صرفه‌جویی در مصرف آب: گنج پنهان زمین
آب کرهٔ زمین چگونه تقسیم شده است؟
همهٔ آب‌های زمین مانند یک مخزن بزرگ هستند، اما بیشتر این آب‌ها شور هستند و در اقیانوس‌ها قرار دارند. آب شیرین۲ که برای آشامیدن و کشاورزی لازم است، مقدار بسیار کمی است. تصور کن یک بطری یک لیتری پر از آب داریم که نشان‌دهندهٔ کل آب‌های زمین است. فقط یک قاشق چای‌خوری از این آب، آب شیرین و قابل استفاده برای ما خواهد بود! جدول زیر این تقسیم‌بندی را به خوبی نشان می‌دهد.
| نوع منبع آبی | درصد از کل آب‌های زمین | توضیح و مثال ملموس |
|---|---|---|
| آب‌های شور (اقیانوس‌ها و دریاها) | 97% | مانند آب دریای خزر و خلیج فارس که برای آشامیدن و آبیاری گیاهان مناسب نیستند. |
| یخچال‌های طبیعی و کلاهک‌های یخی | 2.1% | این آب‌ها به صورت یخ در قطب‌ها و کوه‌های بلند ذخیره شده‌اند و فعلاً قابل استفاده نیستند. |
| آب‌های زیرزمینی | 0.6% | آبی که در لایه‌های زیر زمین جمع شده و با چاه و قنات۳ از آن استفاده می‌کنیم. |
| آب‌های سطحی (رودخانه‌ها، دریاچه‌ها) | 0.3% | همان آبی که در رودخانه‌هایی مانند کارون یا دریاچه‌ی ارومیه می‌بینیم و مستقیماً در دسترس است. |
ما در روز چقدر آب مصرف می‌کنیم؟
شاید باور نکنی، اما هر یک از ما در فعالیت‌های روزمره مقدار زیادی آب استفاده می‌کنیم. به این، مصرف غیرمستقیم آب۴ هم گفته می‌شود. برای مثال، تولید یک برگه کاغذ A4 به حدود 10 لیتر آب نیاز دارد! یعنی با هر صفحه‌ای که پشت و رو پرینت نمی‌گیریم، در واقع داریم آب ذخیره می‌کنیم.
چگونه در خانه و مدرسه "قهرمان صرفه‌جویی در آب" شویم؟
صرفه‌جویی در آب نیاز به کارهای سخت ندارد، فقط کافی است به رفتارهای روزانه‌مان دقت کنیم. این کار را می‌توانیم از همین امروز و از خانه خودمان شروع کنیم.
| محل اجرا | راهکار عملی | مقدار صرفه‌جویی تقریبی |
|---|---|---|
| دستشویی و توالت | بازرسی و تعمیر به موقع شیرآلات و سیفون‌هایی که چکه می‌کنند. | چکه کردن یک شیر می‌تواند ماهانه تا 500 لیتر آب هدر دهد! هشدار |
| حمام | کوتاه کردن زمان دوش گرفتن و استفاده از شیر دوش کم‌مصرف. | صرفه‌جویی تا 40% در مصرف آب حمام موفق |
| حیاط و باغچه | آبیاری گیاهان در ساعت‌های خنک روز (صبح زود یا عصر) برای کاهش تبخیر. | صرفه‌جویی تا 25% در آب مصرفی باغچه |
| مدرسه | گذاشتن یک بطری پر از شن در مخزن سیفون توالت‌های مدرسه برای کاهش حجم آب هر بار فلاش. | صرفه‌جویی 1-2 لیتری در هر بار استفاده |
اشتباهات رایج و پرسش‌های مهم
پاورقی
۱ مایع حیات (Lifeblood): به آب اطلاق می‌شود زیرا وجود تمامی موجودات زنده به آن وابسته است.
۲ آب شیرین (Freshwater): آبی که میزان نمک محلول در آن بسیار کم است و برای آشامیدن و کشاورزی مناسب می‌باشد.
۳ قنات (Qanat): یک سیستم قدیمی و هوشمندانه برای استخراج آب از زیر زمین که از یک کانال زیرزمینی و چندین چاه تشکیل شده است.
۴ مصرف غیرمستقیم آب (Virtual Water): به مقدار آبی گفته می‌شود که برای تولید و فرآوری یک کالا یا خدمات مصرف می‌شود.
