بینی و بویایی: دوستان شگفت‌انگیز ما
بینی چگونه بوها را حس می‌کند؟
داخل بینی شما قسمت مخصوصی به نام «پیاز بویایی»1 وجود دارد. وقتی شما چیزی را بو می‌کنید، ذرات بسیار ریز آن در هوا شناور می‌شوند و وارد بینی شما می‌شوند. این ذرات به سلول‌های مخصوص بویایی در بینی شما می‌چسبند. سپس این سلول‌ها یک پیام به مغز شما می‌فرستند و مغز شما می‌گوید: «آها! این بوی نان تازه است!» یا «این بوی یک گل رز است!».
برای مثال، وقتی شما یک پرتقال را پوست می‌کنید، ذرات معطر آن در هوا پخش می‌شوند. وقتی شما این هوا را نفس می‌کشید، بینی شما این بو را تشخیص می‌دهد.
بویایی چه کارهایی برای ما انجام می‌دهد؟
حس بویایی فقط برای لذت بردن از بوی غذا یا گل‌ها نیست. این حس به روش‌های مختلفی از ما محافظت می‌کند و به ما کمک می‌کند.
| کاربرد | مثال |
|---|---|
| هشدار درباره‌ی خطر | تشخیص بوی سوختن غذا یا بوی گاز |
| کمک به چشایی | وقتی سرما خورده‌اید، غذاها بی‌مزه به نظر می‌رسند |
| بیدار کردن خاطرات | بوی یک کیک خاص شما را به یاد خانه‌ی مادربزرگ می‌اندازد |
یک آزمایش بامزه با بینی
می‌خواهید ببینید بینی و زبان چقدر با هم کار می‌کنند؟ این آزمایش ساده را انجام دهید:
از یک بزرگتر بخواهید یک تکه سیب زمینی خام و یک تکه سیب را برای شما بیاورد. چشمان خود را ببندید و بینی خود را با دست بگیرید. حالا هر دو را بچشید. آیا می‌توانید تفاوت آن‌ها را فقط با چشایی تشخیص دهید؟ احتمالاً نه! این نشان می‌دهد که برای تشخیص طعم کامل غذاها، به هر دو حس بویایی و چشایی نیاز داریم.
اشتباهات رایج و پرسش‌های مهم
بله، خیلی از حیوانات مانند سگ‌ها، حس بویایی بسیار قوی‌تری نسبت به انسان‌ها دارند. آن‌ها از بینی خود برای شکار کردن، پیدا کردن راه خانه و حتی تشخیص دوستان از دشمنان استفاده می‌کنند.
وقتی سرما می‌خورید، بینی شما پر از مایع می‌شود. این مایع مانند یک دیوار عمل می‌کند و نمی‌گذارد ذرات بو به سلول‌های بویایی در بالای بینی برسند. به همین دلیل است که شما نمی‌توانید بوها را حس کنید و غذاها نیز برای شما بی‌مزه به نظر می‌رسند.
پاورقی
1 پیاز بویایی (Olfactory Bulb): قسمتی در مغز که سیگنال‌های مربوط به بو را از بینی دریافت و پردازش می‌کند.
2 بویایی (Olfaction): به معنای حس بویایی است.