راهبرد روشهای نمادین برای حل مسئله
نمادها چه هستند و چه کاربردی دارند؟
نمادها در ریاضیات مانند یک زبان مخفی هستند که به کمک آنها میتوانیم اعداد، عملها و رابطهها را نشان دهیم. برای مثال، به جای نوشتن جمله «دو عدد به اضافه سه عدد»، از نماد $ 2 + 3 $ استفاده میکنیم. این کار نوشتن و حل مسائل را بسیار آسانتر میکند.
در زندگی روزمره نیز از نمادها استفاده میکنیم. چراغ راهنمایی یک نمونه است: قرمز به معنای توقف، زرد به معنای آماده باش و سبز به معنای حرکت است.
انواع نمادهای ریاضی و معنی آنها
برای استفاده درست از این راهبرد، باید با مهمترین نمادها آشنا شویم. این نمادها مانند حروف الفبای زبان ریاضی هستند.
| نماد | نام | مثال و معنی |
|---|---|---|
| + | جمع1 | 5 + 4 یعنی ۵ سیب به اضافه ۴ سیب. |
| - | تفریق2 | 10 - 2 یعنی ۱۰ آبنبات منهای ۲ آبنبات. |
| = | برابری3 | 3 + 1 = 4 یعنی حاصل جمع ۳ و ۱ با ۴ برابر است. |
| x , y | متغیر4 | x میتواند نشاندهنده تعداد مدادهای داخل جامدادی باشد. |
چگونه از نمادها برای حل مسئله استفاده کنیم؟
فرض کنید با دوستانتان قرار گذاشتهاید تا شکلات بخرید. شما 5 شکلات دارید و دوستتان 3 شکلات دیگر میآورد. برای فهمیدن تعداد کل شکلاتها، به جای شرح طولانی، از نمادهای ریاضی استفاده میکنیم: $ 5 + 3 = 8 $. به این ترتیب، پاسخ به راحتی به دست میآید.
حالا یک مسئله کمی پیچیدهتر: اگر قیمت یک خودکار a تومان و قیمت یک دفتر b تومان باشد، هزینه خرید ۲ خودکار و ۱ دفتر چقدر است؟ میتوانیم بنویسیم: $ (2 \times a) + b $. این یک عبارت نمادین است که پاسخ مسئله را به ما میدهد.
اشتباهات رایج و پرسشهای مهم
پاسخ: زیرا گاهی مقدار دقیق عدد را نمیدانیم یا میخواهیم یک قانون کلی را بیان کنیم. برای مثال، در مسئله خرید، قیمت خودکار برای افراد مختلف فرق میکند، پس به جای نوشتن یک عدد ثابت، از حرف x استفاده میکنیم.
پاسخ: بزرگترین اشتباه، فراموش کردن معنی نمادها یا جایگزین کردن اشتباه آنهاست. مثلاً استفاده از علامت تفریق (-) به جای جمع (+) میتواند جواب مسئله را کاملاً عوض کند.
پاورقی
1 جمع (Addition): عمل ریاضی که حاصل ترکیب دو یا چند عدد را نشان میدهد.
2 تفریق (Subtraction): عمل ریاضی که حاصل کم کردن یک عدد از عدد دیگر را نشان میدهد.
3 برابری (Equality): نشاندهنده یکسان بودن مقدار دو طرف یک عبارت است.
4 متغیر (Variable): نمادی (معمولاً یک حرف) که میتواند مقادیر عددی مختلفی را به خود بگیرد.