طول و عرض در مستطیل: شناخت دو ضلع مهم
مستطیل چیست و اجزای آن کدامند؟
مستطیل یک شکل هندسی چهارضلعی است که در آن هر چهار ضلع، زاویههای راست (۹۰ درجه) دارند. دو به دو ضلعهای روبروی آن با هم برابر هستند. به دو ضلع بلندتر مستطیل، طول و به دو ضلع کوتاهتر آن، عرض میگوییم. برای مثال، یک کتاب ریاضی را در نظر بگیرید. ضلع بالایی و پایینی آن که درازتر هستند، طول کتاب و دو ضلع کناری آن که کوتاهترند، عرض کتاب نامیده میشوند.
برای محاسبهٔ مساحت مستطیل، طول را در عرض ضرب میکنیم: $ A = l \times w $
برای محاسبهٔ محیط مستطیل، مجموع همهٔ ضلعها را حساب میکنیم: $ P = 2 \times (l + w) $
چگونه طول و عرض را از هم تشخیص دهیم؟
تشخیص طول از عرض بسیار ساده است. کافی است به دنبال بلندترین ضلع مستطیل بگردید. همیشه ضلع بلندتر، طول و ضلع کوتاهتر، عرض است. این قانون حتی اگر مستطیل را بچرخانیم و به صورت عمودی قرار دهیم، همچنان پابرجا است. در آن حالت، ضلع عمودی بلندتر، طول و ضلع افقی کوتاهتر، عرض خواهد بود.
| ویژگی | طول | عرض |
|---|---|---|
| اندازه | همیشه بزرگتر است | همیشه کوچکتر است |
| نماد در فرمول | l | w |
| مثال (یک در) | ارتفاع در | پهناى در |
محاسبه مساحت و محیط با استفاده از طول و عرض
حالا که طول و عرض را شناختیم، میتوانیم از آنها برای محاسبههای مهم استفاده کنیم. فرض کنید یک زمین مستطیلی شکل داریم که طول آن ۱۰ متر و عرض آن ۵ متر است. برای محاسبهٔ مساحت، کافی است این دو عدد را در هم ضرب کنیم: $ 10 \times 5 = 50 $. پس مساحت این زمین ۵۰ متر مربع است. برای محاسبهٔ محیط نیز از فرمول استفاده میکنیم: $ 2 \times (10 + 5) = 30 $. یعنی برای حصارکشی دور این زمین، به ۳۰ متر حصار نیاز داریم.
اشتباهات رایج و پرسشهای مهم
خیر. این یک اشتباه رایج است. طول همیشه ضلع بلندتر است، حتی اگر مستطیل به صورت عمودی قرار گرفته باشد. برای مثال، در یک درب ایستاده، ضلع عمودی بلندتر، طول درب محسوب میشود.
اگر طول و عرض یک مستطیل با هم برابر باشند، آن شکل دیگر مستطیل نیست، بلکه یک مربع است. در مربع همهٔ ضلعها با هم برابرند و ما به جای طول و عرض، فقط از کلمهٔ "ضلع" استفاده میکنیم.
زیرا مساحت، اندازهی سطحی است که شکل میپوشاند. با ضرب طول در عرض، در واقع تعداد مربعهای واحد (مانند سانتیمتر مربع) که در کف مستطیل جای میگیرند را شمردهایم.
پاورقی
۱مساحت (Area): اندازهی سطحی که یک شکل دوبعدی میپوشاند. واحد آن معمولاً متر مربع (m²) یا سانتیمتر مربع (cm²) است.
۲محیط (Perimeter): مجموع طول کلیهٔ ضلعهای یک شکل دوبعدی. واحد آن همان واحد طول (مانند متر یا سانتیمتر) است.