آداب اسلامی چیست؟
انواع آداب اسلامی در زندگی روزمره
آداب اسلامی بخش‌های گوناگونی دارد. در اینجا برخی از مهم‌ترین آن‌ها را که هر روز با آن‌ها سر و کار داریم، در یک جدول می‌بینیم:
| نوع ادب | معنی و مفهوم | یک مثال ساده |
|---|---|---|
| ادب در گفتار | حرف زدن با نرمی و احترام، استفاده از کلمات خوب مانند "لطفاً" و "متشکرم" و پرهیز از دروغ و حرف زشت. | وقتی دوستت مدادش را به تو می‌دهد، به او می‌گویی: "ممنون، خیلی لطف کردی." |
| ادب در برخورد با پدر و مادر | احترام گذاشتن، حرف شنوی و کمک کردن به آن‌ها در کارهای خانه. | وقتی مادر از تو می‌خواهد که اتاقت را مرتب کنی، بدون غرولند این کار را انجام می‌دهی. |
| ادب در غذا خوردن | شروع کردن غذا با نام خدا ("بسم‌الله")، با دست راست خوردن و اسراف نکردن. | قبل از خوردن نان و پنیر، "بسم‌الله الرحمن الرحیم" می‌گویی و فقط به اندازه‌ای که سیر می‌شوی غذا می‌خوری. |
| ادب در دید و بازدید | وقتی به خانهٔ کسی می‌روی، با سلام کردن وارد شوی و اجازه بگیری. | برای بازی به خانهٔ دوستت می‌روی، اول در می‌زنی و وقتی بزرگ‌ترها اجازه دادند، داخل می‌شوی. |
چگونه این آداب را در مدرسه و خانه انجام دهیم؟
بیایید با چند مثال ببینیم این آداب چطور در جاهای مختلف زندگی به کار می‌آیند:
در مدرسه: وقتی معلم درس می‌دهد، با دقت گوش می‌دهیم و صحبت نمی‌کنیم. این کار، هم ادب است و هم نشان می‌دهد که به زحمت معلم احترام می‌گذاریم. اگر همکلاسی‌ات زمین خورد، بلندش می‌کنی و از او حال می‌پرسی. این همان نیکوکاری۳ است که قرآن درباره‌اش زیاد صحبت کرده است.
در خانه: وقتی پدر یا مادر با تو صحبت می‌کنند، به چشمان آن‌ها نگاه می‌کنی و با حواس جمع گوش می‌دهی. اگر برادر یا خواهر کوچک‌ترت اسباب‌بازی تو را خواست، با او قهر نمی‌کنی و با مهربانی به او می‌دهی (یا نوبتی با آن بازی می‌کنید). این کار، همان گذشت و محبت است.
سوالات مهم درباره آداب اسلامی
پاسخ: خیر. پیامبر (ص) فرموده‌اند حتی اگر دیگران بدی کردند، تو نیکی کن. پس اگر کسی با تو بد حرف زد، بهترین کار این است که با آرامش و ادب با او صحبت کنی یا اگر نتوانستی، فقط سکوت کنی و از او دور شوی. این کار قوی‌تر و پسندیده‌تر است.
پاسخ: ادب هم برای دیگران است و هم برای خودت! مثلاً تمیز نگه داشتن بدن و لباس‌هایت، مرتب کردن تخت خواب بعد از بیدار شدن و با طمانینه راه رفتن، همه از آدابی هستند که نشان می‌دهند تو به خودت و بدنت احترام می‌گذاری.
پاورقی
۱قرآن (Quran): کتاب آسمانی و مقدس مسلمانان که کلام خداوند است.
۲سنت (Sunnah): به روش‌ها، گفتار و تاییدهای حضرت محمد (ص) گفته می‌شود.
۳نیکوکاری (Ihsan): به معنای انجام کارهای خوب و شایسته به بهترین شکل ممکن است.