چرا دامنه‌های البرز و زاگرس پرجمعیت‌اند؟
نقش کوه‌ها در زندگی ما
کوه‌ها مانند دیوارهای غول‌پیکری هستند که می‌توانند آب‌وهوای یک منطقه را تغییر دهند. رشته‌کوه البرز در شمال و زاگرس در غرب کشور ما، از جمله این کوه‌های مهم هستند. این کوه‌ها باعث می‌شوند که ابرهای باران‌زا به آن‌ها برخورد کنند و باران یا برف ایجاد شود. این بارش‌ها برای زندگی انسان‌ها، حیوانات و کشاورزی بسیار مهم است.
| ویژگی | کوهپایه‌های البرز | کوهپایه‌های زاگرس |
|---|---|---|
| آب‌وهوا | معتدل و مرطوب | نیمه‌خشک و سرد |
| محصولات کشاورزی | برنج، چای، مرکبات | گندم، جو، میوه‌های دانه‌دار |
| منبع آب اصلی | رودخانه‌های پرآب | چشمه‌ها و قنات‌ها |
| نمونه شهر | شهرهای استان مازندران | شهرکرد |
چرا مردم این مناطق را برای زندگی انتخاب می‌کنند؟
تصور کن که می‌خواهی یک خانه‌ی جدید بسازی. حتماً جایی را انتخاب می‌کنی که هم آب داشته باشد، هم خاک خوبی برای کاشتن سبزیجات در باغچه باشد و هم هوا خیلی سرد یا خیلی گرم نباشد. مردم نیز در گذشته، همین کار را کرده‌اند. آن‌ها فهمیده‌اند که زمین‌های پایین‌دست کوه‌های البرز و زاگرس، برای زندگی و کشاورزی بسیار مناسب است.
برای مثال، در استان مازندران که در دامنه‌های شمالی البرز قرار دارد، باران زیاد می‌بارد و رودخانه‌های زیادی جاری است. این موضوع باعث شده تا کشاورزان بتوانند به راحتی برنج بکارند. برنج یک ماده‌ی غذایی مهم برای همه‌ی ماست. یا در دامنه‌های زاگرس، خاک برای کاشت گندم و پرورش دام بسیار مناسب است. گندم برای نان و دام برای گوشت و شیر لازم هستند.
یک روز در یک روستای کوهپایه‌ای
فرض کن برای تعطیلات به روستایی در دامنه‌ی کوه سفر کرده‌ای. صبح که می‌شوی، هوا خنک و مطبوع است. کشاورزان به مزارع سبز برنج یا گندم خود سر می‌زنند. زنان و مردان از آب چشمه‌ای که از کوه سرچشمه گرفته، برای آشامیدن و آبیاری باغ‌های میوه استفاده می‌کنند. بچه‌ها در کنار جوی‌های آب بازی می‌کنند. این تصویر، نمونه‌ای از زندگی در نواحی کوهپایه‌ای است که به دلیل وجود آب، خاک خوب و هوای مناسب، امکان‌پذیر شده است.
اشتباهات رایج و پرسش‌های مهم
پاسخ: خیر. معمولاً فقط نواحی کوهپایه‌ای و دره‌ها که دسترسی به آب و زمین‌های مسطح‌تر دارند، جمعیت زیادی را در خود جای داده‌اند. قله‌های مرتفع کوه‌ها به دلیل سرمای شدید، برف و یخ‌بندان و خاک نامناسب، خالی از سکنه هستند.
پاسخ: خیر، اگرچه کشاورزی دلیل اصلی است، اما امروزه بسیاری از مردم به دلیل هوای خنک در تابستان، مناظر زیبا و امکان گردشگری، به این مناطق سفر می‌کنند یا در آن‌ها زندگی می‌کنند. این خودش باعث ایجاد شغل و جذب بیشتر مردم می‌شود.
پاسخ: وقتی یک منطقه برای زندگی مناسب باشد، به تدریج مردم بیشتری در آن ساکن می‌شوند. نیاز به مغازه، مدرسه، بیمارستان و جاده باعث می‌شود که یک روستا به شهر کوچک و سپس به شهر بزرگ تبدیل شود. شهرهای بزرگی مانند تهران نیز در دامنه‌های کوه قرار دارند.
پاورقی
1 خاک حاصلخیزFertile Soil: به خاکی گفته می‌شود که دارای مواد غذایی لازم برای رشد گیاهان باشد.
2 تراکم جمعیتPopulation Density: به تعداد افرادی که در یک منطقه‌ی خاص زندگی می‌کنند، گفته می‌شود.
3 کوهپایهPiedmont: به زمین‌های پایین‌دست و دامنه‌های یک کوه گفته می‌شود.