جانوران خاکزی: دوستان پنهان خاک
انواع جانوران خاکزی
خاک مانند یک آپارتمان بزرگ برای جانوران مختلف است. هر کدام در یک طبقه زندگی و کار میکنند. برخی از آنها را میتوانیم با چشم ببینیم و برخی دیگر خیلی ریز هستند.
نام جانور | چگونه به خاک کمک میکند؟ | مثال |
---|---|---|
کرم خاکی۲ | با حفاری، خاک را سوراخ میکند و هوا و آب به راحتی به ریشهی گیاهان میرسد. مواد غذایی برای گیاهان تولید میکند. | مانند یک کشاورز کوچک که زمین را شخم میزند. |
مورچه | با ساختن لانه، خاک را زیر و رو میکند و دانههای ریز را جابهجا میکند. | مانند یک مهندس که تونل میسازد. |
سوسکهای کود | مدفوع حیوانات را جمع و در خاک پنهان میکنند. این کار خاک را تمیز و قوی میکند. | مانند یک رفتگر طبیعت. |
باکتریهای مفید | مواد مردهی گیاهان و جانوران را تجزیه۳ میکنند و به خاک غذا میدهند. | مانند یک آشپز که غذا درست میکند. |
خاک سالم چه ویژگیهایی دارد؟
خاک سالم، خاکی است که پر از جانوران خاکزی باشد. این خاک:
- نرم است و به راحتی میتوان در آن حفاری کرد. (پوک است)
- تمیز است و مواد مضر در آن نیست. (پاک است)
- بوی خوبی میدهد، مثل بوی خاک پس از باران.
- رنگ آن تیره است که نشاندهندهی وجود مواد غذایی فراوان است.
اگر در باغچهی خانه خاکی دارید که سفت و خشک است، احتمالاً دوستان خاکزی در آن زندگی نمیکنند.
چگونه از جانوران خاکزی محافظت کنیم؟
ما هم میتوانیم به این دوستان کوچک کمک کنیم. برای مثال:
- به جای ریختن سموم شیمیایی در باغچه، از کودهای طبیعی استفاده کنیم.
- برگهای خشک درختان را کاملاً جمع نکنیم تا این جانوران خانه و غذا داشته باشند.
- خاک باغچه را همیشه کمی مرطوب نگه داریم، اما آن را زیاد خیس نکنیم.
فکر کنید یک کرم خاکی چطور با حفاری خود، راهی برای رسیدن آب به ریشهی یک گل رز ایجاد میکند. این همکاری زیبا را میتوان در همهجای طبیعت دید.
پرسشهای مهم
خیر، تعداد کمی از آنها مانند برخی لارو حشرات ممکن است به ریشهی گیاهان آسیب برسانند. اما بیشتر آنها موجودات مفیدی هستند که به خاک و گیاهان کمک میکنند.
زیرا سوراخهای آنها در خاک پر از آب میشود و نمیتوانند نفس بکشند. بنابراین به سطح زمین میآیند تا هوا به اندازهی کافی دریافت کنند.
جانوران خاکزی مانند کرم خاکی، مورچه و سوسک کود، کارگران خستگیناپذیر طبیعت هستند. آنها با فعالیتهای خود خاک را پوک (نرم و قابل نفوذ) و پاک (عاری از مواد مضر) نگه میدارند و آن را برای رشد گیاهان آماده میکنند. با محافظت از این جانوران، در واقع از خاک و تمام موجوداتی که به آن وابسته هستند، محافظت میکنیم.
پاورقی
۱جانوران خاکزی (Soil Fauna): به جانورانی گفته میشود که تمام یا بخشی از زندگی خود را در خاک میگذرانند.
۲کرم خاکی (Earthworm): جانوری که با حفاری در خاک به نرم شدن و هوادهی آن کمک میکند.
۳تجزیه (Decomposition): فرآیند شکسته شدن مواد مرده به قسمتهای کوچکتر توسط موجودات ریز که در نهایت به خاک برمیگردد و آن را تقویت میکند.