جنگ افزارشناسی

به‌هرگونه وسیله و ابزاری که انسان برای دفاع از خود در مقابل دشمن و جهاد در راه خدا به کار می‌برد، جنگ‌افزار می‌گویند. برای اینکه بدانیم جنگ‌افزار چگونه پیشرفت کرده است، انسان بدون سلاحی را تصور کنید که برای رهایی از دست جانوران غول‌پیکر، خود را در شکاف کوه‌ها و غارها پنهان می‌کرده است و برای شکار، سرچوب‌ها و سنگ‌ها را تیز می‌کرده و با استفاده از الیاف گیاهی سنگ‌های نوک تیز را به چوب‌ها متصل می‌ساخته است. این کار در واقع اولین قدم در ساخت جنگ‌افزار بوده است.

کشف آتش قدم مؤثر دیگری در پیشبرد و تکامل جنگ‌افزار بوده است. بشر با بهره‌گیری از این خاصیت، در فلزاتی مانند مس، قلع و آهن تغییر ایجاد کرد و توانست وسایل جنگی متنوع‌تری بسازد.کارد، خنجر، شمشیر، گرز و تیروکمان اولین سلاح‌های بشر است. این نوع سلاح‌ها را در اصطلاح «سلاح سرد» می‌نامند.

اختراع باروت تحول بزرگی در جنگ‌ها به وجود آورد. باروت اولین بار در توپ به کار رفت و از قدرت آن برای پرتاب گلوله به سوی دشمن استفاده شد. سلاح‌هایی را که در آن‌ها برای پرتاب گلوله از باروت یا مواد اشتعالی دیگر استفاده، «سلاح گرم» می‌نامند.

مشکلات استفاده از توپ مخصوصاً سنگین بودن آن باعث شد تا کارشناسان نظامی به فکر ساخت وسیله‌ای بیفتند که با همان روش‌ کار کند، ولی توسط یک نفر قابل حمل باشد. در نتیجه «تفنگ سرپر» ساخته شد. اشکال عمده تفنگ‌های سرپر این بود که در مناطق مرطوب و بارانی قابل استفاده نبودند.

مدت‌ها گذشت تا برای کامل‌تر کردن جنگ‌افزار و ایجاد جرقه و هدف‌گیری مطمئن در تیراندازی، «چاشنی» ساخته شد. مواد حساس و قابل اشتعال داخل کلاهک مسی که با ضربه‌ای که چخماق به آن وارد می‌کرد، آتش می‌گرفت و جرقه از سوراخ به ته لوله و باروت سرایت می‌کرد و باعث انفجار باروت می‌شد. استفاده از چاشنی و چخماق هدف‌گیری را بسیار آسان کرد. اما باز هم یک اشکال وجود داشت و آن عدم «برد» کافی این تفنگ‌ها بود. تفنگ‌دار مجبور بود به دشمن یا هدف بسیار نزدیک شود که این کار بسیار خطرناک است.

مدت‌ها گذشت تا آنکه چاره کار را در آن دیدند که در داخل لوله تفنگ برجستگی‌های موازی به‌صورت مارپیچ به‌وجود آورند. به این برجستگی‌های موازی و مارپیچ داخل لوله، خان می‌گویند. وجود «خان» باعث می‌شود که گلوله پس از انفجار باروت، در طول لوله به چرخش درآید. وقتی گلوله‌ای در حالت چرخش به سوی هدف پرتاب شود، فاصله بیشتری را می‌تواند طی کند. پس به این فکر افتادند که به هر ترتیبی که شده زمان کمتری را صرف پرکردن تفنگ خود کنند.

به دنبال آن تفنگ‌های فشنگی یا ته‌پر به‌وجود آمد که به آن سلاح غیرخودکار می‌گویند. سلاح غیرخودکار اسلحه‌ای است که برای هر بار شلیک باید آن را با دست مسلح کرد و گاز باروت در مسلح‌شدن آن دخالتی ندارد، مانند تفنگ برنو.

در سیر تحول جنگ‌افزار تفنگ‌هایی ساخته شد که می‌تواند عملیات جایگزینی فشنگ جدید، شلیک و بیرون انداختن پوکه را به‌صورت خودکار انجام دهد و در مدت زمان کوتاهی تعداد زیادی تیر شلیک کند. به اینگونه تفنگ‌ها سلاح خودرو و نیمه‌خودکار گفته می‌شود.

سلاح نیمه خودکار با فشار گاز باروت مسلح و به‌صورت تک تیر شلیک می‌کند و پس از مسلح شدن برای هر شلیک نیاز به کشیدن گلنگدن نیست؛ مانند تفنگ‌ام یک، کلت و تفنگ تک تیرانداز دراگونف.

