گاما رو نصب کن!

{{ number }}
اعلان ها
اعلان جدیدی وجود ندارد!
کاربر جدید

جستجو

پربازدیدها: #{{ tag.title }}

میتونی لایو بذاری!

جنین: گیاهچه در حال رشد در داخل تخم

بروزرسانی شده در: 18:48 1404/07/20 مشاهده: 6     دسته بندی: کپسول آموزشی

جنین: راز نهفته درون دانه

گیاهچه‌ای کوچک که آینده یک گیاه کامل را در خود دارد.
این مقاله به بررسی شگفت‌انگیز جنین۱ یا گیاهچه درون دانه می‌پردازد. شما با فرآیند تکوین جنین۲، بخش‌های مختلف آن از جمله لپه۳، ساقه چه۴ و ریشه چه۵، و همچنین نقش حیاتی بافت ذخیره‌ای۶ در جوانه‌زنی آشنا خواهید شد. این سفر علمی از سطح ابتدایی تا دبیرستان، با مثال‌های عینی و جداول گویا، طراحی شده است.

جنین چیست و چگونه تشکیل می‌شود؟

جنین، گیاه بسیار کوچک و نابالغی است که در داخل دانه قرار دارد. تشکیل آن با لقاح شروع می‌شود. هنگامی که دانه گرده به تخمک درون گل می‌رسد، سلول نر و سلول تخمک با هم ترکیب می‌شوند. این اتفاق مهم، لقاح۷ نام دارد و نتیجه آن تشکیل یک سلول اولیه به نام زیگوت۸ است. این زیگوت شروع به تقسیم‌های متوالی می‌کند و به تدریج به یک جنین کامل تبدیل می‌شود. این فرآیند شبیه به نقشه‌کشی برای ساختن یک خانه کامل از روی یک آجر اولیه است.

نکته: در بسیاری از گیاهان، پس از لقاح، تخمدان گل به میوه تبدیل می‌شود و تخمک‌های درون آن به دانه‌هایی حاوی جنین تبدیل می‌گردند. پس میوه، محافظ دانه‌ها و دانه، خانه جنین است.

اجزای اصلی یک جنین

یک جنین معمولی از چند بخش حیاتی تشکیل شده است که هر کدام وظیفه خاصی بر عهده دارند. برای درک بهتر، به یک دانه لوبیا نگاه کنید. وقتی آن را باز کنید، یک گیاه کوچک را درون آن می‌بینید. این گیاه کوچک، جنین است.

نام بخش وظیفه مثال
لپه۳ ذخیره غذا برای جنین و گاهی انجام فتوسنتز پس از جوانه‌زنی دو برگ ضخیم درون دانه لوبیا
ساقه چه۴ بخشی که بعداً به ساقه اصلی گیاه تبدیل می‌شود محلی بین لپه‌ها و جوانه‌ی اصلی در دانه
ریشه چه۵ اولین ریشه‌ای است که از دانه خارج شده و گیاه را در خاک ثابت می‌کند نوک تیز و کوچکی در انتهای جنین لوبیا
جوانه۹ بخشی که اولین برگ‌های واقعی گیاه از آن رشد می‌کنند نقطه‌ی کوچکی در بالای ساقه چه

تقسیم‌بندی گیاهان بر اساس تعداد لپه‌ها

یکی از مهم‌ترین راه‌ها برای طبقه‌بندی گیاهان گلدار، شمارش تعداد لپه‌های جنین آن‌هاست. این ویژگی به قدری پایدار و مهم است که دانشمندان گیاهان را بر این اساس به دو گروه بزرگ تقسیم می‌کنند.

