رسم نمودار تصویری: استفاده از شکل‌ها و نمادها به‌جای ستون یا خط برای نمایش داده‌ها

بروزرسانی شده در: 11:12 1404/08/27 مشاهده: 5 دسته بندی: کپسول آموزشی

نمودارهای تصویری: وقتی شکل‌ها و نمادها داستان داده‌ها را روایت می‌کنند

یک روش جذاب و ساده برای نمایش اطلاعات و مقایسه‌ی آن‌ها

در دنیای اطلاعات، گاهی یک تصویر می‌تواند بهتر از هزاران عدد و ستون، مفهوم را برساند. نمودارهای تصویری^[1] با استفاده از شکل‌ها، نمادها و آیکون‌های جذاب، داده‌ها را به داستانی دیدنی تبدیل می‌کنند. این مقاله به زبان ساده و با مثال‌هایی از زندگی روزمره، شما را با اصول طراحی، انواع مختلف و کاربردهای عملی این نمودارها آشنا می‌سازد. یادگیری این مفاهیم به شما کمک می‌کند تا اطلاعات را بهتر درک کرده و حتی گزارش‌های مدرسه‌ای خود را جذاب‌تر ارائه دهید.

نمودار تصویری چیست و چه اجزایی دارد؟

فرض کنید می‌خواهید تعداد کتاب‌های خوانده‌شده توسط خود و دوستانتان در یک ماه را مقایسه کنید. به جای نوشتن چند عدد کنار هم، می‌توانید برای هر کتاب، یک نماد کوچک کتاب بکشید. این ساده‌ترین شکل یک نمودار تصویری است. در این نمودارها، هر شکل یا نماد نشان‌دهنده‌ی مقدار مشخصی از یک چیز است.

اجزای اصلی یک نمودار تصویری عبارتند از:

نام جزء	توضیح	مثال
نماد^[2]	شکل یا تصویر کوچکی که برای نمایش داده استفاده می‌شود.	یک سیب، یک ماشین اسباب‌بازی، یک درخت
مقدار هر نماد	عددی که نشان می‌دهد هر نماد نماینده‌ی چند واحد است.	هر نماد سیب = 5 کیلوگرم
برچسب^[3]	متن یا عنوانی که مشخص می‌کند نمودار درباره‌ی چیست.	میزان فروش میوه در فروشگاه
مقیاس	رابطه‌ی بین تعداد نمادها و مقدار واقعی داده.	اگر 2 نماد داریم و هر کدام نشان‌دهنده‌ی 10 عدد است، پس کل 20 است.

انواع مختلف نمودارهای تصویری

نمودارهای تصویری را می‌توان به چند دسته‌ی اصلی تقسیم کرد. انتخاب نوع نمودار به نوع داده‌ها و پیامی که می‌خواهید برسانید، بستگی دارد.

نکته: یک قانون طلایی در طراحی نمودار تصویری این است: "مقیاس را ساده انتخاب کنید". بهتر است مقدار هر نماد یک عدد رند مانند 1، 5، 10 یا 100 باشد تا محاسبه و درک آن برای همه آسان شود.

نمودار تصویری با نماد یکسان: در این نوع، از یک نماد ثابت برای نمایش همه‌ی داده‌ها استفاده می‌شود. مثلاً برای نشان دادن جمعیت چند شهر، از نماد یکسان آدمک استفاده می‌کنیم. اگر هر آدمک نشان‌دهنده‌ی 1000 نفر باشد، شهری با جمعیت 5000 نفر، 5 آدمک خواهد داشت.

نمودار تصویری با نمادهای مختلف: زمانی استفاده می‌شود که می‌خواهید اجزای مختلف یک کل را نشان دهید. مثلاً برای نمایش محتوای یک بسته‌ی لوازم‌تحریر، از نماد خودکار، مداد و پاک‌کن در کنار هم استفاده می‌کنید و تعداد هر کدام را با نمادش نشان می‌دهید.

نمودار تصویری طولی: در این نمودار، نمادها در یک ردیف و پشت سر هم قرار می‌گیرند تا طول کلی آن‌ها با هم مقایسه شود. شبیه به نمودار میله‌ای است اما به جای میله، از یک سری نماد تکراری استفاده می‌کند. مقایسه‌ی میزان بارندگی در ماه‌های مختلف سال با نماد ابر و قطره‌ی باران، نمونه‌ی خوبی است.

