گنجایش: حداکثر حجم مایعی که یک ظرف می‌تواند نگه دارد
گنجایش چیست و چگونه اندازه‌گیری می‌شود؟
گنجایش به بیشترین مقدار مایعی گفته می‌شود که یک ظرف می‌تواند در خود جای دهد. برای نمونه، یک لیوان ممکن است گنجایشی برابر با 200 میلی‌لیتر داشته باشد، یعنی اگر بیشتر از این مقدار آب در آن بریزیم، از لیوان سرریز می‌کند. واحدهای رایج برای اندازه‌گیری گنجایش، لیتر و میلی‌لیتر هستند. هر لیتر برابر با 1000 میلی‌لیتر است. برای درک بهتر، یک بطری آب کوچک معمولاً حدود 500 میلی‌لیتر گنجایش دارد.
انواع ظروف و گنجایش آن‌ها
ظروف مختلف، گنجایش‌های متفاوتی دارند. در جدول زیر، نمونه‌هایی از ظروف معمول و گنجایش تقریبی آن‌ها آورده شده‌است:
| نام ظرف | گنجایش تقریبی (میلی‌لیتر) | مثال کاربردی |
|---|---|---|
| قاشق غذاخوری | 15 | برای خوردن سوپ |
| لیوان معمولی | 200 | نوشیدن آب |
| بطری آب معدنی | 500 | مصرف روزانه |
| سطل بزرگ | 10000 | شست‌وشوی زمین |
کاربرد گنجایش در زندگی روزمره
ما هر روز از مفهوم گنجایش استفاده می‌کنیم. وقتی برای مهمانی آبمیوه تهیه می‌کنیم، باید بدانیم یک پارچ چه مقدار آبمیوه در خود جای می‌دهد تا به اندازه‌ی کافی بریزیم. یا وقتی می‌خواهیم یک استخر کوچک در حیاط خانه راه‌اندازی کنیم، باید گنجایش آن را محاسبه کنیم تا بدانیم به چه مقدار آب نیاز داریم. حتی در آشپزی، وقتی دستور پخت کیکی را می‌خوانیم که نیاز به 250 میلی‌لیتر شیر دارد، باید از ظرفی با گنجایش مناسب برای اندازه‌گیری استفاده کنیم.
اشتباهات رایج و پرسش‌های مهم
پاسخ: خیر. گنجایش به حداکثر حجمی اشاره دارد که ظرف می‌تواند نگه دارد، اما حجم مایع درون آن می‌تواند کمتر باشد. برای مثال، یک لیوان 200 میلی‌لیتری ممکن است فقط تا نیمه پر شده باشد.
پاسخ: چون استخرها حجم بسیار بزرگی دارند و استفاده از متر مکعب (m³) که برابر با 1000 لیتر است، عددهای کوچک‌تر و قابل فهم‌تری به ما می‌دهد. محاسبه گنجایش استخر با فرمول طول × عرض × ارتفاع به متر، آسان‌تر است.
پاسخ: می‌توانیم ظرف را کاملاً با آب پر کنیم، سپس آب را به یک ظرف مدرج (مانند یک لیوان اندازه‌گیری) منتقل کنیم. حجم آبی که منتقل شده، برابر با گنجایش ظرف اولیه است.
پاورقی
۱گنجایش (Capacity): به حداکثر حجم مایع یا ماده‌ای که یک ظرف می‌تواند در خود جای دهد، گفته می‌شود.
۲میلی‌لیتر (Milliliter): یک واحد اندازه‌گیری حجم در سیستم متریک است که برابر با یک هزارم لیتر می‌باشد.