سلاح خودکار اسلحه‌ای است که با فشار گاز باروت مسلح و به‌صورت رگبار شلیک می‌کند، مانند تیربارها.

به سلاح‌هایی که هم به‌صورت رگبار و هم به‌صورت تک تیر شلیک می‌کنند، اسلحه خودکار و نیمه خودکار می‌گویند؛ مانند تفنگ ژ 3 و تفنگ کلاشنیکف.

به‌جنگ افزارهایی که خدمه آن از یک نفر بیشتر باشد، سلاح اجتماعی یا سلاح سنگین گفته می‌شود، مانند خمپاره اندازه‌ها و توپ‌ها. سلاح‌های سنگین دارای قدرت تخریب و برد زیادی هستند. به جنگ افزارهایی که توسط یک نفر حمل می‌شوند، سلاح‌های سبک یا سلاح‌های انفرادی گفته می‌شود.

امروزه در کنار سلاح‌های سبک از سلاح‌های سنگین نیز استفاده می‌شود.

مسافتی را که گلوله براثر فشار گاز باروت طی می‌کند «برد» می‌گویند. بردنهایی مسافتی است که یک سلاح یا هر نوع پرتابه دیگر می‌تواند گلوله خود را شلیک کند. هر چند این برد نشان‌دهنده حداکثر توان یک سلاح است، اما در این مسافت، سلاح دقت عمل مناسب در هدف‌گیری و تخریب را ندارد. برد مؤثر عبارت است از مسافتی که سلاح یا هر نوع پرتابه دیگر، می‌تواند شلیک کند و کارایی لازم را در میزان تخریب و دقت نشانه‌روی داشته باشد؛ بنابراین حداکثر دقت عمل در نشانه‌روی سلاح، در برد مؤثر آن است که معمولاً کمتر از بردنهایی است.

اسلحهٔ کلاشنیکف

کلاشنیکف که در ایران به آن کلاش هم می‌گویند، از خانواده تفنگ‌های سبک انفرادی است. نام این سلاح برگرفته از نام طراح آن میخائیل تیموفیویچ کلاشنیکُو است. به این سلاح AK_47 نیز گفته می‌شود که AK مخفف آفتامات کلاشنیکف است و عدد 47 نیز اشاره به سال 1947 دارد. این سلاح با توجه به سهولت استفاده و نگهداری، قدرت بالا، هزینه اندک تولید و دوام زیاد به محبوب‌ترین تفنگ سبک انفرادی تبدیل شده است.

مشخصات

خصوصیات ظاهری هر اسلحه را مشخصات آن سلاح می‌گویند.

کلاشنیکف سلاحی است انفرادی ساخت کشور روسیه و سایر کشورها از جمله جمهوری اسلامی ایران. این سلاح در انواع گوناگون ساخته شده و هم اکنون نیز در سازمان رزم نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران قرار دارد.

این سلاح خودکار و نیمه خودکار است که با فشار غیرمستقیم گاز باروت مسلح و با هوا خنک می‌شود.

دارای دستگاه نشانه‌روی مکانیکی و اپتیکی است. دستگاه نشانه‌روی مکانیکی شامل ستون درجه و مگسک ثابت است که روی ستون درجه آن از اعداد یک تا هشت (یا یک تا ده) درج شده است و هر عدد ضریب 100 متر می‌باشد.

کلاشنیکف دارای برگه ناظم آتش سه وضعیتی (بالای ضامن، وسط رگبار، پایین تک‌تیر) است که در سمت راست سلاح قرار دارد.

سیستم چکاننده آن از نوع ضربتی بوده و هنگامی که اسلحه به ضامن است مسلح نمی‌شود.

این اسلحه در انواع قنداق‌های چوبی ثابت، کائوچویی ثابت، پلاستیکی ثابت و تاشوی (زیروبغل) ساخته می‌شود.

این سلاح با خشاب‌های 75، 40 و 30 تیری تغذیه می‌شود.

مختصات

خصوصیات غیرظاهری هر سلاح را «مختصات» آن سلاح می‌گویند.

متعلقات

1- سرنیزه: برای جنگ تن به تن و بریدن سیم‌خاردار و… استفاده می‌شود.

2- لولۀ رابط: برای پرتاب انواع نارنجک تفنگی به‌کار می‌رود.

3- دستگاه نشانه‌روی کار در شب: برای تشکیل خط نشانه‌روی در تیراندازی شبانه استفاده می‌شود.

