بعضی از دانشمندان معتقدند انسان مانند لوح سفیدی است که با آموزش می توان هر نقشی را در شخصیت او ترسیم کرد. برخی دیگر معتقدند تنها با تشویق و تنبیه می توان رفتار کودکان را به شکل دلخواه درآورد. به ترتیب این دانشمندان بیشتر به نقش کدام عامل مؤثر در رشد تأکید دارند؟