گلبول‌های سفید: سربازان نامرئی بدن
انواع گلبول‌های سفید و وظایف آن‌ها
گلبول‌های سفید بر اساس شکل و وظیفه‌ای که دارند به چند دسته اصلی تقسیم می‌شوند. هر کدام از این سلول‌ها مانند یک گروه تخصصی در یک ارتش بزرگ عمل می‌کنند. برای درک بهتر، می‌توانید آن‌ها را مانند نیروهای مختلف یک پادگان نظامی تصور کنید.
| نام سلول | درصد تقریبی در خون | وظیفه اصلی | مثال قابل درک |
|---|---|---|---|
| نوتروفیل۴ | %۶۰-۷۰ | سلول بیگانه‌خوار؛ اولین پاسخ‌دهنده به عفونت | سربازان خط مقدم جبهه |
| لنفوسیت۵ | %۲۰-۲۵ | تولید پادتن۶ و حافظه ایمنی | ستاد فرماندهی و واحد اطلاعات |
| مونوسیت۷ | %۲-۸ | تمیز کردن میدان نبرد از بقایای سلولی | گروه پاکسازی و خدمات پس از نبرد |
| ائوزینوفیل۸ | %۱-۴ | مبارزه با انگل‌ها و واکنش‌های آلرژیک | واحد تخصصی مبارزه با دشمنان بزرگ |
| بازوفیل۹ | %۰/۵-۱ | ترشح هپارین و هیستامین در التهاب | واحد سیگنال‌دهی و هشدار خطر |
گلبول سفید چگونه با میکروب‌ها مبارزه می‌کند؟
وقتی یک میکروب مانند باکتری وارد بدن می‌شود، گلبول‌های سفید بلافاصله متوجه حضور آن می‌شوند. این فرآیند مانند زمانی است که یک غریبه وارد مدرسه شود و نگهبان مدرسه بلافاصله او را شناسایی کند. اولین گروهی که به میدان نبرد می‌روند، نوتروفیل‌ها هستند که مانند سربازان داوطلب عمل می‌کنند.
این سلول‌ها با روش‌های مختلفی با دشمن مبارزه می‌کنند:
اگر عفونت شدیدتر باشد، لنفوسیت‌ها وارد عمل می‌شوند. این سلول‌ها مواد شیمیایی خاصی به نام پادتن تولید می‌کنند که مانند کلیدهای اختصاصی برای قفل میکروب‌ها هستند. هر پادتن فقط به یک نوع میکروب متصل می‌شود و آن را از کار می‌اندازد.
نشانه‌های حضور فعال گلبول‌های سفید در بدن
وقتی بدن شما با یک عفونت مبارزه می‌کند، می‌توانید نشانه‌های فعالیت گلبول‌های سفید را به وضوح ببینید. برای مثال، وقتی دست شما بریده می‌شود و محل زخم قرمز، متورم و گرم می‌شود، این دقیقاً نشانه‌ی حضور گلبول‌های سفید و مبارزه‌ی آن‌ها با میکروب‌ها است.
تب نیز یکی دیگر از نشانه‌های مبارزه‌ی گلبول‌های سفید است. وقتی دمای بدن بالا می‌رود، در واقع شرایط برای میکروب‌ها سخت‌تر و برای گلبول‌های سفید مناسب‌تر می‌شود. این دقیقاً مانند زمانی است که در یک روز بسیار سرد، سیستم گرمایشی مدرسه را روشن می‌کنیم تا محیط برای دانش‌آموزان مناسب باشد.
اشتباهات رایج و پرسش‌های مهم
خیر. اگرچه کمبود گلبول سفید می‌تواند خطرناک باشد، اما تعداد بسیار زیاد آن نیز نشانه‌ی بیماری است. در برخی شرایط مانند سرطان خون، بدن گلبول‌های سفید زیادی تولید می‌کند، اما این سلول‌ها طبیعی نیستند و نمی‌توانند به خوبی از بدن دفاع کنند.
واکسن حاوی بخش ضعیف شده یا کشته شده‌ی میکروب است. وقتی واکسن تزریق می‌شود، لنفوسیت‌ها این میکروب ضعیف را شناسایی کرده و بر ضد آن پادتن تولید می‌کنند. همچنین سلول‌های حافظه تشکیل می‌شوند که اگر در آینده همان میکروب قوی به بدن حمله کند، بلافاصله آن را شناسایی و نابود می‌کنند.
پزشکان با شمارش گلبول‌های سفید می‌توانند وضعیت سیستم ایمنی بدن را بررسی کنند. اگر تعداد آن‌ها خیلی کم باشد، ممکن است بدن نتواند در برابر عفونت‌ها از خود دفاع کند. اگر هم خیلی زیاد باشد، ممکن است نشانه‌ی عفونت، التهاب یا بیماری‌های خاص باشد.
پاورقی
۱ گلبول سفید (White Blood Cell - WBC): سلول‌های خونی که در سیستم ایمنی بدن نقش دارند.
۲ سیستم ایمنی (Immune System): شبکه‌ای از سلول‌ها و اندام‌ها که از بدن در برابر عوامل بیماری‌زا دفاع می‌کنند.
۳ عوامل بیماری‌زا (Pathogens): موجودات ذره‌بینی مانند باکتری، ویروس و قارچ که باعث بیماری می‌شوند.
۴ نوتروفیل (Neutrophil): نوعی گلبول سفید که اولین پاسخ‌دهنده به عفونت است.
۵ لنفوسیت (Lymphocyte): گلبول سفیدی که پادتن تولید می‌کند و حافظه ایمنی ایجاد می‌کند.
۶ پادتن (Antibody): پروتئینی که توسط لنفوسیت‌ها تولید شده و به عوامل بیماری‌زا متصل می‌شود.
۷ مونوسیت (Monocyte): گلبول سفیدی که پس از بلوغ به ماکروفاژ تبدیل شده و بقایای سلولی را پاک می‌کند.
۸ ائوزینوفیل (Eosinophil): گلبول سفیدی که در مبارزه با انگل‌ها و واکنش‌های آلرژیک نقش دارد.
۹ بازوفیل (Basophil): گلبول سفیدی که در واکنش‌های التهابی و آلرژیک نقش دارد.
۱۰ بیگانه‌خواری (Phagocytosis): فرآیند بلعیدن و هضم عوامل بیماری‌زا توسط سلول‌های ایمنی.
