خطوط راه آهن: مسیرهای ریلی برای حرکت قطارها
اجزای اصلی یک خط راه آهن
یک خط راه آهن مانند یک جاده مخصوص برای قطارهاست. اما این جاده از قسمت‌های مختلفی تشکیل شده است که هرکدام وظیفه خاصی دارند.
| نام جزء | کاربرد | مثال |
|---|---|---|
| ریل۲ | میله‌های فولادی که چرخ‌های قطار روی آن‌ها حرکت می‌کند | مانند خط‌کشی جاده که ماشین‌ها را راهنمایی می‌کند |
| تراورس۳ | تخته‌ها یا تیرهای بتنی که ریل‌ها روی آن‌ها ثابت می‌شوند | مانند پله‌های نردبان که فاصله بین ریل‌ها را حفظ می‌کند |
| بالاست۴ | سنگ‌ریزه‌هایی که زیر تراورس‌ها ریخته می‌شوند | مانند تشک که ضربه‌ها را می‌گیرد و آب را عبور می‌دهد |
انواع مختلف خطوط ریلی
همه خطوط راه آهن شبیه هم نیستند. آن‌ها بسته به محلی که ساخته می‌شوند و کاری که انجام می‌دهند، شکل‌های مختلفی دارند.
مثلاً خطوطی که در شهرها هستند، معمولاً برای جابه‌جایی مسافران در مسافت‌های کوتاه استفاده می‌شوند. اما خطوطی که بین شهرهای مختلف کشیده شده‌اند، برای سفرهای طولانی و حمل بارهای سنگین طراحی شده‌اند. در بعضی کشورها، خطوطی وجود دارند که از وسط کوه‌ها می‌گذرند و تونل۵های بسیار طولانی دارند.
چگونه یک قطار روی ریل‌ها حرکت می‌کند؟
قطارها برای حرکت به موتورهایی به نام لوکوموتیو۶ نیاز دارند. لوکوموتیو مانند قلب قطار است و واگن‌ها را به دنبال خود می‌کشد. اصطکاک بین چرخ‌های فولادی قطار و ریل‌های فولادی بسیار کم است، به همین دلیل قطار می‌تواند بارهای بسیار سنگین را به راحتی جابه‌جا کند.
فرمول ساده برای درک حرکت قطار: $نیرو = لوکوموتیو + ریل‌های صاف$. یعنی قطار برای حرکت به موتور قوی و ریل‌های هموار نیاز دارد.
ایستگاه‌های قطار: محل توقف و سوار شدن
ایستگاه‌های قطار مانند ایستگاه‌های اتوبوس هستند، اما بسیار بزرگ‌تر. در ایستگاه قطار، مسافران سوار قطار می‌شوند یا از آن پیاده می‌شوند. بارها نیز در ایستگاه‌های مخصوص بارگیری و تخلیه می‌شوند.
اگر تا به حال به سفر رفته باشی، حتماً ایستگاه قطار را دیده‌ای. بعضی ایستگاه‌ها بسیار قدیمی و زیبا هستند و بعضی دیگر جدید و مدرن. هر ایستگاه دارای سالن انتظار، باجه بلیط و سکو۷ است. سکو محلی است که مسافران کنار آن می‌ایستند تا سوار قطار شوند.
اشتباهات رایج و پرسش‌های مهم
خیر، مسیر قطارها معمولاً شیب ملایمی دارد. زیرا قطارهای سنگین نمی‌توانند از سربالایی‌های تند بالا بروند. به همین دلیل هنگام ساخت خطوط راه آهن، مهندسان سعی می‌کنند مسیر تا حد ممکن هموار باشد.
همه قطارها با برق کار نمی‌کنند. بعضی قطارها با سوخت دیزل حرکت می‌کنند. قطارهای برقی فقط در مسیرهایی حرکت می‌کنند که کابل‌های برق بالای ریل‌ها نصب شده باشد.
بله، قطارها در مقایسه با کامیون‌ها و هواپیماها آلودگی کمتری تولید می‌کنند. یک قطار می‌تواند بار زیادی را یک‌جا حمل کند و این باعث صرفه‌جویی در سوخت و کاهش آلودگی هوا می‌شود.
پاورقی
۱ خطوط راه آهن (Railway Lines): شبکه‌ای از مسیرهای ریلی که برای حرکت قطارها طراحی شده‌اند.
۲ ریل (Rail): میله‌های فولادی که چرخ‌های قطار روی آن‌ها حرکت می‌کند.
۳ تراورس (Sleeper): تیرهای چوبی یا بتنی که ریل‌ها روی آن‌ها نصب می‌شوند و فاصله بین ریل‌ها را حفظ می‌کنند.
۴ بالاست (Ballast): لایه‌ای از سنگ‌های خرد شده که زیر تراورس‌ها ریخته می‌شود تا مسیر پایدار بماند.
۵ تونل (Tunnel): گذرگاه‌های زیرزمینی که برای عبور قطارها از زیر کوه‌ها یا موانع دیگر ساخته می‌شوند.
۶ لوکوموتیو (Locomotive): بخش موتوردار قطار که نیروی لازم برای حرکت قطار را تأمین می‌کند.
۷ سکو (Platform): بخش مرتفع در ایستگاه قطار که مسافران از آن سوار یا پیاده می‌شوند.