خود مراقبتی و ایمنی در برابر ویروس كورونا
دستورالعمل جامع خودمراقبتی و ایمنی در خصوص ویروس كورونا بر اساس بهداشت، پزشکی رایج و آموزه‌های طب ایرانی
مدتی است موضوع ویروس كورونا (با نام دقیق‌تر COVID19) باعث ایجاد نگرانی در مردم عزیز شده که امیدواریم به لطف خداوند و با کمترین آسیب جسمی، روحی و اجتماعی بتوانیم از آن عبور کنیم.
راه‌های انتقال کوروناویروس جدید همانند سایر ویروس‌های کورونا و ویروس آنفلوانزاست. یعنی از طریق تماس دست آلوده به ترشحات تنفسی با چشم، بینی و دهان و از راه قطرات تنفسی (از طریق عطسه، سرفه و صحبت کردن چهره به چهره به مدت طولانی) منتقل می‌شود.
بنابراین استفاده از ماسک برای فرد بیمار و شستشوی مکرر دست‌ها و صورت برای سایر افراد راه‌های مهم پیشگیری محسوب می‌شوند.
اصل و قدم اول برای پیشگیری از ابتلا:
رعایت تدابیر بهداشتی مانند شستشوی مکرر دست‌ها ضروری است و افراد مشکوک به ابتلا باید آزمون‌های تشخیصی و اقدامات درمانی را جدی بگیرند.
1- از تماس نزدیک با فردی که به بیماری تنفسی مبتلا است خودداری کنید.
2- در صورتی که در معرض تماس با فرد مبتلا به بیماری تنفسی هستید، از ماسک استفاده کنید.
3- به طور مکرر دست‌هایتان را با آب و صابون بشویید؛ به خصوص بعد از تماس با فرد بیمار، یا تماس با یک حیوان یا با محیط اطراف آنها.
4- از تماس و لمس حیوانات وحشی یا اهلی (چه زنده و چه مرده) خودداری کنید.
5- مواد غذایی را خوب بپزید.
6- مواد غذایی خام و پخته را کنار هم قرار ندهید و از تماس آنها خودداری کنید.
7- بعد از تمیز کردن و قطعه قطعه کردن مواد غذایی حیوانی خام (گوشت و سایر محصولات مرغ، ماهی، میگو، گوسفند و گاو ....)، ظروف، تخته و چاقویی را که استفاده کرده‌اید بلافاصله با آب و مواد شوینده بشویید و از تماس ظروف شسته نشده با مواد غذایی پخته، اکیداً خودداری کنید.
8- هنگام تماس با حیوانات، دام، طیور و محصولات آنها، از دستکش و ماسک استفاده کرده و بعد از تماس بدون دستکش، حتما دست‌های خود را با آب و صابون بشویید.
9- در صورت ابتلا به بیماری تنفسی (شامل تب، سرفه و یا تنفس مشكل) فوری به پزشک مراجعه کنید.
10- استفاده از ماسک
11- حفظ فاصله حداقل یک متری با سایرین
12- پرهیز از در آغوش گرفتن، دست دادن و بوسیدن دیگران
13- پرهیز از حضور در اجتماعات و حذف ملاقات‌ها با حضور در مکان‌های شلوغ
14- پوشاندن دهان موقع عطسه و سرفه با دستمال یا قسمت بالای آستین
15- انداختن دستمال‌های مصرف شده در یک کیسه نایلونی و گره زدن در آن
16- شست‌و‌شوی مکرر دست‌ها با آب و صابون، به ویژه بعد از عطسه و سرفه یا تماس با فرد بیمار
17- درباره سالمندان عزیز (سن بالای ۶۰ سال)، مبتلایان به آسم، کسانی که بیماری‌های قلبی عروقی یا ریوی دارند، بیماران خاص مانند مبتلایان به سرطان، ضعف سیستم ایمنی، و کسانی که چاقی مفرط دارند باید احتیاط و مراقب بیشتری را مبذول داشت.
18- مدت محدودی از مراجعه به اماکن مقدسه و زیارتی و محل‌های تجمع و پر رفت‌و‌آمد مثل بازارها، تا حد امکان خودداری شود، خصوصاً کسانی که در معرض بیماری هستند یا مبتلا به علائم تنفسی هستند.
