بیش‌خوری و کم‌خوری: دو سر یک مشکل
بیش‌خوری چیست و چه تأثیری بر بدن دارد؟
بیش‌خوری یعنی خوردن غذای بیشتر از مقداری که بدن برای فعالیت‌های روزانه نیاز دارد. به این انرژی، کالری۱ می‌گویند. وقتی کالری اضافی به صورت چربی در بدن ذخیره می‌شود، می‌تواند منجر به چاقی و مشکلاتی مانند دیابت یا بیماری‌های قلبی شود. برای مثال، اگر شما هر روز یک بسته بزرگ چیپس علاوه بر غذای معمول بخورید، این انرژی اضافی به مرور زمان باعث افزایش وزن می‌شود.
| ویژگی | بیش‌خوری | کم‌خوری |
|---|---|---|
| میزان غذا | بیشتر از نیاز بدن | کمتر از نیاز بدن |
| عاقبت اصلی | چاقی | سوءتغذیه۲ |
| مثال | خوردن دسر بعد از یک غذای کامل | حذف صبحانه به دلیل عجله |
کم‌خوری و خطرات پنهان آن
کم‌خوری یعنی بدن به اندازه‌ی کافی مواد مغذی دریافت نمی‌کند. این حالت می‌تواند منجر به سوءتغذیه شود که در آن بدن ویتامین‌ها، پروتئین و انرژی لازم برای رشد و عملکرد طبیعی را ندارد. برای نمونه، دانش‌آموزی که صبحانه نمی‌خورد، ممکن است در مدرسه احساس ضعف و بی‌حالی کند و نتواند خوب درس بخواند.
چگونه تعادل غذایی را در زندگی روزمره رعایت کنیم؟
برای حفظ سلامت، باید بین غذای دریافتی و فعالیت بدنی تعادل برقرار کنیم. یک راه ساده، استفاده از بشقاب غذایی سالم است: نیمی از بشقاب باید سبزیجات و میوه، یک چهارم آن پروتئین (مانند مرغ یا حبوبات) و یک چهارم دیگر غلات (مانند نان یا برنج) باشد. همچنین، نوشیدن آب به جای نوشابه‌های شیرین می‌تواند از بیش‌خوری قند جلوگیری کند. به عنوان مثال، اگر بعد از مدرسه به فوتبال بازی کردن می‌روید، یک میان‌وعدهٔ سبک مثل میوه یا یک ساندویچ کوچک می‌تواند انرژی لازم را به شما بدهد بدون اینکه باعث پرخوری شود.
اشتباهات رایج و پرسش‌های مهم
خیر، این یک اشتباه رایج است. حذف وعده‌های غذایی باعث می‌شود بدن شما در وعدهٔ بعدی بیشتر غذا بخواهد و ممکن است به سمت بیش‌خوری برود. همچنین، کم‌خوری می‌تواند باعث کمبود ویتامین و ضعف بدن شود.
اگر بعد از غذا احساس سنگینی و خستگی شدید می‌کنید یا به طور مرتب بیشتر از همکلاسی‌های خود غذا می‌خورید، ممکن است در معرض بیش‌خوری باشید. توجه به احساس گرسنگی واقعی و سیری می‌تواند کمک کند.
خیر، بدن به مقدار کمی چربی و قند برای انرژی نیاز دارد. مشکل زمانی است که این مواد را بیش از حد مصرف کنیم، مانند خوردن روزانهٔ شیرینی و شکلات. انتخاب منابع سالم مانند مغزها و میوه‌ها بهتر است.
پاورقی
۱کالری (Calorie): واحد اندازه‌گیری انرژی موجود در غذاها. بدن از این انرژی برای فعالیت‌هایی مانند راه رفتن، نفس کشیدن و فکر کردن استفاده می‌کند.
۲سوءتغذیه (Malnutrition): وضعیتی که در آن بدن مواد مغذی ضروری مانند ویتامین‌ها، پروتئین و کالری را به اندازهٔ کافی دریافت نمی‌کند. این حالت می‌تواند منجر به مشکلات رشد، ضعف سیستم ایمنی و بیماری شود.
