خلافت عباسیان: حکومت طلایی اسلام
بنیعباس چگونه به قدرت رسیدند؟
عباسیان که به آنان بنیعباس1 نیز میگویند، نوادگان عموی پیامبر اسلام بودند. آنان در سال 750 میلادی پس از پیروزی بر امویان، حکومت را به دست گرفتند. این تغییر حکومت مانند زمانی است که در مدرسه، مدیر جدیدی جایگزین مدیر قبلی شود و روشهای جدیدی برای اداره مدرسه به کار گیرد.
| ویژگی | امویان | عباسیان | 
|---|---|---|
| پایتخت | دمشق | بغداد | 
| تأکید اصلی | فتوحات نظامی | علم و فرهنگ | 
| مدت حکومت | حدود 90 سال | بیش از 500 سال | 
شهر بغداد: پایتخت درخشان عباسیان
خلیفه منصور، دومین خلیفه عباسی، دستور داد شهری جدید به نام بغداد2 ساخته شود. این شهر به صورت دایرهای ساخته شد و به "شهر گرد" معروف بود. تصور کنید شهری که کاملاً گرد است و دیوارهای بلند از آن محافظت میکنند! بغداد به زودی به مرکز علم، تجارت و فرهنگ جهان اسلام تبدیل شد.
دوره طلایی علم و دانش
در زمان خلفای عباسی، به ویژه هارون الرشید و مأمون، دانشمندان بزرگ از سراسر جهان در بیتالحکمه3 جمع میشدند. بیتالحکمه مانند یک دانشگاه و کتابخانه بزرگ بود که در آن کتابهای مختلف ترجمه و مطالعه میشد.
| حوزه علمی | دانشمند مشهور | دستاورد مهم | 
|---|---|---|
| ریاضیات | خوارزمی | ابداع جبر | 
| پزشکی | رازی | کشف بیماری آبله | 
| نجوم | بتانی | محاسبه طول سال | 
کاربرد ریاضی در حکومت عباسیان
عباسیان برای اداره حکومت بزرگ خود به ریاضیات نیاز داشتند. آنان از ریاضی برای تقسیم ارث، محاسبه زکات، تعیین جهت قبله و ساخت بناها استفاده میکردند. مثلاً برای محاسبه سهم هر نفر از ارث از فرمول سادهای مانند این استفاده میشد:
این محاسبات کمک میکرد تا حق هر شخص به درستی پرداخت شود، درست مانند وقتی که یک کیک بزرگ را بین اعضای خانواده به طور مساوی تقسیم میکنید.
اشتباهات رایج و پرسشهای مهم
خیر. پس از حدود 200 سال، برخی خلفا به سامرا نقل مکان کردند و پس از مدتی به بغداد بازگشتند. همچنین زمانی که مغولان بغداد را فتح کردند، مرکز حکومت به قاهره منتقل شد.
زیرا در این دوره پیشرفتهای چشمگیری در علم، پزشکی، ریاضی، نجوم و ادبیات صورت گرفت. دانشمندان مسلمان در این دوره بسیاری از دانشهای یونان، ایران و هند را حفظ و گسترش دادند.
در سال 1258 میلادی، مغولان به رهبری هولاکوخان به بغداد حمله کرده و شهر را ویران کردند. این رویداد پایانی بر قدرت سیاسی عباسیان بود، اگرچه عنوان خلیفه تا سال 1517 میلادی ادامه یافت.
پاورقی
1بنیعباس (Abbasid Caliphate): دودمانی که از نوادگان عباس بن عبدالمطلب، عموی پیامبر اسلام بودند و از سال 750 تا 1258 میلادی بر بخش بزرگی از جهان اسلام حکومت کردند.
2بغداد (Baghdad): پایتخت خلافت عباسی که در سال 762 میلادی توسط خلیفه منصور تأسیس شد و به یکی از بزرگترین و پیشرفتهترین شهرهای جهان آن زمان تبدیل گردید.
3بیتالحکمه (House of Wisdom): مرکز علمی و فرهنگی بزرگ در بغداد که در زمان خلیفه مأمون به اوج شکوفایی رسید و در آن کتابهای مختلفی ترجمه و مطالعه میشد.