نفس انسان با علم حضوری، رابطه و نسبت خود را با افعال و حالتهای خود، بدون واسطه درمیيابد و ادراك میكند كه همۀ حالتها و افعال او وابسته به نفس است. مثلاً ارادهٔ او از نفس سرچشمه میگيرد يا تصورات ذهنی او قائم به نفس است. بنابراين نفس وجوددهنده به اين خواستهها و ارادهها و حالتهای درونی است و اگر توجه نفس لحظهای از اين امور منقطع شود، هيچ يك از اينها، درون نفس باقی نخواهد ماند. اين رابطۀ نفس با امور نفسانی يك «رابطۀ عليت»، يعنی وجوددهندگی است. در واقع، رابطۀ عليت از طريق علم حضوری نفس به احوال و حالتها و ارادههای خود ادراك میشود. پس انسان نخستين بار، در خود نفس و در ساحت علم حضوری رابطۀ عليت را كشف میكند.