ایمنی در آزمایشگاه: رعایت نکات محافظتی هنگام کار با مواد خطرناک

ایمنی در آزمایشگاه: سپر دفاعی شما در برابر خطرات

وسایل محافظ شخصی: زره شما در آزمایشگاه

وقتی وارد آزمایشگاه می‌شوید، مانند یک شوالیه هستید که باید برای محافظت از خود زره بپوشید. این زره، در واقع وسایل محافظ شخصی^۳ هستند. این وسایل از قسمت‌های مختلف بدن شما در برابر خطرات گوناگون محافظت می‌کنند. درست مانند زمانی که برای دوچرخه‌سواری کلاه ایمنی بر سر می‌گذارید.

انواع خطرات در آزمایشگاه: دشمنان نامرئی

در آزمایشگاه با خطرات مختلفی روبرو هستیم. شناخت این خطرات اولین قدم برای مقابله با آن‌ها است. این خطرات را می‌توان به چند دستهٔ کلی تقسیم کرد:

خطرات شیمیایی: این خطرات از طریق مواد شیمیایی ایجاد می‌شوند. برخی از این مواد می‌توانند باعث سوختگی پوست شوند، مثل جوهر نمک. برخی دیگر ممکن است بخارات سمی تولید کنند که استنشاق آن‌ها خطرناک است.

خطرات فیزیکی: این خطرات شامل استفاده از وسایل شیشه‌ای است که ممکن است بشکنند و باعث بریدگی شوند، یا وسایلی که داغ هستند و باعث سوختگی می‌شوند.

خطرات بیولوژیکی: اگر با نمونه‌های گیاهی، جانوری یا میکروب‌ها کار می‌کنید، این نمونه‌ها می‌توانند باعث ایجاد حساسیت یا بیماری شوند.

چگونه مانند یک دانشمند حرفه‌ای آزمایش کنیم؟

حالا که با وسایل محافظتی و خطرات آشنا شدید، زمان آن رسیده که اصول صحیح کار در آزمایشگاه را یاد بگیریم. فرض کنید می‌خواهید یک کیک بپزید. برای این کار دستور پخت را مرحله به مرحله دنبال می‌کنید و از وسایل مناسب استفاده می‌کنید. در آزمایشگاه هم دقیقاً همین طور است.

قبل از آزمایش: مانند یک آشپز که قبل از پختن کیک همهٔ مواد اولیه را آماده می‌کند، شما هم باید تمام وسایل و مواد مورد نیاز خود را آماده کنید. روپوش بپوشید، موهای بلند خود را ببندید و عینک و دستکش را فراموش نکنید. برنامهٔ آزمایش را از قبل بخوانید و بفهمید.

در حین آزمایش: آرامش خود را حفظ کنید و با دقت دستورالعمل را دنبال کنید. وسایل را به درستی در دست بگیرید. هرگز مواد شیمیایی را بو نکنید یا مزه نکنید. وقتی با یک مادهٔ شیمیایی مثل سرکه کار می‌کنید، حتی اگر بی‌خطر به نظر برسد، باز هم از دستکش استفاده کنید. هنگام رقیق کردن اسیدها (مثل باتری ماشین)، همیشه باید اسید را به آب اضافه کنید، نه برعکس. این واکنش گرماده است و اگر برعکس انجام شود، ممکن است مایع به اطراف بپاشد.

پس از آزمایش: پس از اتمام کار، مانند زمانی که آشپزخانه را پس از پخت کیک تمیز می‌کنید، میز آزمایشگاه خود را تمیز کنید. مواد باقی‌مانده را طبق دستور معلم خود دور بریزید. وسایل را بشویید و در جای خود قرار دهید و دست‌های خود را با آب و صابون بشویید.

اشتباهات رایج و پرسش‌های مهم

پاورقی

^۱دستکش (Gloves): وسیله‌ای محافظ برای پوشاندن دست‌ها.

^۲عینک ایمنی (Safety Goggles): عینکی محکم که از چشم‌ها در برابر پاشش مواد و پرتاب ذرات محافظت می‌کند.

^۳وسایل محافظ شخصی (Personal Protective Equipment - PPE): تجهیزاتی که برای محافظت از فرد در برابر خطرات استفاده می‌شود.

^۴برگه راهنمای ایمنی مواد (Material Safety Data Sheet - MSDS): برگه‌ای که اطلاعات ایمنی مربوط به یک مادهٔ شیمیایی خاص را ارائه می‌دهد.

^۵لاتکس (Latex): نوعی مادهٔ طبیعی که از درخت کائوچو به دست می‌آید و برای ساخت دستکش و سایر محصولات استفاده می‌شود.