نصف‌النهارها: راهنماهای نامرئی زمین
نصف‌النهار چیست و چگونه کار می‌کند؟
یک نصف‌النهار مانند خط کش بزرگی است که روی کره زمین کشیده شده است. برای درک بهتر، تصور کنید یک پرتقال را از وسط برش داده‌اید. خط برش از بالا به پایین، شبیه یک نصف‌النهار است. هر نصف‌النهار یک خط نیم‌دایره کامل از قطب شمال به قطب جنوب می‌باشد.
اگر بخواهیم موقعیت یک شهر مانند تهران را روی نقشه پیدا کنیم، از دو نوع خط کمک می‌گیریم: عرض جغرافیایی3 (خطوط افقی) و طول جغرافیایی (خطوط عمودی). نصف‌النهارها همان خطوط طول جغرافیایی هستند.
| ویژگی | نصف‌النهار (طول جغرافیایی) | مدار (عرض جغرافیایی) |
|---|---|---|
| جهت | شمال به جنوب (عمودی) | شرق به غرب (افقی) |
| تعداد | 360 عدد | 180 عدد |
| کاربرد | تعیین موقعیت شرقی-غربی | تعیین موقعیت شمالی-جنوبی |
کاربرد نصف‌النهارها در زندگی روزمره
هنگامی که با خانواده به سفر می‌روید و از برنامه نقشه روی تلفن همراه استفاده می‌کنید، این برنامه موقعیت شما را با کمک نصف‌النهارها مشخص می‌کند. هر نقطه روی زمین در تقاطع یک عرض جغرافیایی و یک طول جغرافیایی (نصف‌النهار) قرار دارد.
سیستم GPS5 در تلفن همراه شما، از این خطوط فرضی برای نشان دادن مسیر دقیق و پیدا کردن آدرس‌ها استفاده می‌کند. همچنین، تقسیم‌بندی مناطق زمانی مختلف در جهان بر اساس نصف‌النهارها انجام شده است. به عنوان مثال، زمانی که برنامه‌ای از کشوری دیگر به صورت زنده پخش می‌شود، تفاوت ساعت آن کشور با کشور ما به دلیل قرار گرفتن روی نصف‌النهارهای مختلف است.
اشتباهات رایج و پرسش‌های مهم
خیر، این خطوط کاملاً فرضی هستند و فقط برای محاسبات جغرافیایی و نقشه‌کشی طراحی شده‌اند. مانند خطوطی که در دفتر جغرافی خود می‌کشید، اما در مقیاس بسیار بزرگتر.
از آنجایی که زمین کروی شکل است، هر خطی که از یک قطب به قطب مقابل کشیده شود، به شکل یک نیم‌دایره خواهد بود. اگر زمین تخت بود، این خطوط مستقیم بودند.
بله، تمام نصف‌النهارها به دلیل عبور از دو قطب، طول یکسانی دارند. این طول تقریباً برابر با 20,000 کیلومتر است.
پاورقی
1 نصف‌النهار (Meridian): خط فرضی نیم‌دایره‌ای که از دو قطب زمین عبور می‌کند.
2 طول جغرافیایی (Longitude): فاصله زاویه‌ای یک نقطه از نصف‌النهار مبدأ، بر حسب درجه.
3 عرض جغرافیایی (Latitude): فاصله زاویه‌ای یک نقطه از خط استوا، بر حسب درجه.
4 نصف‌النهار مبدأ (Prime Meridian): نصف‌النهار صفر درجه که به عنوان مرجع برای سایر نصف‌النهارها استفاده می‌شود.
5 GPS: سامانه موقعیت‌یابی جهانی (Global Positioning System).