سمعک؛ وسیله‌ای برای کمک به افراد کم‌شنوا
کم‌شنوایی چیست و چرا به سمعک نیاز داریم؟
گوش انسان اندامی شگفت‌انگیز است که امواج صوتی را دریافت و به سیگنال‌های عصبی تبدیل می‌کند تا مغز آن‌ها را به عنوان صدا تفسیر کند. کم‌شنوایی زمانی رخ می‌دهد که بخشی از این مسیر—گوش خارجی، میانی، داخلی یا عصب شنوایی—دچار مشکل شود. برای درک بهتر، شدت صداها را با واحد دسی‌بل2 (dB) اندازه‌گیری می‌کنند.
| نوع کم‌شنوایی | محدوده دسی‌بل (dB) | توضیح |
|---|---|---|
| ملایم | 26 - 40 | مشکل در شنیدن صحبت‌های آرام یا از فاصله دور |
| متوسط | 41 - 70 | مشکل در شنیدن مکالمات عادی بدون تقویت صدا |
| شدید | 71 - 90 | فقط قادر به شنیدن صداهای بسیار بلند |
| عمیق | +91 | ناشنوایی عملی؛ حتی صداهای بسیار بلند نیز قابل شنیدن نیستند |
سمعک مانند یک عینک برای گوش عمل می‌کند. همان‌طور که عینک نور را برای رسیدن بهتر به شبکیه چشم اصلاح می‌کند، سمعک نیز امواج صوتی را دریافت، تقویت و پردازش می‌کند تا برای فرد کم‌شنوا قابل شنیدن باشد.
اجزای اصلی و نحوه عملکرد یک سمعک چگونه است؟
اگرچه سمعک‌های امروزی بسیار کوچک و پیچیده هستند، اما همه آن‌ها از چهار بخش اصلی تشکیل شده‌اند:
1. میکروفون: صداهای محیط را دریافت می‌کند و آن‌ها را به سیگنال‌های الکتریکی تبدیل می‌نماید.
2. پردازشگر: مغز سمعک است. این تراشهٔ رایانه‌ای کوچک، سیگنال‌های دریافتی را تحلیل و بر اساس نیاز کاربر تقویت می‌کند. برای مثال، صداهای مزاحم زمینه را کاهش و صدای صحبت‌های مستقیم را بیرون زده می‌کند.
3. بلندگو (رسیور): سیگنال‌های پردازش‌شده را دوباره به امواج صوتی تبدیل کرده و به داخل گوش کاربر می‌فرستد.
4. باتری: انرژی لازم برای کارکرد تمام این اجزا را تأمین می‌کند.
انواع مختلف سمعک؛ کدام یک برای شما مناسب‌تر است؟
سمعک‌ها در شکل‌ها، اندازه‌ها و فناوری‌های مختلفی ساخته می‌شوند. انتخاب نوع مناسب به عوامل زیادی مانند میزان کم‌شنوایی، سن، سبک زندگی و بودجه بستگی دارد.
| نوع سمعک | محل قرارگیری | مزایا | معایب |
|---|---|---|---|
| پشت گوشی (BTE)3 | پشت لاله گوش | قدرتمند، مناسب برای همه سنین و کم‌شنوایی‌های شدید | در معرض دید، ممکن است صدای باد را بیشتر ضبط کند |
| درون گوشی (ITE)4 | داخل گوش خارجی | قابل مشاهده‌تر از BTE، دارای ویژگی‌های بیشتر | ممکن است گرفتگی صدا (احساس پری گوش) ایجاد کند |
| نامرئی (IIC)5 | عمق مجرای گوش | کاملاً نامرئی، طبیعی‌ترین شنوایی | کوچک‌ترین اندازه، باتری ریز، برای کم‌شنوایی‌های شدید مناسب نیست |
سمعک چگونه به دانش‌آموزان در کلاس درس کمک می‌کند؟
یکی از مهم‌ترین کاربردهای سمعک، کمک به دانش‌آموزان کم‌شنوا برای موفقیت در تحصیل است. تصور کنید معلم در حال توضیح یک مفهوم علمی پیچیده است و یک دانش‌آموز کم‌شنوا تنها بخشی از کلمات را می‌شنود. سمعک‌های مدرن با فناوری‌هایی مانند سیستم اف‌ام6 یا اتصال به بلوتوث این مشکل را حل می‌کنند.
معلم می‌تواند یک میکروفن کوچک به یقه خود وصل کند. صدای او مستقیماً و بدون هیچ نویز زمینه‌ای (مانند سروصدای همکلاسی‌ها یا هیاهوی راهرو) به سمعک دانش‌آموز منتقل می‌شود. این امر درک مطلب و تمرکز او را به شدت افزایش می‌دهد. این فناوری را می‌توان با فرمول ساده‌ای نشان داد که در آن وضوح صدا به حداکثر میرسد:
$W_{\text{خروجی}} = G \times (S_{\text{ورودی}} - N_{\text{زمینه}})$
که در آن $W_{\text{خروجی}}$ صدای واضح دریافتی، $G$ میزان تقویت سمعک، $S_{\text{ورودی}}$ صدای مفید (مانند صدای معلم) و $N_{\text{زمینه}}$ نویزهای مزاحم محیط است.
اشتباهات رایج و پرسش‌های مهم
خیر، این یک باور کاملاً غلط است. سمعک‌ها توسط ادیولوژیست7 بر اساس ادیوگرام8 و نیازهای دقیق شنوایی شما تنظیم می‌شوند. استفاده از آن نه تنها به شنوایی آسیب نمی‌زند، بلکه با تحریک عصب شنوایی و مغز، از تنبلی سیستم شنوایی جلوگیری می‌کند.
اصلاً اینطور نیست. کم‌شنوایی می‌تواند به دلایل مختلفی مانند ژنتیک، بیماری، قرارگیری در معرض صدای بلند یا عفونت برای افراد در هر سنی—حتی نوزادان—رخ دهد. سمعک وسیله‌ای پزشکی برای بهبود کیفیت زندگی است و محدودیت سنی ندارد.
نگهداری ساده است: هر شب آن را با یک دستمال خشک تمیز کنید، باتری‌ها را بررسی یا شارژ نمایید و زمانی که از آن استفاده نمی‌کنید، در جعبه مخصوص و دور از رطوبت و گرما قرار دهید. مهم‌تر از همه، به طور منظم برای چک‌آپ به ادیولوژیست خود مراجعه کنید.
پاورقی
1 سمعک (Hearing Aid): وسیله‌ای الکترونیکی برای تقویت صدا برای افراد کم‌شنوا.
2 دسی‌بل (Decibel - dB): واحد اندازه‌گیری شدت صدا.
3 BTE: Behind-The-Ear
4 ITE: In-The-Ear
5 IIC: Invisible-In-Canal
6 سیستم اف‌ام (Frequency-Modulation system): سیستم بی‌سیمی که صدای گوینده را مستقیماً به سمعک کاربر منتقل می‌کند.
7 ادیولوژیست (Audiologist): متخصص تشخیص و مدیریت اختلالات شنوایی و تعادل.
8 ادیوگرام (Audiogram): نموداری که میزان شنوایی یک فرد را در فرکانس‌های مختلف نشان می‌دهد.