سوال و پاسخ آزمون های مرحله اول و دوم المپیاد ادبی ایران

المپیاد ادبی، مسابقه‌ای در سطح کشوری است که دانش‌آموزان را با متون ادبی ایران آشناتر کرده و آن‌ها را به ادامه‌ی تحصیل در رشته‌های علوم انسانی و به خصوص ادبیات فارسی تشویق می‌کند. این المپیاد، پس از المپیاد ریاضی، همگام با المپیاد فیزیک، باسابقه‌ترین المپیادهای کشور است و از سال تحصیلی 67-1366 بنیان گذاشته شد.

شرکت در این المپیاد برای همه‌ی دانش‌آموزان رشته‌های نظری آزاد است و مانند دیگر المپیادها این مسابقه نیز در سه مرحله انجام می‌گیرد.

مرحله‌ی اوّل، شامل 100 پرسش چهارگزینه‌ای، از کتاب‌های درسی دبیرستانی (حدود 30%) و برخی منابع غیردرسی (حدود 70%) است که هر ساله توسط کمیته ادبی باشگاه دانش‌پژوهان جوان اعلام می‌شوند. این مرحله معمولاً در بهمن‌ماه هرسال برگزار می‌شود و حدود 1000 نفر در آن پذیرفته می‌شوند.
مرحله‌ی دوم در اردیبهشت هر سال برگزار می‌شود و پذیرفته شدگان مرحله‌ی دوم برای راهیابی به دوره‌ی تابستانه و کسب مدال به رقابت می‌پردازند. در این مرحله 40 نفر پذیرفته می‌شوند که همگی در دوره‌ی تابستانه مدال خواهند گرفت.

تاریخچه‌ی المپیاد ادبی

شرکت در این المپیاد، تا دوره‌ی چهاردهم (سال تحصیلی 80-1379) فقط مخصوص دانش‌آموزان دو رشته‌ی نظری علوم انسانی و علوم و معارف اسلامی بود و شش نفر نخست (پس از سه مرحله رقابت و آزمون)، مدال طلا دریافت کرده، می‌توانستند در رشته‌ی زبان و ادبیات فارسی وارد دانشگاه مورد علاقه‌ی خود شوند. امّا از دوره‌ی پانزدهم محدودیت رشته‌ی دانش‌آموزی برداشته شد و دانش‌آموزان دو رشته‌ی دیگر نظری، یعنی ریاضی فیزیک و علوم تجربی نیز به جمع رقابت‌کنندگان پیوستند؛ امّا برای ایشان سهمیه‌ی طلا بصورت مازاد و مشروط در نظر گرفته شد؛ به ‌این‌ معنی ‌که پس از رقابت چهل دانش‌آموز برتر کشور (مرحله‌ی سوم؛ دوره‌ی تابستانی)، شش نفر نخست رشته‌های انسانی و معارف، مانند گذشته، مدال طلا می‌گرفتند، و سه نفر نخست رشته‌های ریاضی و تجربی، درصورتی‌که نمر‌ه‌ی علمی‌ای بیشتر یا مساوی نفر ششم انسانی و معارف آورده بودند، مدال طلا می‌گرفتند. (و البته غالباً تنها یک یا دو نفر از دانش‌آموزان ریاضی و تجربی می‌توانستند چنین نمره‌ای کسب کنند). این حذف محدودیت، که از سوی شورای عالی انقلاب فرهنگی تصویب و ابلاغ شده بود، باعث اعتراض کمیته‌ی علمی المپیاد ادبی و استعفای دسته‌جمعی ایشان شد.

پس از پایان دوره‌ی هفدهم و توزیع مدال‌ها، شورای عالی انقلاب فرهنگی تغییری در تعداد سهمیه‌ی طلای کشوری المپیادها تصویب و ابلاغ کرد (14مهر 1383) که طبق آن، در المپیاد ادبی، سهمیه‌ی دانش‌آموزن رشته‌های انسانی و معارف، از 6 به 12، و سهمیه‌ی دانش‌آموزن رشته‌های ریاضی و تجربی، از 3 به 6 افزایش یافت. بدین‌ترتیب، تعدادی از مدال‌آوران نقره نیز به جمع طلاآوران پیوستند و از مزیت دانشگاه بی‌کنکور بهره‌مند شدند. این قانون همچنان پابرجاست. از دوره‌ی بیست‌وپنجم (سال تحصیلی 91-1390) محدودیت تعیین رشته‌ی دانشگاهی نیز برداشته شد تا طلاآوران ادبی به‌جای آنکه تنها مجاز به انتخاب رشته‌ی زبان و ادبیات فارسی باشند، بتوانند از بین تمام رشته‌های گروه‌های امتحانی علوم انسانی و هنر، رشته‌ی موردعلاقه‌ی خود را انتخاب کنند.

اهداف و دستاوردها

المپیادهای دانش آموزی در حقیقت بستری را فراهم می‌کنند تا افراد مستعد و علاقمند در هر حوزه علمی این امکان را داشته باشند تا با بهره‌گیری از کلاس‌های دوره تابستانی در ابتدای کار و پس از آن امکانات بنیاد ملی نخبگان در رشته مورد علاقه خود بیشتر از سطح پذیرفته شده در سیستم آموزشی کشور فعالیت کنند.
شرکت در دوره تابستانی المپیاد و بهره گیری از استادان برجسته‌ی حوزه های مختلف علوم و آشنایی با دانش روز و تعالی روحیه علمی دانش پژوهان برگزیده در المپیادها از مهم‌ترین دستاوردهای قبولی در المپیاد به شمار می‌آید. در حقیقت المپیاد مجالی است برای عده‌ای از دانش آموزان که میل به بیشتر دانستن و تلاش و پویایی علمی را در خود حس می‌کنند.
اغلب پذیرفته شدگان المپیادهای علمی را دانش‌آموزانی تشکیل می‌دهند که مشتاقانه در حوزه مورد انتخاب خود فعالیت می‌کنند و حتی بسیاری از تمایلات و علایق دیگر خود را بر اثر شور و شوق دستیابی به مرتبه‌ای بالاتر از معرفت به یک سو می‌نهند. در حقیقت المپیادهای علمی همواره پذیرای کسانی است که عاشقانه به حوزه مورد پژوهش و مطالعه خود می‌نگرند.
لازم به ذکر است در این میان المپیاد ادبی نظر به اقتضائات و حلاوت زبان و ادبیات پارسی یکی از جذاب‌ترین و موثرترین شاخه‌های المپیاد دانش آموزی به شمار می‌رود. دانش آموزانی که در این حوزه از رشته‌های المپیادی وارد می‌شوند، معمولاً در هفته‌های آغازین و با همان اندک دریافتی که از مباحث مطروحه در این المپیاد به دست می‌آورند آن چنان شیفته‌ی مباحث مورد تدریس می‌شوند که گاه ساعت‌های فراغت و استراحت خود را نیز مشتاقانه به مطالعه در این زمینه می‌پردازند و این امر دقیقاً عامل موفقیت بسیاری از المپیادی‌های سابق است که نه تنها لذت مطالعه منابع و آشنایی با ادبیات کشورشان را در طی آزمون‌های مرحله اول و دوم به دست آورده‌اند بلکه توامان این تلاش‌ها با ورود به دوره تابستانی از امکانات و تسهیلاتی که در اختیار برگزیدگان قرار می‌گیرد، بهره مند شده‌اند.