گرد کردن اعداد: ریاضیات در زندگی روزمره
گرد کردن چیست و چرا به آن نیاز داریم؟
گاهی اعداد آنقدر طولانی هستند که به خاطر سپردن یا کار کردن با آنها سخت می‌شود. فرض کنید قیمت یک مداد 12500 ریال است. گفتن «حدود 13000 ریال» بسیار راحت‌تر است. به این کار گرد کردن می‌گویند. ما در این روش، یک عدد را به نزدیک‌ترین مقدار ساده‌شده‌اش تغییر می‌دهیم.
گرد کردن در بسیاری از کارهای روزمره دیده می‌شود: وقتی معلم می‌گوید «قد تو حدود 140 سانتی‌متر است»، وقتی مغازه‌دار می‌گوید «این شکلات 5000 تومان است» یا وقتی می‌خواهیم زمان رسیدن به مدرسه را کمتر کنیم.
گرد کردن به نزدیک‌ترین ده‌تایی، صدتایی و هزارتایی
بسته به نیازمان، می‌توانیم یک عدد را به نزدیک‌ترین ده، صد یا هزار گرد کنیم. ابتدا باید تصمیم بگیریم که می‌خواهیم عدد را به چه مکانی گرد کنیم. این مکان، رقم تقریب نام دارد.
| عدد اصلی | گرد کردن به نزدیک‌ترین ده | گرد کردن به نزدیک‌ترین صد | گرد کردن به نزدیک‌ترین هزار |
|---|---|---|---|
| 47 | 50 | 0 (چون به 100 نزدیک نیست) | 0 |
| 135 | 140 | 100 | 0 |
| 2789 | 2790 | 2800 | 3000 |
| 6502 | 6500 | 6500 | 7000 |
برای گرد کردن به نزدیک‌ترین ده‌تایی، به رقم یکان نگاه می‌کنیم. برای گرد کردن به نزدیک‌ترین صدتایی، به رقم دهگان نگاه می‌کنیم و برای گرد کردن به نزدیک‌ترین هزارتایی، به رقم صدگان نگاه می‌کنیم. همیشه رقم بعد از رقم تقریب را بررسی می‌کنیم.
گرد کردن در خرید و محاسبات مالی
یکی از رایج‌ترین کاربردهای گرد کردن، هنگام خرید است. تصور کنید به همراه پدرتان به بازار رفته‌اید. قیمت یک کالا 47800 تومان است. برای محاسبهٔ سریع، می‌توانید این عدد را به نزدیک‌ترین هزارتایی گرد کنید. رقم صدگان 7 است. چون 7 بزرگتر از 5 است، به رقم هزارگان (7) یک واحد اضافه می‌کنیم و می‌شود 8. پس عدد گرد شده 48000 تومان خواهد بود. حالا راحت‌تر می‌توانید حساب کنید که برای خرید دو عدد از آن چقدر پول لازم دارید: 48000 × 2 = 96000 تومان.
این روش به شما کمک می‌کند تا بودجه‌بندی بهتری داشته باشید و بتوانید سریع‌تر تصمیم بگیرید.
اشتباهات رایج و پرسش‌های مهم
پاسخ: بر اساس قانونی که یاد گرفتیم، اگر رقم بعد از رقم تقریب 5 یا بیشتر باشد، یک واحد به رقم تقریب اضافه می‌کنیم. پس برای رقم 5 نیز باید یک واحد اضافه کنیم. مثلاً گرد کردن عدد 85 به نزدیک‌ترین ده‌تایی، می‌شود 90.
پاسخ: بله، دقیقاً. پس از انجام عملیات گرد کردن (اعم از اضافه کردن یک واحد یا تغییر ندادن)، تمام ارقام سمت راست رقم تقریب را به صفر تبدیل می‌کنیم. مثلاً وقتی 1347 را به نزدیک‌ترین ده‌تایی گرد می‌کنیم و به 1350 می‌رسیم، رقم یکان را حتماً صفر می‌گذاریم.
پاسخ: قطعاً! روش کار دقیقاً مشابه اعداد طبیعی است. فرض کنید می‌خواهیم 3.46 را به نزدیک‌ترین دهم (یک رقم بعد از اعشار) گرد کنیم. رقم تقریب ما 4 (در جایگاه دهم) است. رقم بعد از آن 6 است که بزرگتر از 5 است. پس یک واحد به 4 اضافه می‌کنیم و می‌شود 5. بنابراین عدد گرد شده برابر است با 3.5.
پاورقی
[1]گرد کردن (Rounding): به فرآیند ساده‌سازی یک عدد با کاهش ارقام آن، به گونه‌ای که مقدار آن تا حد ممکن نزدیک به مقدار اصلی باقی بماند، گفته می‌شود.
