پیشنهاداتی برای جذب دانش‌آموزان نخبه در دانشگاه فرهنگیان

گاما- دانشگاه فرهنگیان می‌تواند با طراحی و استقرار سازوکارهای مناسب تشویقی، نخبگان و دانش‌آموزان برتر را به معلمی و تحصیل در دانشگاه فرهنگیان ترغیب کند.

 به گزارش گاما به نقل از تسنیم، حسین امیرزاده کارشناس مسائل آموزشی با ارائه یادداشتی به خبرگزاری تسنیم به بررسی دو مؤلفه «شایستگی‌های پایه داوطلبان ورود به این دانشگاه» و «راه‌های ارتقای این شایستگی‌ها» پرداخت همچنین در این یادداشت دو مؤلفه‌ای که در حاشیه مناقشات در باره کم و زیاد بودن تعداد دانشجومعلمان مهجور مانده،‌ بررسی شده است.

دانشگاه فرهنگیان براساس مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی در دی‌ سال 90 تأسیس شد. با توجه به اساسنامه دانشگاه فرهنگیان، تعلیم و تربیت نیروهایی با شایستگی‌های اخلاقی،‌ اعتقادی، انقلابی، تخصصی، حرفه‌ای و مسلط بر مبانی و شیوه‌های تربیت اسلامی از طریق آموزش‌های بلندمدت در صدر وظایف این دانشگاه قرار دارد.

در راستای عمل به این وظیفه و سایر وظایف مندرج در اساسنامه، دانشگاه فرهنگیان از سال 1391 پذیرش دانشجو معلم از میان داوطلبان کنکور کارشناسی را آغاز کرد. بعد از گذشت سه دوره از پذیرش دانشجو معلمان، در حال حاضر وضعیت تعداد دانشجویان مشغول به تحصیل در این دانشگاه به صورت زیر است:
تعداد دانشجومعلمان پذیرفته شده از کنکور سراسری (غیرشاغل در آموزش و پرورش) 50 هزار نفر، تعداد دانشجومعلمان شاغل در آموزش و پرورش  24 هزار نفر که مجموع ایت موارد 74 هزار نفر می‌شود.

از منظرهای گوناگون می‌توان تعداد و ترکیب فعلی دانشجویان دانشگاه فرهنگیان را مورد بررسی قرار داد. در این نوشتار، دو مؤلفه «شایستگی‌های پایه داوطلبان ورود به این دانشگاه» و «راه‌های ارتقای این شایستگی‌ها» مورد مداقه قرار گرفته است. دو مؤلفه‌ای که در حاشیه مناقشات در باره کم و زیاد تعداد دانشجومعلمان مهجور مانده است.

بحث با یک سؤال اساسی آغاز می‌شود که دانشگاه فرهنگیان برای پذیرش دانشجومعلمان، چه حداقل‌هایی را لحاظ می‌کند؟

در دفترچه راهنمای انتخاب رشته آزمون سراسری (سال‌های 91، 92 و 93) علاوه بر قبولی در مصاحبه اختصاصی، ضوابط علمی برای پذیرش در دانشگاه فرهنگیان اشاره شده است که عبارتند از: حداقل نمره علمی در آزمون سراسری سال 91، 6000. حداقل نمره علمی در آزمون سراسری سال 92، 6500 و حداقل نمره علمی در آزمون سراسری سال 93، 6500.

حداقل معدل کل در دوره متوسطه دوم ( سال اول 14. سال دوم 15 و سال سوم 15).

در سال 91، حداکثر سن برای ورود به دانشگاه نیز از 24 به 22 سالگی کاهش یافت. در دفترچه راهنمای انتخاب رشته سال 93، درباره صلاحیت‌های فرهنگی نیز فقط بر دو شایستگیِ «آشنایی با قرآن» و «برخورداری از استعداد و توانایی معلمی» تأکید شده است.

به نظر می‌رسد مؤلفه‌های مورد نظر و سطح حدنصاب‌های علمی و فرهنگی یاد شده با ویژگی‌های لازم برای معلمی فاصله داشته باشد. این امر را شاید بتوان با نگرانی مسئولان دانشگاه فرهنگیان از خالی ماندن ظرفیت چند هزار نفری دانشگاه توجیه کرد اما بنا به اهمیت و جایگاه نیروی انسانی در آموزش و پرورش بدیهی است که متولیان امر موظفند برای ارتقای علمی و فرهنگی ورودی‌های این دانشگاه تلاش کنند.

