گاما رو نصب کن!

{{ number }}
اعلان ها
اعلان جدیدی وجود ندارد!
کاربر جدید

جستجو

پربازدیدها: #{{ tag.title }}

میتونی لایو بذاری!

ضرب ستونی (فرآیندی) چندرقمی در یک رقمی

بروزرسانی شده در: 12:43 1404/08/15 مشاهده: 9     دسته بندی: کپسول آموزشی

ضرب ستونی: از رقم با ارزش شروع کن!

یادگیری روشی مرحله‌ای و آسان برای ضرب اعداد چندرقمی در یک رقم
در این مقاله می‌آموزید که چگونه ضرب ستونی۱ اعداد چندرقمی در یک عدد یک‌رقمی را به روشی ساده و از سمت چپ (رقم با ارزش۲) انجام دهید. با درک مفهوم ارزش مکانی۳ و دنبال کردن گام‌به‌گام مثال‌های کاربردی از زندگی روزمره، به راحتی بر این مهارت ریاضی مسلط خواهید شد.

ارزش مکانی چیست و چرا مهم است؟

قبل از شروع ضرب، باید با مفهوم ارزش مکانی آشنا شویم. هر عددی از چندین رقم تشکیل شده است و جایگاه هر رقم، ارزش آن را مشخص می‌کند. برای مثال، در عدد ۴۲۳:

رقم جایگاه مقدار واقعی
۴ صدگان ۴۰۰ = ۴ × ۱۰۰
۲ دهگان ۲۰ = ۲ × ۱۰
۳ یکان ۳ = ۳ × ۱

پس عدد ۴۲۳ در واقع یعنی ۴۰۰ + ۲۰ + ۳. وقتی ما ضرب را از سمت چپ (رقم با ارزش‌تر) شروع می‌کنیم، در واقع داریم قسمت‌های بزرگ‌تر عدد را اول در نظر می‌گیریم.

گام‌های طلایی ضرب ستونی از چپ به راست

حالا می‌خواهیم عدد ۳۱۴ را در ۲ ضرب کنیم. این کار را گام‌به‌گام و از صدگان شروع می‌کنیم.

فرمول کلی:$ (a \times 100) + (b \times 10) + (c \times 1) $ × عدد یک‌رقمی
گام عملیات نحوهٔ نمایش ستونی نتیجهٔ جزئی
۱ ضرب رقم صدگان (۳)   ۳۱۴
×   ۲
———
  ۶۰۰ (۳۰۰ × ۲)
۶۰۰
۲ ضرب رقم دهگان (۱)   ۳۱۴
×   ۲
———
  ۶۰۰
+  ۲۰ (۱۰ × ۲)
———
  ۶۲۰
۶۲۰
۳ ضرب رقم یکان (۴)   ۳۱۴
×   ۲
———
  ۶۰۰
+  ۲۰
+   ۸  (۴ × ۲)
———
  ۶۲۸
۶۲۸

پس جواب نهایی ضرب ۳۱۴ × ۲ برابر است با ۶۲۸.

ضرب در زندگی: محاسبهٔ قیمت شکلات‌ها

فرض کنید شما ۱۲۳ شکلات دارید و قیمت هر شکلات ۳ تومان است. برای محاسبهٔ کل پول لازم، باید ۱۲۳ را در ۳ ضرب کنید.

این کار را از سمت چپ انجام می‌دهیم:

  • اول صدگان: ۱۰۰ × ۳ = ۳۰۰ تومان
  • بعد دهگان: ۲۰ × ۳ = ۶۰ تومان
  • در آخر یکان: ۳ × ۳ = ۹ تومان

حالا همهٔ نتایج را با هم جمع می‌کنیم: ۳۰۰ + ۶۰ + ۹ = ۳۶۹ تومان. پس برای خرید همهٔ شکلات‌ها به ۳۶۹ تومان پول نیاز دارید.

اشتباهات رایج و پرسش‌های مهم

سؤال: اگر در حین ضرب، حاصل ضرب یک رقم از ۹ بیشتر شود چه کار باید کرد؟
پاسخ: در این صورت باید «عدد نقلی»۴ را به یاد داشته باشیم. مثلاً در ضرب ۲۶ × ۴، وقتی یکان (۶ × ۴ = ۲۴) را حساب می‌کنیم، عدد ۴ را در جایگاه یکان می‌نویسیم و ۲ را به عنوان نقلی به دهگان منتقل می‌کنیم.
سؤال: چرا باید ضرب را از رقم با ارزش (سمت چپ) شروع کنیم؟
پاسخ: شروع از سمت چپ به شما کمک می‌کند تا ابتدا مقدار کلی و بزرگ‌ترین قسمت جواب را ببینید. این کار درک بهتری از اندازهٔ نهایی جواب به شما می‌دهد و اگر محاسبه‌ای اشتباه باشد، زودتر متوجه می‌شوید.
سؤال: اگر عدد یکان صفر باشد چه؟
پاسخ: اگر در عدد چندرقمی، یکی از ارقام صفر باشد، ضرب آن رقم در عدد یک‌رقمی برابر صفر می‌شود. پس در آن مرحله، نتیجهٔ جزئی صفر است و شما آن را در ستون مربوطه می‌نویسید یا نادیده می‌گیرید و به سراغ رقم بعدی می‌روید.
جمع‌بندی: ضرب ستونی از سمت چپ، یک روش منظم و قابل درک برای ضرب اعداد چندرقمی در یک رقم است. با تقسیم عدد به بخش‌های کوچک‌تر بر اساس ارزش مکانی (صدگان، دهگان، یکان) و ضرب کردن هر بخش به طور جداگانه، می‌توانید به راحتی به جواب درست برسید. تمرین این روش با مثال‌های ساده از زندگی روزمره، مهارت شما را در ریاضی تقویت خواهد کرد.

پاورقی

۱ضرب ستونی (Column Multiplication): روشی برای ضرب که در آن اعداد زیر هم نوشته شده و عملیات ضرب بر اساس جایگاه ارقام انجام می‌شود.

۲رقم با ارزش (Most Significant Digit - MSD): به اولین رقم از سمت چپ یک عدد گفته می‌شود که بیشترین ارزش را دارد.

۳ارزش مکانی (Place Value): ارزشی که یک رقم بر اساس موقعیتش در یک عدد دارد (مانند یکان، دهگان، صدگان).

۴عدد نقلی (Carry Over): زمانی که حاصل ضرب یک رقم از ۹ بیشتر شود، رقم سمت چپ آن به مرحلهٔ بعدی منتقل می‌شود.

ضرب ستونی ارزش مکانی ریاضی پایه سوم عدد نقلی ضرب از چپ