در قياس اقترانی اجزای نتيجه در مقدمات پخش هستند و در قياس استثنايی، عين نتيجه يا نقيض آن در يكی از مقدمات استدلال ذكر شده است. تنها راه مطمئن برای تشخيص قياس اقترانی و استثنايی، استفاده از همين نكته است و روشهای ديگر ممكن است ما را به اشتباه بيندازند.
گزينهی 1: موضوع نتيجه (جويندگان طلا) از مقدمهی دوم و محمول نتيجه (رنج برده) از مقدمهی اول آمدهاند؛ پس قياس اقترانی است.
گزينهی 2: مقدمهی اول، يك شرطی متصل به اين صورت است: «اگر آشپز دو تا شود، آنگاه آش يا شور میشود يا بینمك»؛ بنابراين نقيض نتيجه، تالی مقدمهی اول است و لذا اين استدلال، قياس استثنايی است. اما چون از نفی مقدم نتيجهگيری شده است، مغالطهی «رفع مقدم» دارد و معتبر نيست.
گزينهی 3: موضوع نتيجه (پدر يا مادر) عيناً از مقدمۀ اول و محمول نتيجه (انجام دهندهی وظيفهی پدر) برگرفته از مقدمهی دوم است؛ پس اين استدلال، قياس استثنايی نيست، هرچند قياس اقترانی ساده هم نيست؛ چون حد وسط به درستی تكرار نشده است و محمول نتيجه عيناً از مقدمهی دوم نيامده است. اين استدلال در حقيقت دو قياس اقترانی مضمر است كه با هم تركيب شدهاند.
گزينهی 4: عين نتيجه (بايد رنج درس خواندن را كشيد) در مقدمهی اول وجود دارد؛ پس قياس استثنايی است. چون مقدمهی شرطی، منفصل غيرقابل جمع در كذب است از نفی يك طرف میتوان صدق طرف ديگر را نتيجه گرفت؛ پس استدلال، معتبر است.