4- بند: برای حمل سلاح و کمک به تیراندازی دقیق استفاده می‌شود.
5- پوکه‌کش: از پوکه‌کش برای بیرون آوردن پوکه‌های (ته‌کن شده) استفاده می‌شود.
6- شعله‌پوش مانوری (گیره‌کور): به‌جای شعله‌پوش معمولی بسته می‌شود و می‌توان برای تیراندازی رگبار با فشنگ‌گازی از اسلحه استفاده نمود.

7- وسایل تنظیف، ابزار و تجهیزات:

1 و 2- در و قوطی وسایل تنظیف
3- پین یدکی
4- سنبه هرزگرد
5- فرچه تنظیف لوله
6- سنبه پین درآور
7- آچار مرکب (تنظیم مگسک)
8- روغندان
9- سنبه تنظیف و پوکه‌درآر

8- دوربین دید در شب:
1- درپوش محافظ لاستیکی
2- پیچ تنظیم در برد
3- گردونه نیم پرده
4- مخزن باتری
5- طوقه تنظیم چشمی
6- لاستیک محافظ چشمی
7- کلید ولوم روش و خاموش
8- پایه دوربین
9- گردونه تنظیم
10- روپوش مخصوص محفظه

ماموریت سلاح کلاشنیکف

مأموریت اصلی سلاح کلاشنیکف تیراندازی علیه نفرات پیاده دشمن است. مأموریت فرعی این سلاح نیز با استفاده از نارنجک‌های تفنگی ضدتانک، حمله علیه تانک‌ها، نفربرها، خودروهای زرهی و استحکامات دشمن است.

اسلحه کلاشنیکف از قطعات زیر تشکیل شده است:

1- شعله‌پوش  2- مگسک و حافظ مگسک  3- لوله 4- لوله‌گاز  5- روپوش‌فوقانی 6- قفل روپوش‌فوقانی 7- ستون درجه (دستگاه نشانه‌روی) 8- طبلک تنظیم برد 9- شکاف نشانه‌روی 10- برگه ناظم‌آتش 11- روپوش آلات متحرک 12- قنداق 13- مقر وسایل تنظیف 14- قبضه تپانچه‌ای شکل  15- ماشه 16- محافظ ماشه 17- قفل خشاب 18- خشاب 19- دستگیره آتش 20- روپوش تحتانی 21- بند 22- سنبه 23- مقربند (جلویی) 24- سیلندرگاز 25- پایه مگسک 26- مقربند (عقبی)

انواع مهمات

1- انواع فشنگ‌های کلاشنیکف

علامت و مشخصه هر یک و کاربرد این فشنگ‌ها در جدول و شکل زیر شرح داده شده است.

اجزای یک فشنگ معمولی

قسمت‌های تشکیل دهنده فشنگ عبارت است از:

- مرمی که از پوسته و مغزی سربی تشکیل شده است.
- بدنه پوکه
- باروت
- سندان فرورفتگی لبه انتهای پوکه
- چاشنی ضربتی اشتعالی

2- انواع نارنجک تفنگی

- ضد تانک
- ضد نفرات
- دودزا
- منور
- آموزشی

باز و بست قطعات سلاح کلاشنیکف

سلاح‌های انفرادی را به منظور آموزش، نظافت، رفع‌گیر، تعمیر یا تعویض قطعات سلاح باز و بست می‌کنند. شرح باز و بست و مراحل آن درحد عمومی مطابق توضیحات زیر آمده است. قطعاتی که از سلاح باز می‌شود، روی سطح تمیزی به ترتیب قرار داده می‌شود.

1- برای باز و بست سلاح ابتدا خشاب را از روی سلاح جدا می‌کنیم، مانند شکل زیر. سپس از خالی بودن آن اطمینان حاصل می‌کنیم (آن را مسلح و به سمت فضای باز و بی‌خطر می‌چکانیم).

2- باز کردن روپوش سلاح: میله فنر ارتجاع را فشار می‌دهیم و روپوش را از سلاح جدا می‌کنیم.

3- میله و فنر ارتجاع را به سمت سرلوله فشار می‌دهیم و از سلاح جدا می‌کنیم.

4- گلنگدن را در ریل خود به سمت جلو فشار داده و به سمت بالا و قنداق سلاح می‌کشیم و آن را جدا می‌‌کنیم.

5- برای باز کردن روپوش فوقانی، قفل روپوش را به‌صورت 90 درجه در می‌آوریم و مانند شکل زیر روپوش فوقانی را جدا می‌کنیم.

6- آلات متحرک را مانند تصویر زیر باز می‌کنیم.

7- مراحل بستن سلاح عکس باز نمودن آن است. آخرین قطعه‌ای که از سلاح باز می‌شود، اولین قطعه‌ای است که روی سلاح بسته می‌شود.

