بررسی گزینه‌ها برای ترجمه‌ی عبارت «سخن همچون دوا است، کم آن نافع است و زیاد آن مضرّ!»:

عبارت فارسی:

ساختار خبری دارد (نه سوالی)

از دو بخش تشکیل شده: «سخن همچون دوا است» + «کم آن نافع است و زیاد آن مضرّ»

اکنون بررسی تک‌تک گزینه‌ها:

التّکَلُّمُ مِثلُ الدَّواء، القلیلُ مِنهُ یَنْفَعُ و الکَثیرُ یَضُرُّ!

«التّکلّم» به‌معنای «سخن‌گفتن» است، ولی مصدر است نه اسم.

ترجمه از نظر مفهومی درسته.

علامت آخر درست است: «!»

ایراد: بهتر است از واژه‌ی «الکلام» (سخن) به‌جای مصدر استفاده شود.

الکلامُ کالدَّواء، قلیلُهُ نافِع و کَثیرُهُ مُضِرّ؟

ترجمه بسیار دقیق و مطابق متن فارسی است.

واژه‌ها صحیح و رایج‌اند: «الکلام» = سخن، «کالدَّواء» = مانند دارو، «قلیلُهُ نافِع» = کم آن مفید است

اشکال: علامت پایانی «؟» نادرست است و باید «!» باشد.

این گزینه، بهترین ترجمه است

المُکالَمَةُ کالدَّواء، إنْ قَلَّ نَفَعَ و إنْ کَثُرَ ضَرَّ!

«المکالمة» یعنی «مکالمه» (نه «سخن» یا «سخن‌گفتن» به‌طور کلی)

ساختار «إن... وإن...» ادبی‌تر است ولی با لحن جمله‌ی اصلی تطابق کامل ندارد.

معنای جمله قابل‌قبول است ولی ترجمه‌ی دقیق نیست.

الحَدیثُ مِثلُ الدَواء، قَلیلهُ یَنْفَعُنا و الکَثیرُ مِنهُ یَضُرُّ!

«الحدیث» = گفت‌وگو / سخن

جمله تا حد زیادی درست است ولی «یَنفَعُنا» = ما را نفع می‌رساند، در حالی که در فارسی جمله بدون «ما» گفته شده (بی‌طرفانه‌تر).

عبارت «الکَثیرُ مِنهُ» نیز ممکن است کمی سنگین باشد در مقایسه با «کثیرُهُ» که رایج‌تر است.

جمله قابل قبول است ولی ترجمه‌ی مستقیم نیست.

جمع‌بندی:

گزینه 2 پاسخ صحیح است:

اصلاح‌شده:
الکلامُ کالدَّواء، قلیلُهُ نافِع و کَثیرُهُ مُضِرّ! ✅