اصل دوم: حفظ آرامش
حفظ آرامش، حفظ آرامش و امنیت خاطر!
خصوصاً درباره کودکان، سالمندان و بیماران خاص.
همه می‌دانیم استرس‌ها و نگرانی و هم و غم می‌تواند سیستم ایمنی ما را تحت تاثیر قرار دهد، بنابراین برای افزایش تاب‌آوری زیستی - روانی باید به اشکال مختلف تمام توان جسمی و روحی خود را حفظ و تقویت کنیم.
الان بهترین زمان برای خواندن کتاب، داستان و رمان، دیدن برنامه‌های مستند هیجان انگیز و جذاب، مطالعه تاریخ، بازی‌های خانگی و تماشای فیلم‌های آموزنده و شاد است تا علاوه بر توکل و توسل و در کنار تقویت روح و روان به اقسام معنوی، بتوانیم جامعه و خانواده خود را بیشتر از یک بیماری ویروسی، از آسیب‌های روحی و اجتماعی محافظت کنیم.
آموزه‌های طب ایرانی
برای تامین چند هدف، از جمله افزایش مقاومت سد مخاطی راه‌های تنفسی، تقویت ریه، تقویت قلب و سیستم عصبی، بهبود ایمنی عمومی بدن و افزایش تاب‌آوری زیستی روانی در برابر بیم و هراس ابتلا به ویروس كورونا، توصیه‌های ساده و ارزان و در دسترس زیر در کنار پرهیزها می‌تواند سودمند باشد.
لازم نیست همه افراد، همه این موارد را توام رعایت یا اجرا کنند، بلکه به فراخور حال و بسته به شرایط، منتخبی از این توصیه‌ها می‌تواند به حفظ سلامتی و تقویت عمومی و افزایش نشاط کمک کند:
توصیه‌های عمومی
- شستشوی مکرر دست و علاوه بر آن، صورت و تمیز نگه داشتن بینی کمک می‌کند با کاهش حجم و تعداد ویروس احتمالی در مسیرهای تنفسی، امکان مقابله بدن با عامل بیماری‌زا را افزایش دهد. چنانچه فرد دچار التهاب مجاری تنفسی و سینوس‌ها نباشد، روزی ۲ تا ۳ بار استنشاق آب ولرم از داخل بینی نیز توصیه می‌شود.
توصیه‌های دارویی خوراکی
- مصرف مختصری سیاهدانه، مثلاً همراه با پنیر صبحانه مفید است.
- بجای آب، خیسانیده تخم بالنگو و بارهنگ در آب و گلاب با کمی زعفران میل کنید:
آب سه چهارم لیوان، گلاب یک چهارم لیوان، تخم بالنگو یک قاشق چای خوری، تخم بارهنگ یک قاشق چای خوری
این اجزاء را مخلوط کنید و هم بزنید، نیم ساعت صبر کنید تا بالنگو و بارهنگ خوب لعاب بدهند، بعد سر قاشق چایخوری زعفران ساییده اضافه کنید و دوباره هم بزنید. سپس آن را آرام آرام بنوشید. این مقدار دو تا سه بار در روز برای بزرگسالان قابل تکرار است افزودن کمی عسل طبیعی نیز مفید است).
- استفاده از پوست پرتقال به صورت مربا، دمکرده، مرصع پلو یا به صورت تازه می‌تواند مفید باشد.
- در طول روز دمنوشی از آویشن و شیرین بیان با عناب میل کنید.
برگ آویشن ۱ قاشق غذاخوری پر، پودر ریشه شیرین بیان ۱ قاشق چای خوری، عناب چنگال زده (سوراخ شده) ۵ عدد
همه را در یک قوری چینی ریخته و یک لیوان آبجوش روی آن بریزید. یک ربع با حرارت ملایم دم کنید، سپس صاف کنید و گرم بنوشید.
این دستور دو بار در روز برای بزرگسالان قابل تکرار است.
* برای کسانی که فشار خون بالا دارند مصرف شیرین بیان بیش از ۳ تا ۴ هفته توصیه نمی‌شود.