اصول و مهارت تیراندازی

موفقیت یک یگان نظامی در عملیات رزمی به مهارت نیروهای رزمنده آن یگان در تیراندازی ارتباط مستقیم دارد، اگر افراد آن یگان، تیراندازان ماهری باشند، با مصرف مهمات کمتر، زمان کمتر و حداقل تلفات و ضایعات به هدف خود خواهند رسید. در غیر این صورت با مشکل مواجه خواهند شد.

اصول و مهارت تیراندازی را می‌توان رعایت کلیه تکنیک‌ها و تاکتیک‌های مؤثر بر اصابت گلوله به هدف تعریف کرد. عدم رعایت این اصول به ویژه اصول تکنیکی سبب بروز نتایج نامطلوبی خواهد شد. اصول و تکنیک‌های مهارت تیراندازی عبارت است از:

1- اصل آمادگی روحی و روانی

یکی از مهم‌ترین اصول مهارت تیراندازی آگاهی از عوامل تأثیرگذار بر آمادگی روحی و روانی است. این عوامل عبارت‌اند از:

ایمان و اعتقاد و توکل بر خدا، عشق و علاقه به تیراندازی، کنترل هیجانات درونی، استرس و اضطراب، تمرکز و دقت در اجرای تکنیک‌ها و ایجاد آرامش در حین تیراندازی.

2- اصل آمادگی جسمانی

عوامل آمادگی جسمانی مؤثر بر تیراندازی عبارت است از:

تقویت عضلات درگیر و کنترل‌کننده با تمرین خشک و استقامتی با سلاح در حالت‌های مختلف؛ داشتن بینایی خوب و تشخیص رنگ‌ها؛
شناسایی چشم غالب. (اصولاً چشم غالب با دست غالب هماهنگ است.)؛
تقویت قلب با انجام ورزش‌های منظم هوازی؛
افزایش حجم ریه‌های تیرانداز.
بهترین ورزش مؤثر در بالا بردن سطح آمادگی و افزایش استقامت قلبی  تنفسی، ورزش‌های هوازی مانند: دو و میدانی، شنا، کوهنوردی و بدنسازی (تخصصی تیراندازی) است.

3- اصل آمادگی تاکتیکی

این اصل شامل به کارگیری سلاح در محیط‌های جغرافیایی مختلف (جنگل، کوهستان، دشت و…) و شرایط مختلف جوی (سرما، گرما، شرجی، گرد و خاک و…) و استفاده در شرایط مختلف عملیاتی (آفندی، پدافندی و…) نحوه استقرار و سنگرگیری، استتار، اختفا، پوشش و… است که بخشی از آن در مباحث درس رزم انفرادی آمده است.

4- اصل تجهیزات مناسب (سلاح و مهمات)

یکی از مهم‌ترین اصول مهارت تیراندازی، اطمینان از سالم و کامل بودن سلاح مهمات و تجهیزات آن (متعلقات) است؛ به طوری که هر تیرانداز قبل از مأموریت عملیاتی باید از وجود آن‌ها اطمینان حاصل کند.

5- اصل تمرینات مداوم

تیرانداز در صورتی می‌تواند علم مهارت تیراندازی را به صورت عملی اجرا کند که با تمرینات مختلف (جسمانی، روحی و روانی،تکنیکی و تاکتیکی) با ابزار مختلف مانند (مثلث‌گیری، شبیه‌سازها، تمرینات خشک و میدان تیر) به مهارت کافی رسیده باشد و تکنیک‌ها به صورت ملکه در ضمیر ناخودآگاه وی تثبیت شده باشد.

6- اصل آگاهی و رعایت قوانین و مقررات ایمنی

یکی دیگر از مهم‌ترین اصول مهارت تیراندازی برای تیراندازان و عوامل اجرایی، آگاهی از مقررات تیراندازی و رعایت اصول ایمنی است. کوتاهی در رعایت اصول ایمنی موجب بروز حوادث غیرقابل جبران می‌شود. مهم‌ترین اصول ایمنی عبارت است از:
رعایت اصول و قواعد تحویل دادن و تحویل گرفتن سلاح؛ رعایت اصول و قواعد باز و بست و جابه‌جا نکردن قطعات سلاح؛ گوش به فرمان بودن در کلاس‌های عملی و میادین تیر؛ کنترل و بازرسی سلاح در تحویل گرفتن و تحویل دادن؛ احتیاط‌های ایمنی برای جلوگیری از سرقت و مفقود شدن سلاح و تجهیزات و رعایت دستورالعمل‌های نظافت و نگه‌داری.

