سانتی‌متر مکعب: واحد اندازه‌گیری حجم
حجم چیست و چگونه اندازه‌گیری می‌شود؟
حجم، مقدار فضایی است که یک جسم سه‌بعدی اشغال می‌کند. برای درک بهتر، یک جعبه کفش را تصور کنید. فضای داخل این جعبه، حجم آن است. ما برای اندازه‌گیری حجم از واحدهای مختلفی استفاده می‌کنیم. یکی از این واحدها که برای اجسام کوچک بسیار مناسب است، سانتی‌متر مکعب نام دارد. این واحد به صورت مکعبی تعریف می‌شود که طول، عرض و ارتفاع آن هر کدام دقیقاً 1 سانتی‌متر باشد. به این مکعب، "واحد حجم" می‌گوییم.
برای پیدا کردن حجم یک جعبه یا هر جسم شبیه به مکعب‌مستطیل، کافی است طول، عرض و ارتفاع آن را در هم ضرب کنیم: $ V = l \times w \times h $. اگر این اندازه‌ها بر حسب سانتی‌متر باشند، حجم بر حسب سانتی‌متر مکعب به دست می‌آید.
یک سانتی‌متر مکعب چقدر بزرگ است؟
برای اینکه بتوانید اندازه یک سانتی‌متر مکعب را به راحتی تصور کنید، به این چیزها فکر کنید:
- یک تاس بازی معمولی، حدود 1 سانتی‌متر مکعب حجم دارد.
- یک حبه قند کوچک، حجمی تقریباً برابر با 1 سانتی‌متر مکعب دارد.
- مکعبی به ابعاد یک سانتی‌متر در یک سانتی‌متر در یک سانتی‌متر.
همانطور که می‌بینید، این واحد بسیار کوچک است و برای اندازه‌گیری چیزهای بزرگ مثل یک استخر یا یک اتاق مناسب نیست. برای آن چیزها از واحدهای بزرگ‌تری مثل متر مکعب (m³) یا لیتر استفاده می‌کنیم.
| واحد حجم | اندازه (بر حسب سانتی‌متر مکعب) | مثال |
|---|---|---|
| سانتی‌متر مکعب (cm³) | 1 | یک تاس کوچک |
| لیتر (L) | 1000 | یک بطری آب کوچک |
| متر مکعب (m³) | 1,000,000 | حجم یک مکعب به ضلع 1 متر |
کاربرد سانتی‌متر مکعب در زندگی روزمره
شاید فکر کنید این واحد کوچک کاربرد زیادی ندارد، اما در اطراف ما مثال‌های زیادی وجود دارد:
در آشپزخانه: وقتی یک قاشق مرباخوری (5 میلی‌لیتر) را پر می‌کنید، در واقع دارید حدود 5 سانتی‌متر مکعب شکر یا روغن را اندازه می‌گیرید، زیرا 1 میلی‌لیتر برابر با 1 سانتی‌متر مکعب است. حجم یک قوطی قرص یا یک بسته ادویه کوچک نیز با این واحد بیان می‌شود.
در علوم: در آزمایشگاه، وقتی دانشمندان می‌خواهند حجم یک مایع یا یک سنگ کوچک را دقیق اندازه‌گیری کنند، اغلب از واحد سانتی‌متر مکعب یا میلی‌لیتر استفاده می‌کنند. حتی برای محاسبه چگالی2 یک جسم (یعنی مقدار جرم آن در واحد حجم) نیز باید حجم را بدانیم که اغلب بر حسب سانتی‌متر مکعب است.
اشتباهات رایج و پرسش‌های مهم
پاورقی
1سانتی‌متر مکعب (Cubic Centimetre): واحد اندازه‌گیری حجم در سیستم متریک که برابر است با حجم یک مکعب با ابعاد ۱ سانتی‌متر در ۱ سانتی‌متر در ۱ سانتی‌متر. نماد آن cm³ است.
2چگالی (Density): به جرم یک ماده در واحد حجم آن گفته می‌شود. برای محاسبه آن، جرم جسم را بر حجم آن تقسیم می‌کنند.
3استوانه‌ی مدرج (Graduated Cylinder): وسیله‌ای شیشه‌ای یا پلاستیکی است که برای اندازه‌گیری دقیق حجم مایعات به کار می‌رود و روی آن درجه‌بندی وجود دارد.