
مانند نمونه با استفاده از خط کش، خطّی بکش که شکل را دو نیمهی مثل هم کند. هر دو نیمه را مثل هم رنگ کن.
مربّعهای سمت راست خط را طوری رنگ کن که مانند شکلهای سمت چپ دو نیمهی مثل هم به وجود آید.
توصیه به معلم: در هر مستطیل 2×3، که خطوط آن پررنگ شده است، باید عددهای 1 تا 6 باشد. بنابراین، علاوه بر سطر و ستون، توجّه دانشآموزان را به این مسئله جلب کنید.
توصیه به والدین: توجّه فرزند خود را به شکلهای متقارن در اطراف خود جلب کنید.
اهداف
1- درک مفهوم تقارن و شناخت اشیاء متقارن.
2- توانایی رنگ کردن شکلهای متقارن.
3- توانایی کامل کردن شکلهای متقارن در دو طرف خط تقارن.
4- توانایی در استفاده از خط کش برای رسم خط تقارن شکل.
5- تکمیل کردن مربع شگفت انگیز 6×6.
روش تدریس
* از دانشآموزان بخواهید یک کاغذ را از وسط تا بزنند به گونهای که دو طرف کاغذ کاملاً بر روی هم قرار گیرد (یعنی لبههای کاغذ روی همدیگر قرار گیرند) سپس دو طرف کاغذ را با رنگهای دلخواه رنگ آمیزی کنند طوری که پس از تا کردن قسمتهای مثل هم، روی هم قرار گیرند. همین طور میتوانید از آنها بخواهید که تقارن گوش، چشم و دست و پا را نسبت به دو طرف بدن تجسم کنند و توجه آنها را به اشیاء متقارن دیگر اطراف خود جلب کنید.
* به صفحهٔ آغازین بخش برگردید و از دانشآموزان بپرسید که آیا میتوانند در این تصویر شکلی پیدا کنند که دو نیمهٔ آن دقیقاً مثل هم باشد.
* در انجام فعالیت صفحهٔ ۶۸ ابتدا از دانشآموزان بخواهید با استفاده از خط کش، خطی بکشند که شکل را به دو نیمهٔ مثل هم تقسیم کند. سپس دو طرف را با رنگی که دوست دارند رنگ آمیزی کنند. طوری که در شکل پروانه دو نیمهٔ آن مثل هم باشد.
سپس قرینهٔ مربعهای رنگی را نسبت به خط، مانند نمونه پیدا کنند و دو نیمهٔ شکل باید مثل هم شود طوری که اگر کاغذ را از روی خط تا کنیم مربعهای رنگی روی هم بیفتند. در پایان مربعهای شگفت انگیز 6×6 را توضیح داده و از دانشآموزان بخواهید آن را حل کنند.
توصیههای آموزشی
1- توجه دانشآموزان را به شکلهای متقارن که در محیط اطراف وجود دارد جلب کنید هر بار تأیید کنید که دو نیمهٔ شکل مثل هم هستند. طوری که اگر شکل را تا کنید، قسمتهای مثل هم روی یکدیگر قرار میگیرند.
2- در تقارن شطرنجی توجه دانشآموزان را به خط تقارن وسط جلب کنید، توجه کنید که این اولین فعالیتی است که دانشآموزان تقارن شطرنجی را آموزش میبینند.
3- در مربع شگفت انگیز در هر مستطیل 2×3 که خطوط آن پررنگ شده است، باید عددهای ۱ تا ۶ وجود داشته باشد.
4- در صورتی که دانشآموز روش پیدا کردن هر جای خالی را توضیح میدهد، شما و یا سایر دانشآموزان از روشهای دیگر، درستی یا نادرستی پاسخ او را بررسی کنید.
صفحه 69 کتاب درسی

بشمار و بنویس:
به تعداد انگشتان دست چپ، رنگ آبی و به تعداد انگشتان دست راست، رنگ سبز بزن.
توصیه به معلم: فعّالیتها و تمرینهای بالا مقدّمهای است تا دانشآموزان عدد 7 را به صورت 5 و 2 ببینند. به صفحات قبل (65) نیز مراجعه کنید.
توصیه به والدین: به جهت حرکت قلم در نوشتن نماد عدد 7 توجّه کنید.
اهداف
1- درک کاملتر عدد 7 و آشنایی با نمادهای مختلف نمایش آن.
2- توانایی نوشتن صحیح نماد عدد 7.
3- برقراری ارتباط بین نمایشهای مختلف و درک ترکیبی عدد 7 به صورت 5 و 2.
روش تدریس
* از دانشآموزان بخواهید شکلهای مختلف عدد 7 را با انگشتان دو دست نشان دهند. یا با استفاده از اشیایی مثل عدس یا دکمه یا چینه ترکیبهای مختلف عدد 7 را بسازند. به عنوان نمونه 4 و 3 - 5 و 2 - 3 و 4 - 2 و 5 ، سپس از آنها بخواهید دستههای ساخته شده را با استفاده از انگشتان دست نشان دهند
و با انتقال انگشتان به یک دست تا حد امکان، آنها را به صورت 2 و 5 تبدیل کنند.
