رأس زاویه: نقطهٔ شروع همهٔ زاویه‌ها
رأس زاویه چیست؟
فرض کن می‌خواهی با دو مداد یک شکل بسازی. اگر آن‌ها را طوری روی کاغذ بگذاری که از یک نقطه شروع شوند و از هم دور شوند، یک زاویه ساخته‌ای. رأس زاویه دقیقاً همان نقطه‌ای است که دو مداد از آن خارج می‌شوند. در هندسه، به جای مداد از پرتو یا ضلع استفاده می‌کنیم. پس رأس، محل برخورد یا شروع این دو خط است.
انواع زاویه از نظر اندازه
زاویه‌ها بسته به اندازه‌ای که دارند، نام‌های مختلفی می‌گیرند. در همهٔ آن‌ها، رأس نقش مهمی دارد چون نقطه‌ای است که اندازه‌گیری از آنجا شروع می‌شود.
| نام زاویه | اندازه | مثال در زندگی |
|---|---|---|
| زاویه تند | کمتر از 90 درجه | لبهٔ یک برش پیتزا |
| زاویه راست | دقیقاً 90 درجه | گوشهٔ یک کتاب |
| زاویه باز | بیشتر از 90 و کمتر از 180 درجه | دمای یک دماسنج جیوه‌ای وقتی هوا گرم است |
| زاویه نیم‌صفحه | دقیقاً 180 درجه | یک خط راست (مثل لبهٔ خط‌کش) |
چگونه رأس زاویه را تشخیص دهیم؟
برای پیدا کردن رأس یک زاویه، این مراحل ساده را دنبال کن:
گام اول: به شکل نگاه کن. دو خط یا پرتو را پیدا کن که به هم برخورد کرده‌اند یا از یک نقطه بیرون آمده‌اند.
گام دوم: نقطه‌ای که این دو خط در آن به هم می‌رسند، رأس است. این نقطه معمولاً با یک دایره کوچک یا یک نقطه مشخص می‌شود.
گام سوم: اگر زاویه نام دارد، حرف وسطی در نام زاویه، معمولاً نشان‌دهندهٔ رأس است.
مثال: یک قیچی را در نظر بگیر. وقتی قیچی را باز می‌کنی، دو تیغه از یک پیچ مرکزی خارج می‌شوند. آن پیچ مرکزی، دقیقاً نقش رأس را برای زاویه‌ای که دو تیغه می‌سازند، بازی می‌کند.
رأس زاویه در زندگی روزمره
ما هر روز با اشیاء و موقعیت‌هایی سر و کار داریم که در آن‌ها زاویه و رأس وجود دارد. در اینجا به چند نمونه اشاره می‌کنیم:
ساعت عقربه‌ای: عقربه‌های ساعت از یک نقطهٔ مرکزی خارج می‌شوند. این نقطهٔ مرکزی، رأس زاویه‌ای است که عقربه‌های ساعت و دقیقه با هم می‌سازند.
درب اتاق: وقتی در را باز می‌کنی، بین چارچوب در و خود در، یک زاویه به وجود می‌آید. لولای در، نقش رأس این زاویه را بازی می‌کند.
پاهایت هنگام راه رفتن: وقتی راه می‌روی، بین ران و ساق پایت یک زاویه تشکیل می‌شود. مفصل زانوی تو، در واقع رأس آن زاویه است!
اشتباهات رایج و پرسش‌های مهم
پاسخ: خیر. رأس فقط یک نقطه است و خودش شکل خاصی ندارد. این دو ضلع هستند که با دور شدن از رأس، ممکن است زاویه‌ای تند یا باز ایجاد کنند.
پاسخ: بله. اگر چندین پرتو از یک نقطه خارج شوند، می‌توانند چندین زاویه مختلف بسازند که همهٔ آن‌ها یک رأس مشترک دارند. مثل چرخ‌های یک دوچرخه که پره‌ها از مرکز چرخ خارج می‌شوند.
پاسخ: خیر. دو خط موازی هیچ وقت به هم نمی‌رسند، بنابراین نقطهٔ برخورد یا رأسی وجود ندارد.
پاورقی
۱رأس زاویه (Vertex of Angle): نقطه‌ای که دو پرتو (ضلع) تشکیل‌دهنده زاویه، در آنجا به هم می‌رسند یا از آن خارج می‌شوند.
۲پرتو (Ray): قسمتی از یک خط راست که از یک نقطه مشخص شروع شده و در یک جهت تا بی‌نهایت ادامه دارد.
۳ضلع (Side): در هندسه، هر یک از پاره‌خط‌ها یا پرتوهایی که یک زاویه یا شکل هندسی را می‌سازند.
۴زاویه (Angle): فضای بین دو پرتو که یک رأس مشترک دارند.