ویژگی گیاهان تک‌لپه‌ای۱۰ گیاهان دو لپه‌ای۱۱
تعداد لپه در جنین 1 2
نمونه‌های آشنا ذرت، گندم، نخل، پیاز لوبیا، نخود، سیب، آفتابگردان
شکل ریشه ریشه‌های نابجا و افشان یک ریشه اصلی عمودی (راستا)
رگبرگ برگ موازی مشبک

از خواب تا بیداری: نقش جنین در جوانه‌زنی

جنین درون دانه معمولاً در حالت خواب۱۲ یا استراحت به سر می‌برد. این یک مکانیسم هوشمندانه برای زنده ماندن در شرایط سخت مانند سرمای زمستان یا خشکی است. جوانه‌زنی زمانی آغاز می‌شود که شرایط محیطی مناسب شود. این شرایط معمولاً شامل سه عامل اصلی است:

۱. آب: آب باعث نرم شدن پوسته سخت دانه و فعال شدن سوخت و ساز جنین می‌شود.
۲. دمای مناسب: هر گیاه برای جوانه‌زنی به یک محدوده دمایی خاص نیاز دارد.
۳. اکسیژن: جنین برای تنفس و تولید انرژی به اکسیژن نیاز دارد.

با فراهم شدن این شرایط، جنین از خواب بیدار می‌شود. اولین قدم، جذب آب است که باعث متورم شدن دانه می‌شود. سپس جنین با استفاده از غذاهای ذخیره شده در لپه‌ها یا آندوسپرم، شروع به رشد می‌کند. ریشه چه اولین بخشی است که از پوسته دانه خارج شده و به داخل خاک نفوذ می‌کند تا آب و مواد معدنی جذب کند. پس از آن، ساقه چه به سمت بالا و نور خورشید رشد می‌کند.

یک آزمایش ساده: می‌توانید جوانه‌زنی را در خانه مشاهده کنید. چند دانه لوبیا یا عدس را بین یک دستمال کاغذی مرطوب قرار دهید و آن را در یک جای گرم بگذارید. پس از چند روز، ریشه چه و ساقه چه را خواهید دید که از دانه خارج می‌شوند.

اشتباهات رایج و پرسش‌های مهم

آیا همه دانه‌ها دارای جنین هستند؟

بله، هر دانه زنده و قادر به جوانه‌زنی، حاوی یک جنین است. اگر جنین آسیب دیده یا مرده باشد، دانه هرگز جوانه نمی‌زند.

آیا جنین گیاهان نیز مانند جنین جانوران نیاز به محافظت دارد؟

بله، کاملاً. پوسته سخت دانه، همانند پوسته تخم مرغ، از جنین در برابر آسیب‌های فیزیکی، خشکی و گاهی میکروب‌ها محافظت می‌کند.

غذای مورد نیاز جنین در ابتدای رشد از کجا تأمین می‌شود؟

این غذا یا در خود لپه‌های جنین (مانند لوبیا) ذخیره شده است، یا در بافت جداگانه‌ای به نام آندوسپرم۶ که در اطراف جنین قرار دارد (مانند ذرت و نارگیل).

جمع‌بندی: جنین، هسته مرکزی و برنامه‌ریزی شده هر دانه است. این ساختار کوچک اما بسیار سازمان‌یافته، حاوی تمام اطلاعات لازم برای تبدیل شدن به یک گیاه کامل است. درک چگونگی تشکیل، ساختار و فعالیت جنین، کلید درک چرخه زندگی گیاهان و اساس کشاورزی و تولید غذا در کره زمین می‌باشد.

پاورقی

۱ جنین (Embryo)
۲ تکوین جنین (Embryogenesis)
۳ لپه (Cotyledon)
۴ ساقه چه (Hypocotyl)
۵ ریشه چه (Radicle)
۶ بافت ذخیره‌ای / آندوسپرم (Endosperm)
۷ لقاح (Fertilization)
۸ زیگوت (Zygote)
۹ جوانه (Plumule)
۱۰ گیاهان تک‌لپه‌ای (Monocots)
۱۱ گیاهان دو لپه‌ای (Dicots)
۱۲ خواب (Dormancy)

ساختار دانه جوانه‌زنی لپه تکوین جنین گیاهان گلدار