شکل‌های چهارضلعی: از مستطیل تا لوزی
چهارضلعی چیست و چه ویژگی‌هایی دارد؟
به هر شکل بسته‌ای که چهار ضلع داشته باشد، یک چهارضلعی می‌گوییم. درست مثل یک چهارراه که چهار خیابان به هم می‌رسند. همه‌ی چهارضلعی‌ها چند ویژگی مشترک دارند: آن‌ها چهار ضلع، چهار گوشه (رأس) و چهار زاویه دارند. اگر جمع زاویه‌های داخلی هر چهارضلعی را با هم جمع کنیم، همیشه برابر با $360^\circ$ می‌شود.
یک نمونه‌ی ساده، کف بسیاری از اتاق‌هاست که به شکل یک چهارضلعی است. حالا بیایید ببینیم این خانواده‌ی بزرگ، خودشان به چند گروه کوچک‌تر تقسیم می‌شوند.
انواع چهارضلعی‌ها و ویژگی‌های منحصربه‌فرد
همه‌ی چهارضلعی‌ها شبیه هم نیستند. بعضی از آن‌ها ویژگی‌های خاص‌تری دارند که اسم مخصوص به خودشان را می‌گیرد. در جدول زیر می‌توانی مهم‌ترین انواع چهارضلعی‌ها را ببینی:
| نام شکل | ویژگی‌های اصلی | یک مثال از زندگی |
|---|---|---|
| متوازی‌الاضلاع | ضلع‌های روبه‌رو موازی و مساوی هستند. | بعضی از گونی‌های حمل شن |
| مستطیل | یک متوازی‌الاضلاع که همه‌ی زاویه‌هایش قائمه (90 درجه) است. | درِ یخچال یا صفحه‌ی تلویزیون |
| مربع | یک مستطیل خاص که همه‌ی ضلع‌هایش با هم مساوی هستند. | کاشی‌های کف اتاق یا یک تکه نان تست |
| لوزی | یک متوازی‌الاضلاع که همه‌ی ضلع‌هایش باهم مساوی هستند. | بعضی از بادبادک‌ها یا نشان لوگوی ماشین‌ها |
| ذوزنقه | فقط دو ضلع آن که روبه‌روی هم قرار دارند، با هم موازی هستند. | سقف بعضی از خانه‌ها یا یک جامدادی شیک |
همان‌طور که در جدول دیدی، مربع خاص‌ترین چهارضلعی است چون هم ویژگی‌های مستطیل را دارد و هم ویژگی‌های لوزی را. به همین دلیل می‌توانیم بگوییم: "هر مربعی یک مستطیل است، و هر مربعی یک لوزی نیز هست."
چهارضلعی‌ها در شهر و خانه‌ی ما
اگر خوب به اطراف نگاه کنی، این شکل‌ها را همه‌جا می‌بینی. یک آجر خانه، یک تکه کاغذ، قاب عکس روی دیوار، همه و همه چهارضلعی هستند. مهندسان و معماران از این شکل‌ها برای ساختن خانه‌ها و وسایل محکم و زیبا استفاده می‌کنند. مثلاً، درِ خانه‌ها معمولاً به شکل مستطیل ساخته می‌شوند تا به راحتی باز و بسته شوند. یا کاشی‌های کف حمام که اغلب مربع شکل هستند تا بتوان آن‌ها را به راحتی و بدون فاصله کنار هم چید.
حتی در بازی‌ها هم از این شکل‌ها استفاده می‌شود. صفحه‌ی شطرنج از تعدادی مربع کوچک تشکیل شده است. دفترچه‌ی تکالیف تو هم پر از مستطیل‌هایی است که در آن‌ها مشق می‌نویسی!
سوالات مهم و اشتباهات رایج
پاورقی
۱چهارضلعی (Quadrilateral): به هر شکل مسطح و بسته‌ای که چهار ضلع داشته باشد گفته می‌شود.
۲متوازی‌الاضلاع (Parallelogram): چهارضلعی که ضلع‌های روبه‌روی آن موازی یکدیگر هستند.
۳مستطیل (Rectangle): یک متوازی‌الاضلاع که تمام زاویه‌های داخلی آن قائمه (90^\circ$) هستند.
۴مربع (Square): یک مستطیل که تمام اضلاع آن با هم برابرند.
۵لوزی (Rhombus): یک متوازی‌الاضلاع که تمام اضلاع آن با هم برابرند.
۶ذوزنقه (Trapezoid): چهارضلعی که فقط دو ضلع مقابل آن با هم موازی هستند.
