مسئولیت‌پذیری: پذیرش وظایف متناسب با توانایی
مسئولیت‌پذیری یعنی چه؟
مسئولیت‌پذیری یعنی کاری را قبول کنیم که از عهده‌ی انجام آن برمی‌آییم و آن را به خوبی انجام دهیم. مثلاً یک دانش‌آموز کلاس دومی می‌تواند مسئولیت مرتب کردن اتاقش یا آب دادن به گلدان را بپذیرد، اما نمی‌تواند رانندگی کند چون این کار برای او سخت و خطرناک است.
چگونه مسئولیت مناسب خود را پیدا کنیم؟
برای پیدا کردن مسئولیت مناسب، باید توانایی‌های خودمان را بشناسیم. جدول زیر نمونه‌هایی از مسئولیت‌های مناسب برای دانش‌آموزان را نشان می‌دهد:
| توانایی من | مسئولیت مناسب | نتیجهٔ خوب |
|---|---|---|
| می‌توانم لباس‌هایم را تا کنم | مرتب کردن کمد لباس‌ها | اتاق منظم می‌شود |
| می‌توانم بشمارم | خريد نان برای خانواده | کمک به پدر و مادر |
| دستورالعمل ساده را می‌فهمم | آب دادن به گلدان‌ها | گل‌ها شاداب می‌مانند |
یک بازی گروهی برای تمرین مسئولیت‌پذیری
فرض کنید با دوستانتان یک قلعه‌ی مقوایی می‌سازید. هر کس باید کاری را انجام دهد که در آن مهارت دارد. یکی می‌تواند قطعات را ببرد، دیگری می‌تواند آن‌ها را به هم بچسباند و کسی که نقشه بلد است، می‌تواند راهنمایی کند. اگر کسی کاری را که بلد نیست انجام دهد، ممکن است قلعه خراب شود! اینجا است که تقسیم کار معنا پیدا می‌کند.
در این بازی، اگر تعداد دوستان شما 5 نفر باشد و هر نفر یک وظیفه‌ی خاص داشته باشد، کارها خیلی زود تمام می‌شود. می‌توانیم این را با یک فرمول ساده نشان دهیم: $W = \frac{T}{P}$. در این فرمول، $W$ کار هر نفر، $T$ همه‌ی کارها و $P$ تعداد افراد است.
سوالات مهم دربارهٔ مسئولیت‌پذیری
می‌توانی вежانه به بزرگترها بگویی که این کار را دوست نداری و بپرسی آیا می‌توانی کار دیگری که به آن علاقه‌داری و از عهده‌اش برمی‌آیی انجام دهی؟ مثلاً اگر از آب دادن به گل‌ها خوشت نمی‌آید، شاید بتوانی در چیدن میز غذا کمک کنی.
اشکالی ندارد! مهم این است که تلاش کنی. اگر موفق نشدی، می‌توانی از یک بزرگتر کمک بگیری یا دوباره تلاش کنی. یادت باشد، همه‌ی ما با تمرین یاد می‌گیریم.
پاورقی
1مسئولیت (Responsibility): کاری که انجام آن بر عهده‌ی فرد است.
2توانایی (Ability): داشتن قدرت و مهارت برای انجام یک کار.
3وظیفه (Duty): کاری که فرد موظف به انجام آن است.
4تقسیم کار (Division of Labor): تقسیم کردن یک کار بزرگ بین چند نفر بر اساس توانایی هر فرد.