* مقادیر بالا با نصف مقدار از سن ۷ سالگی به بالا، و با یک سوم تا یک چهارم مقدار برای کودکان ۲ تا ۷ ساله مجاز است. برای کودکان زیر ۲ سال از هر کدام دو تا چهار قاشق غذاخوری در روز مناسب است.
- مصرف مختصری ترکیب عسل و ژل رویال با کیفیت در حد روزانه یک تا دو قاشق چایخوری برای افراد سالم و در بیماران حسب نظر پزشک معالج و رعایت شرایط مصرف این مواد، می‌تواند مفید باشد.
- مصرف ترکیبی از پودر شیرین بیان و رازیانه و شکر سرخ به نسبت (1:1:2) از گذشته دور برای پیشگیری از ابتلای به برخی بیماری‌ها در منابع طب ایرانی و نیز برخی آموزه‌های اسلامی توصیه شده است.
توصیه‌های موضعی
- استفاده از روغن سیاهدانه به صورت موضعی در داخل بینی نیز می‌تواند کمک کننده باشد.
- استفاده از بخورهای گیاهی مانند بخور بابونه یا مرزنجوش یا اسطوخودوس
توصیه‌های بوئیدنی
- برای کاهش اضطراب، ضمن انجام دم و بازدم عمیق، بوهای خنک مقوی قلب و مغز مانند بوی طبیعی پرتقال، به، لیمو، گلاب، خیار بسیار مفید است.
محدودیت‌های غذایی
- روزه‌داری طبی، به معنای کاهش حجم و کالری غذایی دریافتی در حد بیست درصد کمتر از وضعیت همیشگی هر فرد، با تقویت سیستم ایمنی و کاهش التهاب می‌تواند منجر به بهبود عملکرد دستگاه مبارزه بدن با عوامل بیماری‌زای بیرونی شود (تقویت اتوفاژی بدن در مقابل عوامل پاتوژن).
- مصرف ترشی‌ها را محدود کنید و از ادویه بسیار تند و تیز مثل فلفل قرمز و خردل، و شوری‌ها مانند آجیل شور یا خیارشور پرهیز کنید.
- مصرف ماست، گوجه، موز، غذاهای خمیری و ثقیل را محدود کنید.
توصیه‌های تغذیه‌ای
- خورش‌های آبدار همراه با سبزی‌های تازه، آلوبخارا و زرشک میل کنید. خورش کدو، خورش لوبیاسبز، خورش بامیه، و کدوحلوایی آب‌پز مفید است.
در ادامه فهرستی از مواد غذایی موثر در تقویت سیستم ایمنی بدن که هر کدام می‌تواند به نوعی به صورت روزمره در سبد غذایی ما قرار گیرند نیز معرفی می‌شود؛ عزیزان هموطن می‌توانند هر دو یا چند مورد از این مواد را با هم ترکیب کرده و یک غذا یا نوشیدنی لذیذ تهیه نموده و با آرامش میل نمایند.
سبزیجات و تره‌بار:
1- ریحان
2- نعناع
3- پونه
۴- لوبیا سبز
5- کدو حلوایی
6- کدو سبز
7- چغندر
8- زردک
9- هویج
10- قنویت (کلم قمی)
11- کرفس
ادویه و گیاهان دارویی:
1- آویشن
2- دارچین
3- سیاهدانه
4- زردچوبه
5- مرزنجوش
6- چای کوهی
7- گل گاوزبان
8- بابونه
9- بادرنجبویه
10- زعفران
11- زنجبیل که می‌توان با لیمو و عسل دم کرد و نوشید.
12- هل
13- رزماری
14- میخک
میوه‌ها و فرآورده‌های میوه‌ای:
1- انجیر (خیسانده با آب و گلاب)
2- انار و آب انار و رب انار
3- شیره انگور
4- آناناس و کمپوت و آب آن
5- برگه زردآلو به صورت خیسانده
6- زرشک
7- سیب (میوه، آب آن، فالوده، مربا)
8- به (دمنوش، رب، مربا، آب میوه)
9- عناب
10- پرتقال، گریپ فروت، نارنج، لیموشیرین
11- لیمو ترش