اﻟﻒ) ﺗﺸﮑﯿﻼت اداری ﺳﺎﺳﺎﻧﯿﺎن از اداره‌ﻫﺎ ﯾﺎ دﯾﻮانﻫﺎی ﻣﺨﺘﻠﻔﯽ ﺗﺸﮑﯿﻞ ﺷﺪه ﺑﻮد ﮐﻪ در رأس آﻧﻬﺎ، وزﯾﺮ ﺑﺰرگ ﻗﺮار داﺷﺖ ﮐﻪ ﺑﻪ او ﺑﺰرگ ﻓﺮﻣﺎدار ﻣﯽﮔﻔﺘﻨﺪ. وزﯾﺮ ﺗﺤﺖ ﻧﻈﺎرت ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ ﭘﺎدﺷﺎه ﮐﺎر ﻣﯽ‌ﮐﺮد و ﻣﺠﺮی ﻓﺮاﻣﯿﻦ او ﺑﻮد. زﻣﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﭘﺎدﺷﺎه  در ﺟﻨﮓ ﯾﺎ ﺳﻔﺮ ﺑﻮد، وزﯾﺮ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺟﺎﻧﺸﯿﻦ او ﮐﺸﻮر را اداره ﻣﯽﮐﺮد. وزﯾﺮ ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﮔﺎﻫﯽ ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻫﯽ ﺳﭙﺎه را ﻧﯿﺰ در ﺟﻨﮓ ﺑﻪ ﻋﻬﺪه ﻣﯽﮔﺮﻓﺖ.
ب) ﺑﺮﻗﺮار ﺷﺪن آراﻣﺶ و اﻣﻨﯿﺖ ﻧﺴﺒﯽ، ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻦ زﻣﺎم ﮐﺎرﻫﺎ ﺑﻪ دﺳﺖ اﻣﯿﺮان و وزﯾﺮان ﺑﺎ ﺗﺪﺑﯿﺮ و ﻋﻼﻗﻪ‌ﻣﻨﺪ ﺑﻪ ﻋﻤﺮان و آﺑﺎداﻧﯽ و اﺳﺘﻘﺮار ﻧﻈﺎم دﯾﻮاﻧﯽ ﻣﻨﻈﻢ و ﻣﻨﺴﺠﻢ، از ﺟﻤﻠﻪ ﻋﻮاﻣﻞ روﻧﻖ اﻗﺘﺼﺎدی و رﺷﺪ ﺷﻬﺮﻧﺸﯿﻨﯽ در زﻣﺎن ﺳﺎﻣﺎﻧﯿﺎن و آل‌ﺑﻮﯾﻪ ﺑﻮد.
ج) ﺑﺪون ﺷﮏ، ﺳﻠﺴﻠﻪ‌ﻫﺎی اﯾﺮاﻧﯽ ﺑﻪ وﯾﮋه ﺳﺎﻣﺎﻧﯿﺎن و آل ﺑﻮﯾﻪ ﺳﻬﻢ ﺑﺴﺰاﯾﯽ در روﻧﻖ و ﺷﮑﻮﻓﺎﯾﯽ ﻋﻠﻤﯽ و ﻓﺮﻫﻨﮕﯽ ﻋﺼﺮ ﺧﻮد  داﺷﺘﻨﺪ. اﻣﯿﺮان و وزﯾﺮان ﻓﺮﻫﻨﮓ ﭘﺮور اﯾﻦ ﺳﻠﺴﻠﻪﻫﺎ، از ﯾﮏ ﺳﻮ، ﻋﺎﻟﻤﺎن را ﻣﻮرد ﺣﻤﺎﯾﺖ ﻣﺎدی و ﻣﻌﻨﻮی ﻗﺮار دادﻧﺪ و از ﺳﻮی دﯾﮕﺮ، ﺑﺎ ﻣﺪارا و اﺟﺘﻨﺎب از ﺗﻌﺼﺐ و ﺗﻨﮓ ﻧﻈﺮی، ﺷﺮاﯾﻄﯽ را ﻓﺮاﻫﻢ آوردﻧﺪ ﮐﻪ اﻫﻞ ﻋﻠﻢ و اﻧﺪﯾﺸﻤﻨﺪان ﭘﯿﺮو ﻣﺬاﻫﺐ و دﯾﻦﻫﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ در اﻣﻨﯿﺖ و آﺳﺎﯾﺶ ﮐﺎﻣﻞ ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﮐﻨﻨﺪ.
د) در ﻋﺼﺮ ﺳﻠﺠﻮﻗﯽ، دﯾﻮان وزارت ﮐﻪ وزﯾﺮ در رأس آن ﻗﺮار داﺷﺖ ﺑﻪ ﺷﮑﻮﻫﻤﻨﺪی ﺑﯽ‌ﻧﻈﯿﺮی رﺳﯿﺪ.