غیرفلزات: دنیای مواد شکننده و نارسانا
ویژگی‌های بارز غیرفلزات
غیرفلزات را می‌توان با چند ویژگی اصلی شناسایی کرد. این ویژگی‌ها دقیقاً برعکس فلزاتی مانند آهن یا مس هستند. برای مثال، چوب یک غیرفلز است که برق را از خود عبور نمی‌دهد، به همین دلیل از آن برای ساخت دسته‌ی پارو یا نرده‌های چوبی استفاده می‌شود.
| ویژگی | غیرفلزات | فلزات |
|---|---|---|
| رسانایی الکتریکی | نارسانا | رسانا |
| شکل‌پذیری | شکننده | چکش‌خوار و قابل کشش |
| درخشندگی | بدون درخشش | دارای درخشش فلزی |
| حالت فیزیکی در دمای اتاق | گاز، مایع یا جامد | همه جامد (به جز جیوه) |
دسته‌بندی غیرفلزات در طبیعت
غیرفلزات را می‌توان بر اساس حالت فیزیکی آن‌ها در دمای معمولی اتاق دسته‌بندی کرد. این دسته‌بندی به درک رفتار آن‌ها کمک می‌کند.
| حالت فیزیکی | مثال‌ها | کاربرد روزمره |
|---|---|---|
| گاز | اکسیژن[4]، نیتروژن[5] | تنفس، باد کردن بادکنک |
| مایع | برم[6] | تهیه مواد ضدحریق |
| جامد | کربن، گوگرد، ید[7] | مداد، کبریت، ضدعفونی کردن |
غیرفلزات در زندگی روزمره ما
غیرفلزات به شکل‌های مختلف در اطراف ما حضور دارند. مغز مدادی که با آن می‌نویسید از جنس گرافیت، یک شکل از غیرفلز کربن، است. دلیل اینکه برق را هدایت نمی‌کند نیز همین است. وقتی چوب کبریت را می‌سوزانید، بوی خاصی که حس می‌کنید مربوط به گوگرد موجود در سر کبریت است. هوایی که تنفس می‌کنیم، حدود 78 درصد از گاز نیتروژن و 21 درصد از گاز اکسیژن تشکیل شده است که هر دو غیرفلز هستند. حتی نمک خوراکی نیز از ترکیب یک فلز (سدیم) و یک غیرفلز (کلر) به وجود آمده است. فرمول شیمیایی آن به صورت $ NaCl $ نشان داده می‌شود.
اشتباهات رایج و پرسش‌های مهم
خیر. الماس که سخت‌ترین ماده‌ی طبیعی شناخته شده است و گرافیت که نرم است، هر دو از اتم‌های کربن (یک غیرفلز) ساخته شده‌اند. بنابراین، سختی به ساختار داخلی ماده بستگی دارد، نه فقط به اینکه فلز یا غیرفلز است.
اگرچه درخشندگی یک ویژگی معمول فلزات است، اما برخی غیرفلزات ممکن است ظاهری شبه‌فلزی داشته باشند. با این حال، این درخشندگی معمولاً به پایدار و مشخصه‌ی فلزات نیست و سایر ویژگی‌های غیرفلزات مانند نارسانایی و شکنندگی را دارند.
خیر. آب یک ترکیب شیمیایی است که از دو عنصر غیرفلز اکسیژن و هیدروژن تشکیل شده است. فرمول شیمیایی آن $ H_2O $ است. بنابراین خود آب یک عنصر نیست، بلکه یک مولکول است که از غیرفلزات ساخته شده است.
پاورقی
[1] Nonmetals - عناصری که فاقد ویژگی‌های فلزی مانند درخشش و رسانایی الکتریکی هستند.
[2] Sulfur - یک غیرفلز جامد، زرد رنگ و شکننده که در تهیه کبریت و کود کاربرد دارد.
[3] Carbon - یک غیرفلز جامد که به چندین شکل مختلف مانند گرافیت و الماس یافت می‌شود.
[4] Oxygen - یک گاز غیرفلزی، بی‌بو و بی‌رنگ که برای تنفس موجودات زنده ضروری است.
[5] Nitrogen - گاز غیرفلزی که بخش اصلی هوا را تشکیل می‌دهد.
[6] Bromine - تنها غیرفلزی که در دمای اتاق به حالت مایع است.
[7] Iodine - یک غیرفلز جامد با بلورهای تیره که در پزشکی استفاده می‌شود.
