مسئولیت‌پذیری چیست؟
مسئولیت‌پذیری یعنی چه؟
مسئولیت‌پذیری یعنی این که کارهایی که بر عهده‌ی ماست را به درستی انجام دهیم. مثلاً وقتی معلم از ما تکلیفی می‌خواهد، اگر آن را سر وقت انجام دهیم و به مدرسه بیاوریم، یعنی مسئولیت‌پذیر هستیم. یا اگر در خانه، در قبال اسباب‌بازی‌های خودمان مسئول باشیم، یعنی بعد از بازی آن‌ها را جمع کنیم تا گم نشوند یا کسی روی آن‌ها پا نگذارد.
یک مثال دیگر: اگر در حیاط مدرسه، یک آشغال روی زمین ببینیم و آن را برداریم و در سطل زباله بیندازیم، این کار نشان می‌دهد که نسبت به تمیزی مدرسه‌ی خود احساس مسئولیت می‌کنیم.
| نوع مسئولیت | معنی | مثال |
|---|---|---|
| مسئولیت در قبال خود | مراقبت از وسایل شخصی و انجام تکالیف | تمیز کردن کفش‌ها بعد از برگشتن از مدرسه |
| مسئولیت در قبال دیگران | رعایت حقوق و احساسات دوستان | نوبت را در بازی رعایت کردن |
| مسئولیت در قبال محیط | مراقبت از طبیعت و حیوانات | آبیاری گلدان‌های خانه |
چگونه از محیط اطرافمان مراقبت کنیم؟
محیط اطراف ما شامل خانه، مدرسه، پارک و حتی کل کره‌ی زمین می‌شود. ما می‌توانیم با کارهای کوچک ولی مهم از آن مراقبت کنیم. مثلاً:
• آشغال‌ها را در سطل زباله بیندازیم.
• در مصرف آب صرفه‌جویی کنیم.
• به گلها و گیاهان آسیب نرسانیم.
• از حیوانات مهربانی کنیم.
فرض کن با خانواده به پارک رفته‌ای. اگر بطری آب خالی‌ات را به جای انداختن روی چمن، در سطل زباله بیندازی، یعنی به محیط زیست احترام گذاشته‌ای و مسئولیت‌پذیری را نشان داده‌ای.
رعایت حقوق دیگران چگونه است؟
همه‌ی آدم‌ها حقوقی دارند. مثلاً حق دارند که در آرامش باشند، از وسایلشان استفاده کنند و کسی به آن‌ها بی‌احترامی نکند. ما وقتی مسئولیت‌پذیر هستیم که این حقوق را رعایت کنیم. برای مثال، اگر دوستت مداد رنگی‌اش را به تو داده، باید در استفاده از آن دقت کنی و آن را نشکنی. یا اگر کسی در حال صحبت کردن است، حرفش را قطع نکنی.
در بازی‌های گروهی، رعایت نوبت خیلی مهم است. اگر همه فقط خودشان را ببینند و نوبت را رعایت نکنند، بازی لذت‌بخش نیست. وقتی نوبت دیگران را رعایت می‌کنی، یعنی به حق آن‌ها برای بازی کردن احترام گذاشته‌ای.
سوالات مهم درباره مسئولیت‌پذیری
پاسخ: بهترین کار این است که اول با آرامش به او بگویی که این اسباب‌بازی مال توست و دوست داری که قبل از برداشتن آن از تو اجازه بگیرد. این کار هم حق تو را رعایت می‌کند و هم به دوستت یاد می‌دهد که مسئولیت‌پذیر باشد.
پاسخ: وقتی مسواک می‌زنی یا دست‌هایت را می‌شویی، شیر آب را وقتی لازم نیست باز نگذار. همین کار کوچک باعث می‌شود آب زیادی ذخیره شود.
پاسخ: بله، حتماً! اگر هر کس فکر کند که کار او کوچک است و تاثیری ندارد، هیچ‌وقت کار درستی انجام نمی‌شود. اما وقتی هر کس سهم کوچک خودش را انجام می‌دهد، همه با هم نتیجه‌ی بزرگی می‌سازند، مثل پر کردن یک سطل بزرگ با قطره‌های کوچک آب.
پاورقی
۱محیط زیست (Environment): به همه‌ی چیزهای زنده و غیرزنده‌ای که در اطراف ما وجود دارند، مانند هوا، آب، خاک، گیاهان و حیوانات گفته می‌شود.
۲حقوق (Rights): به چیزهایی گفته می‌شود که هر فرد به طور طبیعی شایسته‌ی داشتن آن‌هاست، مانند حق آرامش، حق مالکیت و حق بازی.