سنگ و سنگ‌ریزه چه هستند و چگونه به وجود می‌آیند؟
سنگ چیست و از کجا می‌آید؟
سنگ۱ مانند یک بلوک ساختمانی محکم برای زمین است. شما می‌توانید سنگ‌ها را همه جا ببینید: در کوه‌ها، در کنار رودخانه‌ها و حتی در دیوار بعضی از خانه‌ها. آن‌ها از ذرات بسیار ریز به نام کانی۳ درست شده‌اند که به هم چسبیده‌اند. فکر کنید که یک کیک را با آرد، شکر و تخم‌مرغ درست می‌کنید؛ سنگ هم از چسبیدن مواد مختلف در طبیعت به وجود می‌آید.
سنگ‌ریزه، خواهر کوچک‌تر سنگ
سنگ‌ریزه۲ در واقع یک سنگ کوچک و صاف شده است. معمولاً وقتی یک سنگ بزرگ برای مدت طولانی در رودخانه غلت می‌خورد و با آب و سنگ‌های دیگر برخورد می‌کند، کم‌کم خرد و صیقلی می‌شود و به یک سنگ‌ریزه تبدیل می‌شود. دفعه‌ی بعد که کنار یک رودخانه یا ساحل دریا قدم زدید، به شکل و صافی سنگ‌ریزه‌ها دقت کنید.
| نام سنگ | چگونه به وجود می‌آید؟ | مثال |
|---|---|---|
| سنگ آذرین۵ | از سرد شدن مواد بسیار داغ و مذاب از داخل زمین ساخته می‌شود. | سنگ خارا۶ که در آشپزخانه‌ها استفاده می‌شود. |
| سنگ رسوبی۷ | از چسبیدن لایه‌های خاک و شن در کف دریاها و رودخانه‌ها درست می‌شود. | سنگ‌های کنار رودخانه که لایه‌لایه هستند. |
| سنگ دگرگونی۸ | وقتی سنگ‌های دیگر بر اثر گرما و فشار زیاد داخل زمین تغییر شکل می‌دهند. | مرمر۹ که برای ساختن مجسمه استفاده می‌شود. |
سنگ‌ها در زندگی ما چه کاربردهایی دارند؟
شاید باور نکنید، اما سنگ‌ها و سنگ‌ریزه‌ها هر روز در اطراف ما هستند و به ما کمک می‌کنند. از سنگ‌های بزرگ برای ساختن دیوار خانه‌ها، پل‌ها و بناهای یادبود۱۰ استفاده می‌شود. سنگ‌ریزه‌های ریز و قشنگ نیز برای تزئین مسیرهای باغچه و آکواریوم ماهی‌ها به کار می‌روند. حتی بعضی از سنگ‌ها مانند نمک را می‌توانیم بخوریم!
اشتباهات رایج و پرسش‌های مهم
خیر، بعضی از سنگ‌ها مانند خاک‌رس خشک شده، نرم هستند و به راحتی خرد می‌شوند. استحکام سنگ‌ها به مواد تشکیل‌دهنده‌ی آن‌ها بستگی دارد.
سنگ‌ریزه معمولاً از شن بزرگ‌تر و صاف‌تر است. شن ذرات بسیار ریزتری است که در ساحل دریا یا بیابان پیدا می‌شود.
بله، به روشی ساده! اگر مقداری خاک، شن و چسب چوب را با هم مخلوط کنید و بگذارید خشک شود، یک شبه‌سنگ سخت خواهید داشت. البته سنگ‌های واقعی میلیون‌ها سال وقت می‌برند تا ساخته شوند.
پاورقی
۱ سنگ (Rock): به توده‌ی جامدی از کانی‌ها گفته می‌شود که به طور طبیعی تشکیل شده است.
۲ سنگ‌ریزه (Pebble): سنگی کوچک و صیقلی که معمولاً در اثر سایش با آب به وجود می‌آید.
۳ کانی (Mineral): مواد جامد و طبیعی که سنگ‌ها از آن‌ها ساخته می‌شوند.
۴ سنگ آهک (Limestone): نوعی سنگ رسوبی که با سرکه واکنش نشان می‌دهد.
۵ سنگ آذرین (Igneous Rock): سنگی که از سرد شدن مواد مذاب (ماگما) تشکیل می‌شود.
۶ سنگ خارا (Granite): یک نوع سنگ آذرین سخت و بادوام.
۷ سنگ رسوبی (Sedimentary Rock): سنگی که از ته‌نشین و فشرده شدن رسوبات به وجود می‌آید.
۸ سنگ دگرگونی (Metamorphic Rock): سنگی که بر اثر گرما و فشار زیاد، شکل اولیه‌ی خود را تغییر داده است.
۹ مرمر (Marble): یک سنگ دگرگونی زیبا که اغلب برای مجسمه‌سازی استفاده می‌شود.
۱۰ monuments (بناهای یادبود): سازه‌های بزرگ و ماندگار مانند برج‌ها و مقبره‌ها.
۱۱ شن (Sand): ذرات ریز و خرد شده‌ی سنگ‌ها و کانی‌ها.