عدد مرکب: وقتی اعداد با هم دوست می‌شوند!
عدد مرکب چیست؟
فرض کنید می‌خواهید به دوستتان بگویید مدت زمان بازی کردن شما چقدر بوده است. ممکن است بگویید: «من 1 ساعت و 30 دقیقه بازی کردم». این جمله یک عدد مرکب را توصیف می‌کند! یعنی یک عدد که از دو بخش با واحدهای مختلف (ساعت و دقیقه) تشکیل شده است.
این اعداد فقط برای زمان نیستند. وقتی قد خود را اندازه می‌گیرید و می‌گویید 1 متر و 40 سانتی‌متر هستید، یا وقتی قیمت یک خوراکی 5 هزار تومان و 500 تومان است، در حال استفاده از عدد مرکب هستید.
انواع واحدها در اعداد مرکب
واحدهای مختلفی وجود دارند که می‌توانند با هم یک عدد مرکب بسازند. در جدول زیر برخی از رایج‌ترین آن‌ها را می‌بینید:
| دسته‌بندی | واحد بزرگتر | واحد کوچکتر | مثال |
|---|---|---|---|
| زمان | ساعت | دقیقه | 2 ساعت و 15 دقیقه |
| طول | متر | سانتی‌متر | 1 متر و 65 سانتی‌متر |
| پول | هزار تومان | تومان | 10 هزار تومان و 750 تومان |
| وزن | کیلوگرم | گرم | 3 کیلوگرم و 200 گرم |
چگونه اعداد مرکب را بخوانیم و تبدیل کنیم؟
خواندن این اعداد بسیار ساده است. کافی است ابتدا عدد مربوط به واحد بزرگتر و سپس عدد مربوط به واحد کوچکتر را بخوانید. مثلاً «5 کیلومتر و 800 متر».
گاهی اوقات لازم است یک عدد مرکب را فقط با یک واحد بیان کنیم. این کار «تبدیل» نام دارد. برای این کار باید بدانیم که هر واحد بزرگتر معادل چند واحد کوچکتر است.
مثال: فرض کنید مسافتی برابر با 2 کیلومتر و 300 متر است. می‌دانیم هر کیلومتر برابر 1000 متر است. پس:
ابتدا کیلومتر را به متر تبدیل می‌کنیم: 2 × 1000 = 2000 متر
سپس مترها را جمع می‌زنیم: 2000 + 300 = 2300 متر
پس 2 کیلومتر و 300 متر، برابر است با 2300 متر.
اعداد مرکب در زندگی روزمره
این اعداد همه‌جا هستند! وقتی برنامه‌ی تلویزیونی مورد علاقه‌تان ساعت 18:45 پخش می‌شود (ساعت 18 و 45 دقیقه)، وقتی در آشپزی برای یک کیک به 1 پیمانه و 3 قاشق آرد نیاز دارید، یا حتی وقتی سن شما 9 سال و 6 ماه است، در حال استفاده از عدد مرکب هستید.
حتی در ورزش نیز از این اعداد استفاده می‌شود. مثلاً یک مسابقه دوومیدانی ممکن است 400 متر باشد، اما یک مسابقه دو استقامت ممکن است 5 کیلومتر و 600 متر باشد.
اشتباهات رایج و پرسش‌های مهم
پاورقی
۱عدد مرکب (Composite Number): در این متن، منظور از عدد مرکب، یک عدد واحد نیست، بلکه به یک مقدار کمی گفته می‌شود که از ترکیب دو یا چند عدد با واحدهای اندازه‌گیری مختلف تشکیل شده است. این مفهوم با اعداد مرکب در ریاضیات (اعداد غیر اول) تفاوت دارد.