7- اصل آمادگی تکنیکی

آمادگی تکنیکی شامل:

حالت‌گیری صحیح تیراندازی: بهترین حالت‌گیری حالتی است که بدن تحت فشار نباشد و در راحتی کامل باشد و فرد بتواند بدون کوچک‌ترین لرزش و دامنه حرکتی تیراندازی کند و درنهایت بتواند در شرایط عملیاتی جان خود را از خطرات اصابت گلوله و ترکش حفظ نماید.

حالت تیراندازی به دو دسته تیراندازی مسابقاتی و تیراندازی عملیاتی تقسیم می‌شود. ممکن است تیرانداز برای تیراندازی دقیق از تکیه‌گاه مانند دوپایه استاندارد سلاح، پایه‌های ابتکاری و دست‌ساز یا از اشیای اطراف مثل دیوار، خاکریز، درختان، سوراخ‌های دیوار و… استفاده کند یا بدون استفاده از تکیه‌گاه اقدام به تیراندازی کند.

البته تیراندازی بدون تکیه‌گاه از ضروریات یک تیرانداز است. تیراندازی که بتواند بدون تکیه‌گاه به درستی تیراندازی کند، قطعاً با تکیه‌گاه نیز تیراندازی وی عالی خواهد بود.

حالت‌گیری مسابقاتی: تیرانداز با استفاده از تمام شرایط فیزیکی بدن و با استفاده از لباس و کفش مخصوص و تجهیزات دیگر در شرایطی ایدئال و استاندارد مانند سالن‌های تیراندازی و میادین تیر ورزشی حالت‌گیری می‌کند.

حالت‌گیری عملیاتی: حالتی است شبیه حالت‌گیری مسابقاتی، با این تفاوت که تیرانداز در میادین جنگ در شرایط جغرافیایی مختلف و با توجه به عوارض طبیعی مانند درخت‌ها، سنگ‌ها و چاله‌ها و یا عوارض مصنوعی مانند سنگرها، کانال‌ها، دیوارها و… حالت‌گیری می‌کند. تیراندازی عملیاتی به دو حالت تیراندازی هجومی و دفاعی تقسیم می‌شود.

در حالت‌گیری هجومی تیرانداز در حال هجوم بردن به دشمن در حالت ثابت و یا متحرک است. دشمن در فواصل کوتاه قرار دارد و برای تیرانداز سرعت عمل در تیراندازی اهمیت زیادی دارد.

حالت‌گیری دفاعی: حالتی است ویژه برای تک‌تیراندازان و تیراندازانی که در فواصل دوری از دشمن در مکانی امن مستقرند و دقت در تیراندازی برای آن‌ها اهمیت زیادی دارد.

انواع حالت تیراندازی عملیاتی دفاعی و هجومی عبارت است از:

حالت‌های تیراندازی به ترتیب اولویت عبارت است از: حالت درازکش؛ حالت نشسته؛ حالت به زانو (کوتاه و بلند) و حالت ایستاده.

الف) حالت درازکش عملیاتی: این حالت به دلیل سطح اتکای بیشتر روی زمین و در تیررس بودن کمتر و بالاتر رفتن دقت تیراندازی، در اولویت است.

ب) حالت نشسته عملیاتی با سلاح کلاشنیکف: این وضعیت از لحاظ ثبات و استقرار مانند وضعیت درازکش است و به دلیل در تیررس بودن بیشتر در اولویت دوم قرار دارد.

پ) حالت به زانوی عملیاتی

ت) حالت به زانوی بلند عملیاتی

ث) حالت ایستاده عملیاتی: این حالت به دلیل برخوردار نبودن از سطح اتکای زیاد روی زمین و لرزش دست، آخرین انتخاب تیرانداز است که از آن در مواقع اجرای آتش، تاکتیک‌های رزم انفرادی، آتش و حرکت، تیراندازی انتقالی و… استفاده می‌شود.

حالت گیری عملیاتی با تکیه‌گاه

یکی از مؤثرترین عوامل در تیراندازی‌های دقیق، استفاده از تکیه‌گاه است. تکیه‌دادن بدن، دست‌ها و سلاح به اجسام ثابت از جمله لبه سنگر، سر خاکریز، تنه درختان و هر عارضه مناسبی که در حین اجرای عملیات بتوان از آن استفاده کرد، لرزش دست را به حداقل می‌رساند و در نتیجه دقت تیراندازی را بالا می‌برد.

انواع حالت‌گیری با تکیه‌گاه

1- با استفاده از دو پایه استاندارد سلاح

2- با استفاده از پایه‌های ابتکاری و دست‌ساز

3- با استفاده از اشیای اطراف، مانند لبه دیوار، خاکریز، شاخه درختان، سیم خاردار، سوراخ دیوار، لبه پنجره و… .

