مری: لولهٔ گوارش
مری چیست و کجا قرار دارد؟
مری یک لولهٔ عضلانی به طول تقریبی 25 سانتی‌متر است که در قفسهٔ سینه، پشت نای۵ و جلوی ستون فقرات قرار گرفته است. این لوله دقیقاً پس از بلعیدن غذا، کار خود را آغاز می‌کند. برای درک بهتر، می‌توانید عمل بلع یک جرعه آب را تصور کنید: آب از دهان وارد گلو می‌شود و سپس مسیر خود را به سمت پایین و معده در مری ادامه می‌دهد.
ساختار داخلی مری: از بافت‌های مختلف
دیوارهٔ مری از چند لایه تشکیل شده است که هر کدام وظیفهٔ خاصی دارند. این لایه‌ها باعث استحکام، انعطاف و توانایی حرکت دادن غذا می‌شوند.
| نام لایه | وظیفه اصلی | مثال مشابه در زندگی |
|---|---|---|
| پوشش داخلی (مخاط)۶ | مرطوب و لغزنده کردن مسیر برای عبور راحت غذا | مانند آبی که روی سرسره ریخته می‌شود تا سر خوردن راحت‌تر شود. |
| لایه ماهیچه‌ای۷ | ایجاد حرکات موجی برای هل دادن غذا به سمت معده | مانند حرکت کرم ابریشم که با انقباض بدنش به جلو می‌رود. |
| لایه محافظ بیرونی | عایق‌بندی و محافظت از مری در برابر اندام‌های مجاور | مانند روکش محافظ سیم برق که از سیم در برابر آسیب محافظت می‌کند. |
حرکت غذا در مری چگونه است؟
حرکت غذا در مری برخلاف تصور بسیاری، بر اثر نیروی جاذبه به تنهایی نیست. این حرکت توسط یک سری انقباضات موجی و منظم ماهیچه‌های دیواره مری انجام می‌شود که به آن پریستالسیس۸ می‌گویند. این فرآیند خودکار و غیرارادی است، یعنی شما هیچ کنترلی بر آن ندارید.
سرعت این حرکت بسیار زیاد است و یک لقمه غذا معمولاً در مدت 6 تا 10 ثانیه کل مسیر مری را طی می‌کند. برای درک این سرعت، روشن کردن یک چراغ قوه را در نظر بگیرید: در همان لحظه‌ای که دکمه را فشار می‌دهید، نور به هدف میرسد. حرکت غذا در مری نیز تقریباً به همین سرعت اتفاق می‌افتد.
دریچه مری: محافظی در برابر بازگشت اسید
در انتهای مری و در محل اتصال آن به معده، یک حلقه ماهیچه‌ای محکم به نام اسفنکتر تحتانی مری۹ قرار دارد. این دریچه مانند یک دروازه‌بان عمل می‌کند. هنگام عبور غذا باز می‌شود و بلافاصله پس از آن بسته می‌شود تا از بازگشت اسید و محتوای معده به داخل مری جلوگیری کند. اگر این دریچه به خوبی عمل نکند، فرد احساس سوزش سر معده۱۰ می‌کند.
اشتباهات رایج و پرسش‌های مهم
پاورقی
۱ مری (Esophagus): لوله‌ای عضلانی که دهان را به معده متصل می‌کند.
۲ دستگاه گوارش (Digestive System): مجموعه‌ای از اندام‌ها که مسئول هضم غذا و جذب مواد مغذی هستند.
۳ معده (Stomach): اندامی کیسه‌ای شکل که غذا در آن با اسید و آنزیم‌ها مخلوط می‌شود.
۴ گوارش (Digestion): فرآیند شکستن غذا به مولکول‌های کوچک و قابل جذب.
۵ نای (Trachea): لوله‌ای که هوا را به ریه‌ها می‌برد.
۶ مخاط (Mucosa): لایهٔ پوشانندهٔ داخلی مری که سلول‌های ترشح‌کنندهٔ مخاط دارد.
۷ لایه ماهیچه‌ای (Muscular Layer): لایه‌ای از بافت ماهیچه‌ای که مسئول حرکات دودی (پریستالسیس) است.
۸ پریستالسیس (Peristalsis): مجموعه‌ای از انقباضات و انبساط‌های موجی شکل در لولهٔ گوارش برای به حرکت درآوردن غذا.
۹ اسفنکتر تحتانی مری (Lower Esophageal Sphincter): حلقه‌ای از ماهیچه که مری را از معده جدا می‌کند و از بازگشت اسید جلوگیری می‌نماید.
۱۰ سوزش سر معده (Heartburn): احساس سوزش در ناحیه قفسه سینه که به دلیل بازگشت اسید معده به مری ایجاد می‌شود.