چگونه یک نمودار تصویری ساده بسازیم؟

بیایید گام‌به‌گام یک نمودار تصویری برای "مقایسه‌ی تعداد گل‌های زده‌شده توسط سه بازیکن" در یک مسابقه‌ی فوتبال مدرسه طراحی کنیم.

گام اول: جمع‌آوری داده‌ها
داده‌های ما به این صورت است: علی 8 گل، رضا 4 گل و حسین 6 گل.

گام دوم: انتخاب نماد و مقیاس
نماد ما یک توپ فوتبال است. برای ساده‌تر شدن کار، تصمیم می‌گیریم که هر نماد توپ، نماینده‌ی 2 گل باشد. این یعنی مقیاس ما 1 نماد = 2 گل است.

گام سوم: محاسبه‌ی تعداد نمادها
- علی: 8 گل ÷ 2 = 4 نماد توپ
- رضا: 4 گل ÷ 2 = 2 نماد توپ
- حسین: 6 گل ÷ 2 = 3 نماد توپ

گام چهارم: رسم نمودار
یک خط عمودی برای نام بازیکنان و یک خط افقی برای قرارگیری نمادها می‌کشیم. سپس برای هر بازیکن، تعداد نمادهای محاسبه‌شده را در ردیف خودش می‌چینیم و نمودار را با یک عنوان مناسب مانند "مقایسه گل‌های بازیکنان" کامل می‌کنیم.

اشتباهات رایج و پرسش‌های مهم

سوال: اگر داده‌ی ما یک عدد اعشاری باشد، مثلاً 7.5، چگونه باید آن را در نمودار نشان دهیم؟

پاسخ: در این حالت، ما می‌توانیم از یک نماد کامل و یک نماد نیمه یا شکسته استفاده کنیم. اگر هر نماد نشان‌دهنده‌ی 1 واحد باشد، برای 7.5، هفت نماد کامل و یک نماد نیمه می‌کشیم.

سوال: بزرگ‌ترین اشتباهی که در طراحی این نمودارها ممکن است رخ دهد چیست؟

پاسخ: دو اشتباه بسیار رایج وجود دارد: اول، انتخاب مقیاس بسیار بزرگ که نمودار را بی‌معنا می‌کند (مثلاً نمایش 7 گل با یک نماد!). دوم، فراموش کردن نوشتن "مقدار هر نماد" در جایی از نمودار است. بدون این اطلاعات، بیننده نمی‌داند هر شکل چه ارزشی دارد.

سوال: آیا می‌توان از نمودار تصویری برای نمایش درصدها استفاده کرد؟

پاسخ: بله، به خوبی می‌توان از آن استفاده کرد. کافی است کل نمودار را برابر 100 درصد در نظر بگیرید. مثلاً اگر 20 نماد داشته باشید، هر نماد نشان‌دهنده‌ی 5 درصد است. اگر 40 درصد از دانش‌آموزان کلاس شما عینک می‌زنند، می‌توانید 8 نماد از 20 نماد را به شکل یک فرد عینکی رنگ‌آمیزی کنید.

جمع‌بندی: نمودارهای تصویری، ابزاری قدرتمند و در عین حال ساده و دوست‌داشتنی برای نمایش اطلاعات هستند. آن‌ها با تبدیل اعداد خشک به تصاویر جذاب، به ما کمک می‌کنند داده‌ها را سریع‌تر درک کرده و به خاطر بسپاریم. از مقایسه‌ی فروش میوه در مغازه تا نمایش نتایج یک مسابقه‌ی ورزشی در مدرسه، کاربردهای فراوانی دارند. تنها کافی است نماد مناسبی انتخاب کنید، مقیاس را به درستی تعیین کنید و از خلاقیت خود برای چیدمان آن‌ها استفاده نمایید.

پاورقی

^[1] Pictogram / Pictograph: نوعی نمودار که در آن از تصاویر و نمادها برای نمایش فراوانی یا مقدار داده‌ها استفاده می‌شود.

^[2] Symbol: یک شکل، علامت یا تصویر که برای نمایش یک چیز، ایده یا رابطه به کار می‌رود.

^[3] Label: متن یا عنوانی که برای شناسایی یا توصیف بخشی از یک نمودار یا گراف به کار می‌رود.

نمودار تصویری نمایش داده نماد و شکل مقیاس نمودار مقایسه اطلاعات

پایهٔ هفتم ریاضی هفتم رسم نمودار تصویری

اطلاع از تغییرات در بسته‌های گاما

کاربر عزیز سلام!