انسداد روده: پیامد رشد بیش از حد کرم نواری در روده

انسداد روده: وقتی کرم‌های نواری راه روده را می‌بندند

کرم نواری کیست و چگونه زندگی می‌کند؟

کرم نواری یک انگل است. انگل‌ها موجوداتی هستند که برای تغذیه و زنده ماندن، روی یا داخل بدن موجود زنده دیگری (میزبان) زندگی می‌کنند و به آن آسیب می‌رسانند. کرم نواری شبیه یک نوار اندازه‌گیری یا یک ریسمان پهن و نازک است که از قطعات کوچکی به نام بند تشکیل شده است. این کرم‌ها در روده‌ی حیواناتی مانند گاو و خوک و گاهی انسان زندگی می‌کنند.

چرخه زندگی کرم نواری شبیه یک داستان پلیسی است:

از آلودگی ساده تا انسداد خطرناک: چگونه یک کرم می‌تواند روده را ببندد؟

یک کرم نواری به تنهایی ممکن است فقط باعث کمبود برخی ویتامین‌ها و دردهای شکمی خفیف شود. اما مشکل اصلی وقتی شروع می‌شود که تعداد این کرم‌ها زیاد شود یا یک کرم خیلی بزرگ رشد کند.

روده مانند یک لوله است که غذا در آن حرکت می‌کند تا هضم و جذب شود. حالا تصور کنید داخل این لوله، چندین طناب بلند و ضخیم جمع شده باشند. این طناب‌ها (کرم‌های نواری) می‌توانند:

۱. توده‌ای درست کنند: چندین کرم در هم پیچیده و یک توده یا گره سفت ایجاد می‌کنند که کاملاً مسیر روده را مسدود می‌کند. مثل زمانی که چند رشته سیم بلند در جعبه درهم گره می‌خورند و بیرون آوردن یکی سخت می‌شود.

۲. فضای زیادی اشغال کنند: یک کرم نواری بالغ می‌تواند تا 10 متر هم رشد کند! چنین کرم بلندی می‌تواند خود را به شکل یک کلاف درآورده و فضای زیادی از داخل روده را پر کند و اجازه عبور به مواد غذایی را ندهد.

علائم هشداردهنده: چه زمانی باید مشکوک شویم؟

علائم آلودگی به کرم نواری و علائم انسداد روده با هم متفاوت هستند. در جدول زیر این علائم را مقایسه کرده‌ایم:

از تشخیص تا درمان: نقش علم پزشکی

اگر پزشک به انسداد روده شک کند، اول با استتوسکوپ به صدای روده‌ها گوش می‌دهد. در انسداد، ممکن است صداهای روده بلندتر یا کاملاً خاموش باشند. سپس از روش‌های تصویربرداری مانند عکس رادیولوژی یا سیتی اسکن استفاده می‌کند. در این تصاویر، گاز و مایعی که پشت محل انسداد جمع شده‌اند و گاهی خود توده کرم‌ها قابل تشخیص است.

درمان در دو مرحله انجام می‌شود:

مرحله اول: رفع انسداد. این کار معمولاً نیاز به جراحی دارد. جراح شکم را باز می‌کند، توده کرم‌ها یا قسمتی از روده که بی‌حرکت و متسع شده را پیدا کرده و مسیر را باز می‌کند. گاهی اگر روده آسیب جدی دیده باشد، بخشی از آن خارج می‌شود.

مرحله دوم: از بین بردن انگل. پس از رفع اورژانس، باید بقیه کرم‌های نواری در روده از بین بروند. برای این کار از داروهای ضد انگل قوی استفاده می‌شود. این داروها کرم‌ها را فلج یا می‌کشند تا بدن بتواند آن‌ها را دفع کند. فرمول اثر یکی از معروف‌ترین این داروها (پرازیکوانتل) به این شکل است که باعث افزایش نفوذپذیری غشای سلول کرم به یون‌های کلسیم می‌شود. این اتفاق را می‌توان به صورت ساده شده اینگونه نشان داد:

پیشگیری بهتر از درمان: درس‌هایی برای زندگی روزمره

خبر خوب این است که پیشگیری از این بیماری کاملاً در دسترس ماست. با رعایت چند اصل ساده بهداشتی می‌توانیم از خود و خانواده‌مان محافظت کنیم:

۱. پختن کامل گوشت: این مهم‌ترین راه است. حرارت بالا کیست‌های لاروی داخل گوشت را از بین می‌برد. همیشه گوشت را تا حدی بپزید که رنگ صورتی در مرکز آن باقی نماند. استفاده از دماسنج مخصوص گوشت ایده‌آل است و دمای مرکز گوشت باید به حداقل ۶۳ درجه سانتی‌گراد برسد.

۲. شستشوی صحیح میوه و سبزی: اگر در منطقه‌ای زندگی می‌کنید که از کود طبیعی حیوانی برای کشاورزی استفاده می‌شود، میوه و سبزی ممکن است به تخم کرم آلوده باشد. آن‌ها را با دقت زیر آب روان بشویید و در صورت امکان از مواد ضدعفونی کننده مخصوص سبزیجات استفاده کنید.

۳. رعایت بهداشت فردی: همیشه قبل از خوردن غذا و بعد از دستشویی، دست‌های خود را با آب و صابون به مدت حداقل ۲۰ ثانیه بشویید. این کار نه فقط برای پیشگیری از کرم نواری، بلکه برای جلوگیری از بسیاری بیماری‌های دیگر حیاتی است.

اشتباهات رایج و پرسش‌های مهم

پاورقی

¹انسداد روده (Intestinal Obstruction): بسته شدن مسیر روده که مانع از عبور طبیعی مواد غذایی، مایعات و گازها می‌شود.

²کرم نواری (Tapeworm): نوعی کرم پهن و نوار مانند که به عنوان انگل در روده مهره‌داران زندگی می‌کند.

³انگل (Parasite): موجود زنده‌ای که برای تغذیه یا پناهگاه به موجود زنده دیگری (میزبان) وابسته است و معمولاً به آن آسیب می‌رساند.

⁴کیست (Cyst): یک ساختار کیسه‌ای بسته که حاوی مواد مایع، گازی یا نیمه جامد است. در اینجا به مرحله لاروی محافظت شده کرم اشاره دارد.

⁵پریتونیت (Peritonitis): التهاب و عفونت پرده صفاق (پرده‌ای که دیواره داخلی شکم و سطح اندام‌های شکمی را می‌پوشاند).