بر این اساس لازم است که به رویه‌ها و معیارهای فعلی در پذیرش دانشجو اکتفا نکرده و برای هدایت نخبگان علمی و ارزشی به حرفه معلمی برنامه‌ریزی جدی کرد اما شواهد امر چندان با این انتظار همخوانی ندارد. به عنوان نمونه، دانشگاه فرهنگیان در سال جاری برخلاف سال گذشته، حتی رشته‌های مورد پذیرش خود در سال جدید را نیز اعلام نکرده و متقاضیان باید تا روز انتشار دفترچه راهنمای انتخاب رشته آزمون سراسری برای اطلاع از ظرفیت رشته مورد علاقه‌‌شان منتظر می‌ماندند.

علاوه بر اعلام ظرفیت‌های پذیرش سال جدید، دانشگاه فرهنگیان می‌تواند برای افزایش کیفیت علمی و فرهنگی دانشجویان جدیدالورود خود، راهکارهای دیگری را نیز اتخاذ کرد از جمله:
1-ترغیب استعدادهای برتر به دانشگاه فرهنگیان با اعمال سازوکارهای تشویقی

تبصره 4 ذیل ماده 20 اساسنامه دانشگاه فرهنگیان به «ترغیب استعدادهای برتر به دانشگاه فرهنگیان» اشاره کرده است:«نخبگان علمی، دانش‌آموختگان ممتاز دانشگاه‌ها، حوزه‌های علمیه و مؤسسات آموزش عالی، مخترعان، مبتکران و برگزیدگان المپیادهای علمی، قهرمانان ورزشی بین‌المللی، دارندگان سوابق تجربی مفید، نیروهای بومی و منطقه‌ای، با رعایت مقررات مربوط از اولویت‌های پذیرش در دانشگاه برخوردارند».

بر این اساس، این دانشگاه می‌تواند با طراحی و استقرار سازوکارهای مناسب تشویقی، نخبگان و دانش‌آموزان برتر را به معلمی و تحصیل در دانشگاه فرهنگیان ترغیب کند. یکی از متعارف‌ترین این سازوکارها، در نظر گرفتن  سهمیه جداگانه برای برگزیدگان المپیادهای علمی و قرآنی برای ورود به دانشگاه و تشویق‌های مالی است.

2-استفاده از ظرفیت رسانه ملّی برای معرفی دانشگاه فرهنگیان و جایگاه والای حرفه معلمی

رهبر معظم انقلاب در دیدار اخیر خود با معلمان بر همکاری آموزش و پرورش و رسانه ملّی تأکید کردند و این همکاری را «وابسته به نشست مشترک و همراهی میان مسئولین هر دو طرف» دانستند. اما گویا استفاده از ظرفیت رسانه ملّی برای معرفی جایگاه حرفه معلمی و همچنین دانشگاه فرهنگیان به آحاد جامعه و به ویژه داوطلبان ورود به آموزش عالی مورد غفلت متولیان امر قرار گرفته است.

مسئولین دانشگاه فرهنگیان می‌توانند با پیگیری برای حضور در برنامه‌های رادیو و تلویزیون، به‌طور مستقیم با جوانان و دانش‌آموزان کشور درباره دانشگاه فرهنگیان سخن گفته و حرفه معلمی را به ایشان معرفی کنند همچنین حمایت از ساخت برنامه‌های تلویزیونی و پخش مستندهای مرتبط با عرصه معلمی، می‌تواند از پیشنهادهایی باشند که در برنامه بلند مدت پیگیری شوند.

3-پایگاه‌های مشاوره‌ای آموزش و پرورش

طبق گفته مدیرکل امور تربیتی و مشاوره آموزش و پرورش در تیرماه سال جاری، 2500 پایگاه انتخاب رشته به داوطلبان مجاز به انتخاب رشته کنکور سراسری ارائه خدمات می‌کنند. دانشگاه فرهنگیان به واسطه‌ ارتباط وثیق با بدنه آموزش و پرورش و مشاوران مدارس می‌تواند با شیوه‌های متنوع همچون توزیع بروشورهای معرفی دانشگاه میان این پایگاه‌ها و توجیه مشاوران حاضر در مدارس، نظر دانش‌آموزان نخبه و استعدادهای برتر را به معلمی جلب کند.

حسین امیرزاده، کارشناس مسائل آموزش و پرورش