دوره: واحد زمانی بزرگ‌تر از دوران

دوره: سفر در گذرگاه‌های پهناور زمان

دوره چیست و چگونه اندازه‌گیری می‌شود؟

یک دوره بخشی بسیار بزرگ از زمان است که معمولاً با رویدادها یا ویژگی‌های مهم و متمایز مشخص می‌شود. برای درک بهتر، فرض کنید می‌خواهید تاریخچه‌ی کامل زندگی خود را بنویسید. ممکن است آن را به بخش‌های بزرگی مانند «دورهٔ نوزادی»، «دورهٔ دبستان» و «دورهٔ نوجوانی» تقسیم کنید. هر کدام از این بخش‌ها یک «دوره» از زندگی شما هستند که آغاز و پایان مشخصی دارند و با اتفاقات ویژه‌ای (مانند یادگیری راه رفتن، یا شروع مدرسه) شناخته می‌شوند.

دانشمندان نیز تاریخ زمین و جهان را به دوره‌های مختلف تقسیم کرده‌اند. آنها برای اندازه‌گیری این دوره‌های بسیار طولانی از روش‌های علمی خاصی استفاده می‌کنند. یکی از این روش‌ها، تعیین سن بر پایهٔ پرتوسنجی^۳ است. در این روش، دانشمندان با بررسی میزان واپاشی^۴ عناصر پرتوزا^۵ در سنگ‌ها و فسیل‌ها، سن تقریبی آن‌ها را محاسبه می‌کنند. این کار مانند استفاده از یک ساعت بسیار کند است که میلیون‌ها یا میلیاردها سال را نشان می‌دهد.

دوره‌های بزرگ تاریخ زمین

تاریخ سیارهٔ زمین به واحدهای زمانی بسیار بزرگی تقسیم شده است که بزرگ‌ترین آن‌ها ابرقاره^۶ نام دارد. دوره‌ها بخش‌هایی از این ابرقاره‌ها هستند. جدول زیر نمای کلی از مهم‌ترین دوره‌های تاریخ زمین را نشان می‌دهد.

همان‌طور که در جدول می‌بینید، هر دوره با یک تحول عظیم در حیات روی زمین به پایان می‌رسد. برای مثال، پایان دورهٔ مزوزوئیک با برخورد یک سیارکٔ بزرگ به زمین و انقراض دایناسورها مشخص شده است. این رویداد راه را برای پستانداران باز کرد تا در دورهٔ بعدی، یعنی سنوزوئیک، غالب شوند.

دوره‌ها در تاریخ و ستاره‌شناسی

مفهوم دوره فقط به زمین‌شناسی محدود نمی‌شود. تاریخنگاران نیز تاریخ بشر را به دوره‌های مختلفی تقسیم می‌کنند، مانند دورهٔ باستان، دورهٔ قرون وسطی و دورهٔ مدرن. هر کدام از این دوره‌ها با سبک خاصی از حکومت‌داری، پیشرفت‌های فناورانه و ویژگی‌های فرهنگی شناخته می‌شوند.

در ستاره‌شناسی نیز با دوره‌های کیهانی سروکار داریم. عمر ستاره‌ها، کهکشان‌ها و حتی خود جهان، به دوره‌های مختلفی تقسیم می‌شود. برای نمونه، خورشید ما در یک دورهٔ زندگی پایدار به سر می‌برد که به آن «رشتهٔ اصلی»^۱۰ می‌گویند. این دوره میلیاردها سال طول می‌کشد. زمانی که سوخت خورشید تمام شود، وارد دورهٔ جدیدی از زندگی خود می‌شود که در آن به یک «غول سرخ» تبدیل خواهد شد. طول یک دورهٔ ستاره‌ای را می‌توان با کمک فیزیک و رابطه‌هایی ساده توصیف کرد.

اشتباهات رایج و پرسش‌های مهم

پاورقی

^۱ دوره (Era)

^۲ Geological Eras

^۳ Radiometric Dating

^۴ Decay

^۵ Radioactive Elements

^۶ Eon

^۷ Paleozoic Era

^۸ Mesozoic Era

^۹ Cenozoic Era

^۱۰ Main Sequence

^۱۱ Kepler's Laws

^۱۲ Epoch (در این متن برای اجتناب از اشتباه، توضیح داده شد که دوران در اینجا معادل دوران نیست و برای نشان دادن واحد بزرگتر به کار رفته است. در زمین‌شناسی، ائون بزرگترین واحد است و دوران پس از آن قرار می‌گیرد. برای ساده‌سازی، در این مقاله به ائون اشاره شد اما از معادل «ابرقاره» استفاده گردید. در پاورقی، عصر به عنوان واحد کوچک‌تر از دوره معرفی می‌شود.) عصر

^۱۳ Anthropocene

^۱۴ Evolutionary