* به صفحهٔ آغازین بخش برگردید از دانشآموزان بخواهید، خطی رسم کنند که دایره بازی دانشآموزان را به یک دستهٔ ۵ تایی و یک دستهٔ ۷ تایی تقسیم کنند. سپس از آنها بخواهید با قرار دادن دو رنگ روی صورت دانشآموزانی که دستهٔ 7 تایی را درست کردهاند، ترکیبهای مختلف عدد 7 مثل 4 و 3، 5 و 2 را بسازند.
* در فعالیت این صفحهٔ کتاب، ابتدا نمایشهای مختلف عدد 7 را با انگشتان دست نمایش دهید و سپس از آنها بخواهید به همان صورت نمایش داده شده شکلها را رنگ آمیزی کنند، در هنگام رنگ آمیزی توجه آنها را به تعداد 5 و 2 مربوط به گردی، چهارگوش و سه گوش جلب کنید. سپس نحوهٔ صحیح نوشتن عدد 7 را با معرفی نماد آن توضیح دهید.
توصیههای آموزشی
1- توجه داشته باشید که در همهٔ فعالیتها دانشآموزان را به این سمت سو دهید که ۷ را به صورت 5 و 2 ببینند.
2 -به جهت حرکت قلم در نوشتن نماد عدد 7 توجه و بررسی کنید که همهٔ دانشآموزان به درستی عدد 7 را بنویسند.
3- از دانشآموزان بخواهید در منزل داستان 7 کوتوله در جنگل را برای خود در نظر بگیرند و تصویری از آن را نقاشی کنند.
4- با استفاده از دو رنگ مهره یا چینه و یا با رنگ کردن 7 مربع با استفاده از دو رنگ مختلف ترکیبهای مختلف عدد 7 را به دست آورید.
صفحه 70 کتاب درسی

بشمار و بنویس:
عدد مربوط به هر دسته را زیر آن بنویس. در هر قسمت دستهای را رنگ کن که شکلهای بیشتری دارد.
الگو را با خط کش ادامه بده.
توصیه به معلم: هدف این صفحه، آموزش اوّلیهی مفهوم مقایسهی دو عدد (کمتر و بیشتر) است. این مفهوم در صورت لزوم با چیزهای دیگر هم تمرین شود.
توصیه به والدین: از فرزند خود بخواهید در محیط زندگی دو چیز مرتبط مانند قاشق و چنگال را بشمارد و بگوید کدام یک بیشتر است.
اهداف
1- نوشتن عدد اصلی یک مجموعه با شمارش تعداد آن.
2- تمرین نوشتن نماد عددهای تا ۷
3- درک مفهوم بیشتری و کمتری بدون استفاده از نماد مربوط به آن.
4- تشخیص دسته با تعداد بیشتر یا کمتر و درک مفهوم مقایسه.
5- توانایی استفاده از خط کش در ادامه بدون یک الگوی هندسی.
روش تدریس
* از دانشآموزان بخواهید که یک دسته ۶ تایی از عدس در یک طرف و یک دسته ۵ تایی لوبیا در طرف دیگر قرار دهند، از آنها بپرسید که تعداد عدسها بیشتر است یا لوبیاها؟ توضیحات و دلایل آنها را گوش کنید به روشهای مختلف فعالیتهای مشابهی را مطرح کنید.
* به صفحهٔ آغازین بخش برگردید و از دانشآموزان بپرسید که تعداد بچههایی که صورتشان دیده میشود بیشتر است تا آنهایی که صورتشان در تصویر دیده نمیشود؟ تعداد پرندههای سمت چپ بیشتر است یا تعداد پرندههای سمت راست؟ چرا؟
* با دقت در طریقه نوشتن عدد، عدد مربوطه به هر دسته را بنویسند و شکلهای آن دسته را که تعدادشان بیشتر است، رنگ کنند.
توصیههای آموزشی
1- این صفحه اولین جایی است که مفهوم مقایسهٔ کمتر و بیشتر مطرح میشود. لذا سعی کنید که با اشیاء ملموس این مفهوم را برای دانشآموزان معنیدار کنید.
2- از آنها بخواهید در محیط زندگی تعداد دو شیء مرتبط مثل قاشق و چنگال را تا جایی که میتوانند بشمارند و با یکدیگر مقایسه کنند.
3- از دانشآموزان بخواهید که تعداد لباسهای خود را با اعضای خانواده مقایسه کنند. به عنوان نمونه تعداد جورابهای خود را با تعداد جورابهای هر یک از اعضای خانواده مقایسه کند.
4- این مفهوم را با سایر دروس میتوانید ترکیب کنید. برای مثال از دانشآموزان بخواهید اسامی پسرهایی که چهار حرفی هستند و اسامی دخترهایی که ۴ حرفی هستند را بنویسند و آنها را از نظر تعداد با یکدیگر مقایسه کنند.
5- توجه دانشآموزان را به ارتباط متقابل مفاهیم بیشتر، کمتر جلب کنید اگر ۴ تا بیشتر از ۳ تا است پس ۳ تا کمتر از ۴ تا است. شما این جملات را تکرار کنید تا این ارتباط به طور کامل درک شود.