جزوه آمورشی فصل 6 علوم نهم: زمین ساخت ورقه ای

جزوه آموزشی فصل ششم علوم نهم: زمین‌ساخت ورقه‌ای
این فصل یکی از مهم‌ترین مباحث زمین‌شناسی در علوم نهم است و به بررسی حرکت ورقه‌های سنگ‌کره و پیامدهای آن می‌پردازد.
1. قاره‌های متحرک
حدود 200 میلیون سال پیش یک خشکی بزرگ به نام پانگه‌آ وجود داشت.
پانگه‌آ به دو بخش تقسیم شد:
لورازیا (نیم‌کره شمالی) → شامل آمریکای شمالی، اروپا، آسیا.
گندوانا (نیم‌کره جنوبی) → شامل آفریقا، آمریکای جنوبی، استرالیا، قطب جنوب، هند.
بین این دو خشکی دریای تتیس قرار داشت.

قاره‌های امروزی حاصل شکسته شدن و جابه‌جایی این خشکی‌ها هستند.
2. نظریه جابه‌جایی قاره‌ها
نخستین بار توسط آلفرد وگنر مطرح شد.
شواهد او:
تشابه فسیل‌ها در قاره‌های مختلف.
انطباق سواحل شرقی آمریکای جنوبی با سواحل غربی آفریقا.
وجود آثار یخچال‌های قدیمی در قاره‌های مختلف.
تشابه سنگ‌ها در آفریقا و آمریکای جنوبی.
این نظریه در سال 1968 میلادی با عنوان زمین‌ساخت ورقه‌ای اثبات شد.
3. نظریه زمین‌ساخت ورقه‌ای
سنگ‌کره زمین یکپارچه نیست، بلکه از ورقه‌های کوچک و بزرگ تشکیل شده است.
این ورقه‌ها بر روی نرم‌کره (خمیر کره) حرکت می‌کنند.