درسنامه آموزشی فصل چهارم ریاضی کلاس پنجم با پاسخ درس 3: زاویه و نیمساز
دکلهای انتقال برق کاملاً متقارناند. زاویهی قطعات آنها با یکدیگر طوری است که آب باران و برف روی آنها جمع نمیشود. به شکل زیر نگاه کنید و انواع زاویهها را در آنها مشخّص کنید.
فعالیت (صفحهٔ 75 کتاب درسی)
با استفاده از کاغذ یا مقوّا مراحل زیر را انجام دهید.
الف) یک مثلّث رسم کنید.
ب) به گوشههای آن رنگهای متفاوتی بزنید.
پ) گوشههای رنگ شده را مانند شکل زیر از هم جدا کنید.
ت) گوشههای مثلّث را مانند شکل زیر طوری کنار هم بگذارید که رأسها روی هم و ضلعها در کنار هم باشند.
ث) مجموع این سه گوشه چه نوع زاویهای میسازد؟ نیمصفحه
با توجّه به فعّالیت بالا نتیجه گیری کنید.
کار در کلاس (صفحهٔ 76 کتاب درسی)
1- دکلی را با دو سیم مهار عمود بر هم، به صورت زیر قائم نگه داشتهاند.
اگر زاویهی سیم اوّل با سطح زمین 60 درجه باشد، زاویهی سیم دوم با سطح زمین چند درجه است؟
90∘+60∘=150∘
180∘−150∘=30∘
2- در شکلهای زیر، اندازهی زاویههای خواسته شده را به دست آورید و روش خود را توضیح دهید.
3- اندازهی سه زاویه مثال بزنید به طوری که زاویههای یک مثلّث را تشکیل دهند.
45∘ ، 45∘ و 90∘ زیرا:
45∘+45∘+90∘=180∘
4- کدام یک از موارد زیر، اندازهی زاویههای یک مثلّث را نشان میدهند؟ پاسخ خود را توضیح دهید.
الف) 30∘ ، 40∘ ، 120∘
ب) 40∘ ، 40∘ ، 90∘
پ) 30∘ ، 70∘ ، 80∘
ت) 50∘ ، 50∘ ، 50∘
ث) 90∘ ، 90∘ ، 10∘
زیرا 80∘+70∘+30∘=180∘
فعالیت (صفحهٔ 76 کتاب درسی)
1- در شکل زیر، نیم خطّ «ب ت»، «ب» را نصف کرده است. توضیح دهید که چگونه با نقّاله میتوان این کار را انجام داد.
نقاله را روی زاویه تنظیم میکنیم و با توجه به این که نصف 80 برابر 40 است، روی 40 درجه علامت میزنیم سپس از نقطه به نقطه علامت زده وصل میکنیم و ادامه میدهیم. (با خطکش یا نقاله)
2- نیمساز زاویههای زیر را رسم کنید.
3- در شکلهای زیر، نیم خطّ «ب س»، نیمساز «ب» است. اندازهی زاویههای مشخّص شده را پیدا کنید.
کار در کلاس (صفحهٔ 77 کتاب درسی)
در کدام یک از شکلهای زیر، نیم خطّ «آ ب» نیمساز «آ» است؟
تمرین (صفحهٔ 77 کتاب درسی)
1- با توجّه به اینکه نیم خطّ «س ج» نیمساز زاویهی «ر س د» است، اندازهی زاویهی «ج س د» را پیدا کنید.
=100∘2=50∘ زاویهی «ج س د» → =180∘−80∘=100∘ زاویه «د س ر»→
2- در شکل زیر نیم خطِّ «ب د» نیمساز زاویهی «آ ب س» است.
اندازهی «س» را پیدا کنید.
90∘+45∘=135∘
3- بر اثر طوفان، درخت کاج مدرسه طوری کج شده که با سطح زمین زاویهی 70 درجه تشکیل داده است. آقای عظیمی میخواهد برای مهار درخت، یک میلهی آهنی را در زمین فروکند؛ طوری که میله بر زمین عمود باشد. در این صورت، انتهای میله با تنهی درخت چه زاویهای تشکیل میدهد؟
90∘+70∘=160∘
180∘−160∘=20∘
4- در کدام یک از مثلّثهای زیر، نیمساز «ب» روی خطّ تقارن شکل است؟ برای پاسخ خود دلیل بیاورید. با نقاله نیمساز زاویه را رسم میکنیم.
5- با توجّه به شکلهای زیر، در کدام شکل، نیم خطّ «ب س» نیمساز «ب» است؟