چرخهٔ آب: سفر بیپایان یک قطره
مراحل اصلی چرخهٔ آب
چرخهٔ آب از چند مرحلهٔ اصلی تشکیل شده است که دائماً در حال تکرار هستند. این مراحل را میتوان به راحتی در محیط اطراف خود مشاهده کرد. برای مثال، وقتی لباسهای خیس را در آفتاب پهن میکنید، آب آنها به تدریج ناپدید میشود؛ این همان تبخیر است.
| نام مرحله | شرح فرآیند | مثال ملموس |
|---|---|---|
| تبخیر۲ | تبدیل آب از حالت مایع به بخار آب | خشک شدن لباسهای خیس در آفتاب |
| میعان۴ | تبدیل بخار آب به قطرات ریز مایع | تشکیل قطرههای آب روی لیوان آب سرد |
| بارش۳ | سقوط آب از ابرها به زمین | باران، برف و تگرگ |
| رواناب۵ | جریان آب روی سطح زمین | جاری شدن آب در جویها پس از باران |
انواع مختلف بارش
بارش میتواند به اشکال مختلفی رخ دهد که هر کدام بستگی به دمای هوا دارند. وقتی هوای اطراف ما سرد است، بارش به صورت برف خواهد بود و در هوای گرمتر به صورت باران.
| نوع بارش | شرایط تشکیل | دمای هوا |
|---|---|---|
| باران | قطرات آب مایع | بالاتر از 0 درجه سانتیگراد |
| برف | بلورهای یخ ششضلعی | پایینتر از 0 درجه سانتیگراد |
| تگرگ | گلولههای یخ | طوفانهای شدید با جریانهای هوای قوی |
چرخهٔ آب در زندگی روزمره
ما هر روز شاهد نمونههایی از چرخهٔ آب در اطراف خود هستیم. وقتی صبحها شبنم۷ روی برگ گیاهان را میبینید، این همان میعان است. وقتی بعد از یک روز گرم، شیشهٔ پنجره مهآلود میشود، این نیز بخار آب موجود در هوا است که روی سطح سرد شیشه متراکم شده است.
حتی نوشیدن یک لیوان آب نیز ما را به چرخهٔ آب متصل میکند. آبی که مینوشیم ممکن است هزاران سال پیش در اقیانوسها بوده و از طریق چرخهٔ آب به سفرههای آب زیرزمینی۸ راه یافته باشد. این همان آبی است که گیاهان از آن استفاده میکنند و حیوانات مینوشند.
اشتباهات رایج و پرسشهای مهم
بله! مقدار کل آب روی کرهٔ زمین تقریباً ثابت است. آبی که امروز مینوشیم ممکن است همان آبی باشد که میلیونها سال پیش وجود داشته و فقط در چرخهٔ آب در حال گردش است.
وقتی آب دریا تبخیر میشود، فقط مولکولهای آب به هوا میروند و نمکها در دریا باقی میمانند. بنابراین بارانی که از این بخارها تشکیل میشود، شیرین است.
خیر، چرخهٔ آب یک فرآیند طبیعی و پیوسته است که توسط انرژی خورشید به حرکت درمیآید. تا زمانی که خورشید وجود دارد، این چرخه نیز ادامه خواهد داشت.
پاورقی
۱ چرخهٔ آب (Water Cycle) - گردش پیوستهٔ آب در بین خشکی، اقیانوس، هوا و موجودات زنده
۲ تبخیر (Evaporation) - تبدیل آب از حالت مایع به بخار
۳ بارش (Precipitation) - سقوط آب از ابرها به اشکال مختلف مانند باران، برف و تگرگ
۴ میعان (Condensation) - تبدیل بخار آب به مایع
۵ رواناب (Runoff) - جریان آب روی سطح زمین
۶ تعرق (Transpiration) - فرآیند آزادسازی بخار آب از گیاهان
۷ شبنم (Dew) - قطرات آبی که از میعان بخار آب روی سطوح سرد تشکیل میشوند
۸ سفرههای آب زیرزمینی (Groundwater) - آبهای ذخیره شده در لایههای زیرین زمین