روش صحیح به دست گرفتن سلاح

الف) با کف انگشتان دست، دور قبضه سلاح را با فشار مستقیم بگیرید. به طوری که فشار روی قبضه برابر با فشار روی ماشه باشد (هر مقدار به ماشه نیرو وارد شود، خود به خود فشار روی قبضه بیشتر می‌شود).
ب) انگشتی که ماشه را می‌کشد، نباید هیچ تماسی با قبضه سلاح داشته باشد تا بهترین شرایط برای فعالیت صحیح انگشت و عمل ماشه‌کشی ایجاد شود.
پ) قنداق را در گودی شانه یا بین سلاح و بازو یا بازو (با توجه به نوع حالت‌گیری و شرایط‌فیزیکی تیرانداز) قرار دهید؛ به‌طوری که در تمام شلیک‌ها وضعیت ثابت داشته باشد.

نشانه‌گیری دقیق

نشانه‌گیری دقیق یکی از اصول مهم تیراندازی است که رعایت جزئیات آن باعث یکنواختی خط نشانه‌روی و درنهایت باعث کسب جمع تیر و نتیجه بهتر می‌شود. نشانه‌روی، یعنی تشکیل خط نشانه‌روی از چشم به روزنه دید و مگسک و هدف و قراردادن آن‌ها در یک جهت. (نشانه‌گیری دقیق معمولا با استفاده از عناصر اپتیکی رد دات، دوربین دید در روز، دوربین دید در شب و دوربین‌های حرارتی انجام می‌شود.(در ادامه به شرح نشانه‌روی به وسیله تفنگ کلاشنیکف می‌پردازیم.

دستگاه نشانه‌روی کلاشنیکف از قسمت‌های زیر تشکیل می‌شود:

1- ستون درجه
2- علامت تاکتیکی
3- شکاف نشانه‌روی (روزنه دید)
4- شاخص تنظیم برد

مراحل نشانه‌روی

1- صورت را از بالا به سمت جلو (نه پهلو) پایین بیاورید تا گونه روی قنداق (محل استقرار گونه) مستقر شود، در این حالت سر نباید به چپ یا راست خم شده باشد.

2- میزان فاصلهٔ چشم تا روزنهٔ دید باید ثابت باشد و از روپوش فلزی در سلاح سه‌سانتی متر فاصله داشته باشد تا هنگام شلیک و عقب‌نشینی سلاح به صورت برخورد نکند.
3- محل استقرار صورت روی قنداق باید ثابت باشد و به گونه‌ای باشد که هنگام تشکیل خط نشانه‌روی و تطبیق روزنه دید با مگسک جابه‌جا نشود. در غیر این صورت تیرها با پراکندگی زیاد به سمت هدف شلیک می‌شوند.
4- هنگام تطبیق عناصر دید ابتدا فقط مگسک و روزنه دید را در یک خط قرار دهید؛ به طوری که مگسک در وسط روزنه دید قرار گیرد و از طرفین به یک اندازه و از بالا با طرفین سطحی مگسک تراز باشد. خط افقی فرضی روی مگسک و روزنه دید در یک سطح و فضای‌خالی دو طرف مگسک باید برابر باشد. این مجموعه مگسک و روزنه دید باید زیر خال سیاه باشد؛ به شکلی که یک خط سفید بین هدف و این مجموعه باشد.

روش‌های تطبیق عناصر نشانه‌روی در سلاح کلاشنیکف

تنظیم صحیح مگسک در شکاف روزنه، به این صورت است که مگسک دقیقاً در مرکز شکاف روزنه قرار گیرد؛ به طوری که فضای دو طرف مگسک کاملاً مساوی و نوک مگسک دقیقاً هم‌سطح لبه‌های شکاف روزنه باشد. حالت‌های غلط و صحیح در تطبیق عناصر دید در تصویر زیر نشان داده شده است.

مراحل نفس‌گیری و کنترل تنفس

تنفس در آخرین لحظات در زمان نشانه‌روی نهایی و اجرای شلیک، خوب نیست؛ زیرا تنفس با حرکات قفسه سینه و شکم و شانه ارتباط دارد و درنتیجه باعث حرکات سلاح و تأثیر منفی در دقت و اجرای تیراندازی می‌شود؛ به این دلیل سفارش می‌شود حتماً در زمان شلیک و نشانه‌روی نهایی نفس نکشید و حبسِ نفس کنید.

