عددها و راز مجموع رقمهایشان: کشف بخشپذیری بر ۹
بخشپذیری یعنی چه؟
وقتی میگوییم یک عدد «بر عدد دیگری بخشپذیر است»، یعنی اگر آن عدد را به قسمتهای مساوی تقسیم کنیم، هیچچیز اضافهای (باقیمانده) باقی نمیماند. برای مثال، اگر 12 تا شکلات داشته باشید و بخواهید آن را بین 3 دوست به طور مساوی تقسیم کنید، به هر نفر 4 شکلات میرسد و چیزی باقی نمیماند. پس 12 بر 3 بخشپذیر است.
چگونه اعداد بخشپذیر بر ۹ را تشخیص دهیم؟
برای تشخیص این اعداد، فقط چهار گام ساده را دنبال کنید:
| ردیف | مرحله | مثال: عدد 135 | مثال: عدد 238 |
|---|---|---|---|
| 1 | عدد را در نظر بگیرید | 135 | 238 |
| 2 | رقمهای آن را با هم جمع کنید | 1+3+5=9 | 2+3+8=13 |
| 3 | مجموع به دست آمده را بررسی کنید | بخشپذیر است | بخشپذیر نیست |
| 4 | نتیجه | عدد 135 بر 9 بخشپذیر است | عدد 238 بر 9 بخشپذیر نیست |
کاربرد بخشپذیری بر ۹ در زندگی روزمره
شاید فکر کنید این موضوع فقط در درس ریاضی کاربرد دارد، اما در بسیاری از موقعیتهای زندگی میتوان از آن استفاده کرد. برای مثال:
مثال اول: خرید گروهی
فرض کنید شما و 8 دوستتان (در مجموع 9 نفر) میخواهید 243 عدد مداد رنگی بخرید و به طور مساوی بین خودتان تقسیم کنید. به جای تقسیم کردن، کافی است مجموع رقمهای 243 را حساب کنید: 2+4+3=9. چون 9 بر 9 بخشپذیر است، پس میتوانید مدادها را به طور مساوی تقسیم کنید.
مثال دوم: چیدن میزها در سالن
اگر در یک سالن مهمانی 162 صندلی دارید و میخواهید آنها را حول میزها به گروههای 9 تایی مرتب کنید، میتوانید از این قانون استفاده کنید. مجموع رقمهای 162 میشود 1+6+2=9. پس این کار امکانپذیر است.
اشتباهات رایج و پرسشهای مهم
پاورقی
۱بخشپذیری بر ۹ (Divisibility by 9): قاعدهای در ریاضی که امکان تشخیص اعداد قابل تقسیم بر ۹ بدون انجام عمل تقسیم را فراهم میکند.
۲عدد صحیح (Integer): به اعداد کامل (بدون اعشار) مثبت، منفی و صفر گفته میشود.
۳مجموع ارقام (Digit Sum): حاصل جمع تمام رقمهای تشکیلدهنده یک عدد.