عدالت یعنی چه؟
عدالت در زندگی روزمره
عدالت یعنی هر کس به آنچه سزاوار است برسد. فرض کنید مادر یک بسته شیرینی بین شما و برادرتان تقسیم می‌کند. اگر به هر دو نفر به یک اندازه شیرینی بدهد، کار او عادلانه است. اما اگر به یکی بیشتر و به دیگری کمتر بدهد، این کار ناعادلانه است. در این حالت، حق شما رعایت نشده است.
مثال دیگر در مدرسه: معلم از همهٔ دانش‌آموزان یک امتحان یکسان می‌گیرد. نمره‌ای که می‌گیرید، بستگی به تلاش و پاسخی دارد که داده‌اید. این یک رفتار منصفانه است.
انواع رفتارهای عادلانه
رفتارهای عادلانه را می‌توان در موقعیت‌های مختلف دید. در جدول زیر چند نمونه آورده شده است:
| موقعیت | رفتار عادلانه | رفتار ناعادلانه |
|---|---|---|
| تقسیم اسباب‌بازی | همه به نوبت بازی کنند | یک نفر همهٔ اسباب‌بازی‌ها را برای خودش بردارد |
| انتخاب سرگروه در بازی | قرعه‌کشی یا رأی‌گیری | یک نفر همیشه سرگروه شود بدون دلیل |
| پاداش برای کمک در خانه | به همه‌ی کسانی که کمک کرده‌اند پاداش داده شود | فقط به یکی پاداش داده شود حتی اگر دیگران هم کمک کرده باشند |
چگونه می‌توانیم عادل باشیم؟
برای عادل بودن، باید به حقوق دیگران فکر کنیم. وقتی با دوستانتان بازی می‌کنید، مطمئن شوید همه قوانین بازی را رعایت می‌کنند و کسی تقلب نمی‌کند. اگر بین دوستانتان اختلافی پیش آمد، سعی کنید مانند یک داور منصف، به حرف هر دو طرف گوش دهید و حق را به کسی بدهید که حق با اوست.
اشتباهات رایج و پرسش‌های مهم
پاسخ: نه همیشه. گاهی عدالت یعنی توجه به نیازها. اگر کسی بیمار باشد و به مراقبت بیشتری نیاز داشته باشد، دادن توجه بیشتر به او عادلانه است، حتی اگر دیگران کمتر توجه بگیرند.
پاسخ: خیر. عدالت یعنی حق کسی ضایع نشود، نه اینکه اگر کسی کار بدی کرد، ما هم کار بدی در پاسخ انجام دهیم. بهترین کار این است که موضوع را با یک بزرگتر (مانند والدین یا معلم) در میان بگذاریم.
پاورقی
۱عدالت (Justice): به معنای رعایت حقوق افراد و تصمیم‌گیری منصفانه.
۲برابری (Equality): به معنای یکسان بودن در شرایط یا برابری.
۳انصاف (Fairness): به معنای رفتار عادلانه و بدون جانبداری.