الف) وقتی خط نشانه‌روی تشکیل شد و تصمیم بر اجرای تیراندازی گرفتید، ابتدا نفس عمیق بگیرید، سپس نفسی با عمق کمتر و در نهایت نفس‌سوم را به‌صورت معمولی بگیرید.
ب) در این مرحله باید چشم روی مگسک باشد و کنترل کند که مگسک حرکت در سمت نداشته باشد.
پ) هم‌زمان با گرفتن خلاصی ماشه با نفس سوم اضافه اکسیژن داخل ریه را تخلیه کنید و نفس را حبس نمایید.
ت) مقدار اکسیژن حبس شده در ریه‌ها باید به اندازه‌ای باشد که بدن احساس راحتی کند (ریه حالت طبیعی داشته باشد نه خیلی زیاد و نه زیاد پر).

ماشه‌کشی: تکنیک کشیدن ماشه در زمان نشانه‌روی، قسمت خیلی حساس و خیلی مهم برای کسب موفقیت در تیراندازی است. یادگیری صحیح و تمرین درست خیلی ضروری و مهم است. همانطور که ماشه کشیده می‌شود و چشم روی عناصر نشانه‌روی به‌خصوص مگسک تمرکز دارد، باید جزئیات آن نیز کنترل شود. چند قانون ساده در کشیدن ماشه کمک می‌کند که تیراندازی به‌طور دقیق انجام شود. دانستن این قوانین ساده کمک می‌کند که تیراندازی آسان و لذت بخشی همراه با کشیدن صحیح ماشه انجام گیرد.

الف) انواع ماشه‌کشی در تیراندازی‌ها

- ماشه‌کشی ارادی
- ماشه‌کشی غیرارادی

ماشه‌کشی ارادی ویژه تیراندازان مبتدی است که به تکنیک ماشه‌کشی غیرارادی مسلط نشده‌اند، به‌طوری که معمولاً ترس شلیک و انتظار شلیک باعث می‌شود تیراندازان در موقع شلیک با واکنش طبیعی بدن مواجه شوند و چشم را لحظه‌ای ببندند یا شانه را به سمت جلو (برای مقابله با عقب‌نشینی سلاح) فشار می‌دهند. این کار باعث به‌ هم خوردن خط نشانه‌روی می‌شود و عموماً سر سلاح پایین‌تر می‌آید و تیر به پایین سیبل اصابت می‌کند.

ماشه‌کشی غیرارادی با تمرین زیاد به دست می‌آید و تیرانداز روی تکنیک ماشه‌کشی تمرکز نمی‌کند و همراه با آهنگ تیراندازی تکنیک را به‌صورت غیرارادی انجام می‌دهد. لذا تیراندازان باید با تمرین و ممارست زیاد تکنیک‌های تیراندازی را در ضمیر ناخودآگاه خود قرار دهند تا ماشه‌کشی به‌صورت غیرارادی صورت گیرد.

شیوه ماشه‌کشی

الف) برای گرفتن خلاصی ماشه باید با قلق ماشه اسلحه آشنا شوید. ماشه هر تفنگی قلق خاص خود را دارد؛ لذا قبل از تیراندازی باید با اجازه مربی یا فرمانده خط‌آتش چند بار سلاح را بدون خشاب مسلح کنید و ماشه را بکشید تا قلق آن یعنی میزان سفتی و شلی خلاصی و مرحله شلیک را به‌دست آورید.
ب) ماشه را به آرامی بکشید تا زمانی که دیگر حرکت نکند، پس از آن دیگر به ماشه فشار وارد نکنید.
پ) هنگامی که قلق ماشه به دستتان آمد و خلاصی آن گرفته شد، آمادگی لازم برای سخت‌ترین مرحله کار یعنی شلیک که همان فشار دادن ماشه است، کسب شده است.
ت) اساسی‌ترین بخش شلیک «فشار ماشه» در آخرین لحظه است و آن زمانی است که می‌خواهید گلوله را به سوی هدف شلیک کنید که به هدف می‌خورد یا نمی‌خورد. شلیک باید «غیرارادی» باشد؛ یعنی نباید بدانید که چه موقع عمل شلیک واقع می‌شود یا اینکه تلاش کنید آن را پیش‌بینی کنید. اگر این طور باشد، ممکن است دستتان بلرزد، یا بترسید یا به خود بپیچید. اگر بترسید، چشمان خود را به طور طبیعی خواهید بست که یک خطای فاحش خواهد بود. در این مرحله هم‌زمان با تمرکز چشم روی مگسک، فشار روی ماشه را به‌صورت تدریجی ادامه دهید تا عمل شلیک انجام شود.

