ارتباط غیرکلامی: زبان پنهان بدن
انواع مختلف ارتباط غیرکلامی
ما هر روز و در هر لحظه، حتی وقتی که ساکت هستیم، در حال صحبت کردن هستیم! این صحبت کردن با بدن و چهرهمان انجام میشود. برای مثال، وقتی از دست کسی عصبانی هستیم، اخم میکنیم یا وقتی خوشحالیم، میخندیم. اینها همه بخشی از ارتباط غیرکلامی هستند. در جدول زیر میتوانی انواع اصلی این زبان پنهان را ببینی:
| نوع ارتباط | معنی و کاربرد | مثال از زندگی |
|---|---|---|
| حالت چهره۲ | نشان دادن احساسات مختلف با تغییر شکل صورت | خندیدن هنگام شنیدن یک لطیفه یا اخم کردن وقتی ناراحت هستی |
| حرکات بدن۳ | استفاده از دستها، پاها و حالت کلی بدن برای انتقال پیام | دست تکان دادن برای خداحافظی یا بالا انداختن شانه برای نشان دادن ندانستن |
| ارتباط چشمی۴ | نحوه نگاه کردن به چشمان فرد مقابل | نگاه کردن به چشمان معلم هنگام درس دادن یا نگاه کردن به زمین هنگام شرمندگی |
| لحن صدا۵ | شیوه و آهنگ گفتن کلمات (نه خود کلمات) | بلند صحبت کردن هنگام عصبانیت یا آهسته حرف زدن وقتی ناراحت هستی |
| فاصلهگذاری۶ | میزان نزدیکی یا دوری از افراد هنگام صحبت | نزدیک ایستادن به دوست صمیمی یا فاصله گرفتن از یک فرد غریبه |
چگونه احساسات را با بدن نشان میدهیم؟
بدن ما مانند یک ماشین حسابی است که دائماً در حال محاسبه و نشان دادن احساسات درونی ماست. برای مثال، وقتی در بازی فوتبال یک گل میخوری، ناخودآگاه دستهایت را بالا میبری و فریاد شادی سر میدهی. این یک پیام غیرکلامی واضح برای همه است که تو خوشحال هستی. یا وقتی کسی برایت هدیه میآورد، احتمالاً بیاختیار لبخند میزنی که این یعنی "متشکرم، از این هدیه خوشم آمد".
حتی حیوانات خانگی مثل سگ یا گربهتان نیز زبان بدن شما را میفهمند. وقتی با آنها با لحن ملایم و نرم صحبت میکنی و آنها را نوازش میکنی، متوجه میشوند که دوستشان داری. برعکس، اگر با صدای بلند و خشن با آنها صحبت کنی و اخم کنی، میفهمند که ناراحت هستی.
اشتباهات رایج و پرسشهای مهم
بله، این اتفاق زیاد میافتد. برای مثال، گاهی وقتی خسته هستیم و به زمین نگاه میکنیم، دیگران ممکن است فکر کنند ما ناراحت یا عصبانی هستیم. یا وقتی در فکر فرو میرویم و چشمانمان را میبندیم، ممکن است دیگران تصور کنند خوابمان برده است!
به "تمام" نشانههای غیرکلامی با هم توجه کن. فقط به یک علامت مثل اخم کردن اکتفا نکن. شاید کسی اخم کرده چون آفتاب به چشمانش میتابد، نه به این دلیل که عصبانی است. به حالت بدن، دستها، لحن صدا و شرایط محیط نیز توجه کن.
بله، برخی حرکات بدن در فرهنگهای مختلف معانی کاملاً متفاوتی دارند. برای مثال، تکان دادن سر به معنای "بله" در بیشتر کشورهاست، اما در برخی مناطق به معنای "نه" است. بنابراین هنگام صحبت با افرادی از فرهنگهای دیگر باید به این تفاوتها توجه کرد.
پاورقی
۱ ارتباط غیرکلامی (Nonverbal Communication): انتقال پیام و احساسات بدون استفاده از کلمات گفتاری
۲ حالت چهره (Facial Expression): تغییراتی در صورت که احساسات مختلف را نشان میدهد
۳ حرکات بدن (Body Language): حرکات مختلف قسمتهای بدن برای انتقال معانی خاص
۴ ارتباط چشمی (Eye Contact): نحوه نگاه کردن به چشمان فرد مقابل هنگام تعامل
۵ لحن صدا (Tone of Voice): آهنگ، سرعت و حجم صدا هنگام صحبت کردن
۶ فاصلهگذاری (Proxemics): میزان فاصله فیزیکی که افراد در موقعیتهای مختلف از یکدیگر حفظ میکنند