کسرها: بخشهای مساوی از یک شکل
کسر چیست؟
فرض کنید یک قرص نان کامل دارید. اگر آن را دقیقاً از وسط، به دو قسمت کاملاً برابر تقسیم کنید، هر یک از آن قسمتها، یکدوم ($\frac{1}{2}$) قرص نان است. عدد کسری از دو بخش تشکیل شده است: عدد بالا که صورت۲ نام دارد و نشان میدهد چند قسمت از کل را برداشتهایم، و عدد پایین که مخرج۳ نام دارد و نشان میدهد کل شکل به چند قسمت مساوی تقسیم شده است.
نام کسر | نماد ریاضی | مثال از زندگی |
---|---|---|
یکدوم | $\frac{1}{2}$ | نصف کردن یک پیتزا بین دو نفر |
یکسوم | $\frac{1}{3}$ | تقسیم یک سیب به سه قسمت کاملاً مساوی |
یکچهارم | $\frac{1}{4}$ | برش یک کیک به چهار تکه یکسان |
چگونه شکلها را به قسمتهای مساوی تقسیم کنیم؟
برای ساختن کسر، اول باید یک شکل کامل (مثل یک دایره یا یک مستطیل) را به قسمتهایی کاملاً برابر از نظر اندازه و شکل تقسیم کنیم. اگر تقسیمبندی ما عادلانه نباشد، کسر درستی به دست نمیآید.
مثلاً برای تقسیم یک دایره به چهار قسمت مساوی، اول آن را از وسط از بالا به پایین و سپس از چپ به راست تا میزنیم. خطوط تا شده، دایره را به چهار قسمت کاملاً یکسان تقسیم میکنند که هر کدام یکچهارم ($\frac{1}{4}$) کل دایره هستند.
کسرها در زندگی روزمره
ما هر روز در زندگی از کسرها استفاده میکنیم، حتی اگر متوجه نباشیم! وقتی با دوستتان یک شکلات را نصف میکنید، هر کدام یکدوم ($\frac{1}{2}$) شکلات را میخورید. یا وقتی مادر یک هندوانه را به هشت تکه مساوی تقسیم میکند، هر تکه یکهشتم ($\frac{1}{8}$) هندوانه است.
حتی وقتی یک ساندویچ را به چهار قسمت مساوی میبرید تا بین چهار نفر تقسیم کنید، دارید از کسر یکچهارم استفاده میکنید. این مثالها نشان میدهند کسرها فقط در کتاب ریاضی نیستند، بلکه بخشی از زندگی عادی ما هستند.
اشتباهات رایج و پرسشهای مهم
پاسخ: خیر. برای اینکه یک تکه واقعاً یکچهارم باشد، باید همهی چهار تکه کاملاً مساوی باشند. اگر اندازهها متفاوت باشد، کسر درستی ساخته نمیشود.
پاسخ: شما سه قسمت از هشت قسمت مساوی را برداشتهاید. پس کسر شما $\frac{3}{8}$ (سههشتم) پیتزا است.
پاسخ: خیر، ما میتوانیم یک شکل را به تعداد زیادی قسمت مساوی تقسیم کنیم. مثلاً به دو قسمت (نصف)، سه قسمت (یکسوم)، چهار قسمت (یکچهارم) و حتی بیشتر.
پاورقی
۱اعداد کسری (Fractions): اعدادی که برای نشان دادن بخشی از یک کل به کار میروند.
۲صورت (Numerator): عدد بالایی در یک کسر که نشان میدهد چند قسمت از کل انتخاب شده است.
۳مخرج (Denominator): عدد پایینی در یک کسر که نشان میدهد کل به چند قسمت مساوی تقسیم شده است.