عملیات تکمیلی: تردیدی نیست که بعد از خارج‌شدن گلوله از سلاح عمل تیراندازی تمام شده است، اما تیرانداز باید با حفظ حالت تیراندازی و عمل نشانه‌روی به گرفتن ماشه برای مدت دو تا سه ثانیه ادامه دهد؛ به این دلیل که تعادل سلاح و تیرانداز با انرژی مثبت و ثبات بیشتر پس از رهایی با قسمت درونی بدن حفظ شود.

عملیات تکمیلی مجموعه اعمالی است که تیرانداز بعد از شلیک انجام می‌دهد که توان نگهداری و تحمل حبس نفس و ذخیره اکسیژن را برای سه ثانیه بعد از شلیک حفظ کند تا در لحظه شلیک گلوله در بهترین شرایط روحی و روانی و جسمانی باشد.

- قلق‌گیری: هر سلاحی قبل از استفاده عملیاتی باید از هرنظر بررسی شود و پس از احراز صلاحیت عملیاتی نسبت به قلق‌گیری آن اقدام شود. قلق‌گیری به مجموعه اعمالی می‌گویند که برای برطرف کردن خطای تیر سلاح انجام می‌شود.

- انواع قلق‌گیری

الف) قلق‌گیری با فرصت: این قلق‌گیری در میدان تیر با تیراندازی به سیبل و با استفاده از ابزار و وسایل برای تنظیم دستگاه نشانه‌روی مکانیکی یا اپتیکی صورت می‌گیرد.
ب) قلق‌گیری بدون فرصت: این نوع قلق‌گیری در میدان تیر با تیراندازی به سیبل و روش قرینه‌سازی بدون ابزار و وسایل صورت می‌گیرد.
پ) قلق‌گیری عملیاتی (تیراندازی در طبیعت و به‌دست آوردن دقت سلاح)

- نکات مهم قبل از قلق‌گیری
1- تیرانداز باید مسلط به علم مهارت تیراندازی باشد. در غیر این صورت به هیچ عنوان نمی‌تواند سلاح را قلق‌گیری کند.
2- اطمینان از اینکه سلاح‌خان زده یا فرسایش خان نداشته باشد؛ چون به هیچ عنوان تجمع تیر نخواهد داشت و سلاح قلق نخواهد شد.
3- اطمینان از اینکه مهمات دارای کیفیت و یک دست باشد.
4- تیرانداز باید در بهترین حالت‌گیری و با استفاده از تکیه‌گاه مناسب تیراندازی کند (ترجیحاً با استفاده از میز و حالت نشسته، در غیر این صورت حالت درازکش با تکیه‌گاه مناسب).
5- داشتن آچار سمت و برد اصلاح مگسک برای هم محوری سلاح.

- آموزش قلق‌گیری به‌روش تعجیلی

1- هدف (سیبل) با دقت در 100 متری نصب شود.
2- سپس مسافت تا هدف، روی ستون درجه روی عدد 1 تنظیم شود.
3- با رعایت کلیه مراحل اصول تکنیکی و با رعایت دقت 3 تیر به سمت هدف شلیک شود.
4- هدف مورد بازدید قرار گیرد و محل اصابت (به‌طور نظری) به‌هم وصل شود تا مثلثی رسم شود.
5- سپس از مرکز مثلث به‌دست آمده خط مرزی را از مرکز خال سیاه عبور داده و به اندازه مرکز مثلث تا مرکز خال خط امتداد داده شود، این عمل قرینه‌سازی نامیده می‌شود.
6- انتهای این امتداد محل قلق اسلحه است که در مرحله دوم تیراندازی با این تفنگ باید، به‌عنوان خال فرضی درنظر گرفته شود و در تیراندازی‌ها با این تفنگ همان سمت و فاصله خال فرضی از خال سیاه  هدف) رعایت شود.
7- نیز باید مماس با لبه پایین خال سیاه هدف فرضی نشانه‌روی شود.
8- قلق‌گیری فقط موقعی ممکن است که تیرها نزدیک به یکدیگر اصابت کرده باشند و قلق‌گیری تیرهای غیرمتمرکز ممکن است.
9- درباره سلاح‌هایی که انحراف در برد و سمت آن‌ها بیش از سیبل است، باید ابتدا از مسافت کمتر تیراندازی و تنظیم کرد؛ سپس دوباره در مسافت 100 متر قلق‌گیری اسلحه را دقیقاً تنظیم نمود.
10- درباره تیرهایی که به‌صورت عمودی، افقی یا به‌صورت پراکنده یا با فاصله زیاد به هدف اصابت کرده است، اشکال در نشانه‌روی است و تیرانداز باید وضعیت و نشانه‌روی خود را تصحیح کند.