حرکت‌های شگفت‌انگیز زمین
زمین چگونه می‌چرخد؟
زمین مانند یک فرفرهٔ غول‌پیکر در فضا، حول یک محور۲ نامرئی در حال چرخش است. این حرکت را حرکت چرخشی می‌نامیم. یک بار چرخش کامل زمین به دور خودش، دقیقاً 24 ساعت طول می‌کشد که ما آن را یک «روز» می‌نامیم. وقتی طرفی از زمین که شما روی آن زندگی می‌کنید رو به خورشید است، روز است و وقتی از خورشید دور می‌شود، شب فرا میرسد.
| نام حرکت | مدت زمان | نتیجه |
|---|---|---|
| چرخش به دور خود (حرکت چرخشی) | 24 ساعت | پدید آمدن روز و شب |
| گردش به دور خورشید (حرکت انتقالی)۳ | 365 روز و 6 ساعت (یک سال) | پدید آمدن فصل‌های چهارگانه |
سفر زمین به دور خورشید
زمین علاوه بر چرخش به دور خود، یک مسیر بیضی‌شکل به دور خورشید نیز طی می‌کند. این سفر طولانی را حرکت انتقالی می‌گویند. کامل کردن این مسیر، حدود 365 روز و 6 ساعت زمان می‌برد که ما آن را یک «سال» می‌نامیم. این 6 ساعت اضافه، دلیل وجود سال کبیسه۴ است.
چرا فصل‌ها به وجود می‌آیند؟
اگر محور زمین کاملاً عمودی بود، همیشه هوا یکسان می‌ماند. اما این محور کمی کج است (حدود 23.5 درجه). این کجی، همراه با گردش زمین به دور خورشید، باعث می‌شود که در طول سال، نور خورشید به طور مساوی به همه‌جای زمین نتابد. وقتی نیمکرهٔ شمالی۵ بیشتر به سمت خورشید مایل است، در آنجا تابستان گرم را تجربه می‌کنیم و همزمان در نیمکرهٔ جنوبی۶ زمستان سرد حاکم است. شش ماه بعد، این شرایط برعکس می‌شود.
فرمول ساده‌ای برای فهمیدن میزان نور خورشید وجود دارد: هرچه پرتوهای خورشید مستقیم‌تر بتابند، انرژی بیشتری به سطح زمین میرسد و آن ناحیه گرم‌تر می‌شود. این را می‌توان به صورت $نور\ مستقیم = گرمای\ بیشتر$ نشان داد.
حرکت زمین و زندگی روزمره‌ی ما
این حرکات فقط پدیده‌های علمی نیستند؛ آن‌ها بر برنامه‌ی روزانه و زندگی ما اثر مستقیم دارند. برنامه‌ی مدرسه، ساعت خواب، زمان بازی و حتی جشن‌هایی مانند نوروز و کریسمس، همگی به طور غیرمستقیم به حرکات زمین وابسته هستند. کشاورزان نیز با توجه به فصل‌ها، زمان کشت و برداشت محصولات خود را مشخص می‌کنند.
اشتباهات رایج و پرسش‌های مهم
بله، زمین واقعاً با سرعت زیادی در حرکت است. اما چون ما، هوا، ساختمان‌ها و همه‌چیز با هم و بر روی زمین در حال حرکتیم، این حرکت را حس نمی‌کنیم. درست مثل وقتی که داخل یک اتومبیل با سرعت ثابت هستید، حرکت را احساس نمی‌کنید مگر اینکه ترمز یا گاز بدهد.
خیر، این یک اشتباه رایج است. اگرچه مدار زمین کاملاً دایره‌ای نیست، اما تغییر فاصله آنقدر کم است که دلیل اصلی فصل‌ها نیست. دلیل واقعی فصل‌ها، کجی محور زمین است که باعث می‌شود زاویهٔ تابش خورشید در طول سال تغییر کند.
پاورقی
۱ گردش به دور خورشید (Revolution around the Sun)
۲ محور (Axis): یک خط فرضی که از وسط یک کره می‌گذرد و کره حول آن می‌چرخد.
۳ حرکت انتقالی (Translational Motion)
۴ سال کبیسه (Leap Year): هر چهار سال یک بار، سال 366 روزه می‌شود تا ساعت‌های اضافی جمع شده جبران شوند.
۵ نیمکرهٔ شمالی (Northern Hemisphere): نیمی از زمین که در بالای خط استوا قرار دارد.
۶ نیمکرهٔ جنوبی (Southern Hemisphere): نیمی از زمین که در پایین خط استوا قرار دارد.