نقاله: راز اندازه‌گیری زوایا
نقاله چیست و چه اجزایی دارد؟
یک نقاله معمولاً یک صفحه‌ی نیم‌دایره یا گاهی دایره‌ای از جنس پلاستیک شفاف است. روی این صفحه یک خط کشیده شده و اعدادی از 0 تا 180 نوشته شده‌اند. این اعداد نشان‌دهنده‌ی درجه۱ هستند که واحد اندازه‌گیری زاویه است.
نقطه‌ی وسط قاعده‌ی نیم‌دایره، مرکز نقاله نام دارد. وقتی می‌خواهیم زاویه‌ای را اندازه بگیریم، باید این نقطه را دقیقاً روی رأس۲ زاویه قرار دهیم.
| نوع نقاله | شکل هندسی | بیشترین اندازه (درجه) | یک کاربرد ساده |
|---|---|---|---|
| نقاله نیم‌دایره‌ای | نیم‌دایره | 180 | کشیدن یک مثلث |
| نقاله دایره‌ای | دایره کامل | 360 | محاسبه‌ی زاویه‌ی چرخش یک فنر |
انواع زاویه‌هایی که با نقاله می‌شناسیم
با استفاده از نقاله می‌توانیم زوایا را به دسته‌های مختلفی تقسیم کنیم. این تقسیم‌بندی بر اساس تعداد درجه‌های آنهاست.
اگر اندازه‌ی زاویه را $a$ بنامیم، آنگاه:
- اگر $a باشد، زاویه تند است.
- اگر $a = 90$ باشد، زاویه قائمه است.
- اگر $90 باشد، زاویه باز است.
- اگر $a = 180$ باشد، زاویه نیم‌خط است.
چگونه در پنج گام ساده یک زاویه را اندازه بگیریم؟
فرض کنید می‌خواهید زاویه‌ی بین دو لبه‌ی یک کتاب را اندازه بگیرید.
گام اول: نقاله را بردارید و مرکز آن را دقیقاً روی گوشه‌ی کتاب (رأس زاویه) قرار دهید.
گام دوم: نقاله را بچرخانید تا خط پایه‌ی آن دقیقاً روی یکی از ضلع‌های زاویه منطبق شود.
گام سوم: به دنبال عدد 0 روی نقاله بگردید. مطمئن شوید که این عدد درست در ابتدای همان ضلع قرار گرفته است.
گام چهارم: حالا به ضلع دیگر زاویه نگاه کنید. این ضلع از مرکز نقاله شروع می‌شود و به سمت یک عدد روی درجه‌بندی می‌رود.
گام پنجم: عددی را که این ضلع دوم به آن اشاره می‌کند، بخوانید. این عدد، اندازه‌ی زاویه بر حسب درجه است!
نقاله در زندگی روزمره: از خانه تا مدرسه
شاید فکر کنید نقاله فقط در کلاس درس کاربرد دارد، اما اینطور نیست! وقتی در یک ساختمان را باز می‌کنید، بین در و چارچوب آن یک زاویه به وجود می‌آید. اگر در کاملاً باز شود، این زاویه حدود 90 درجه است. وقتی روی یک تاب در پارک نشسته‌اید و تاب می‌خورد، یک زاویه‌ی متغیر ایجاد می‌کند. حتی زمانی که برای خداحافظی دست خود را تکان می‌دهید، بین بازو و ساعد شما یک زاویه تشکیل می‌شود. همه‌ی این زوایا را می‌توان با نقاله اندازه گرفت.
اشتباهات رایج و پرسش‌های مهم
پاسخ: این یک اتفاق رایج است! نقاله‌های نیم‌دایره‌ای دو سری عدد دارند: یکی از چپ به راست (از 0 تا 180) و دیگری از راست به چپ. شما همیشه باید از سری اعدادی استفاده کنید که اندازه‌گیری شما از 0 همان سری شروع شده است.
پاسخ: نقاله‌های نیم‌دایره‌ای فقط تا 180 درجه را می‌توانند اندازه بگیرند. برای زوایای بزرگ‌تر باید از نقاله‌ی دایره‌ای (تمام‌دایره) استفاده کنید که تا 360 درجه را نشان می‌دهد.
پاسخ: بله، قطعاً! برای کشیدن یک زاویه‌ی 60 درجه، اول یک خط راست بکشید. سپس مرکز نقاله را روی نقطه‌ای که می‌خواهید رأس زاویه باشد قرار دهید. از عدد 0 شروع کنید و روی عدد 60 یک علامت بگذارید. حالا این علامت را به رأس زاویه وصل کنید.
پاورقی
۱درجه (Degree): یکای اندازه‌گیری زاویه است. یک دایره کامل 360 درجه است.
۲رأس (Vertex): نقطه‌ای است که دو خط (یا دو ضلع) در آن به هم می‌رسند و زاویه را تشکیل می‌دهند.