از خواص نوری کانی‌ها چه موقع استفاده می‌شود؟

سلام.از خاصیت های نوری کانی ها زمانی استفاده می کنیم.که بخواهیم مقطع های نارک کانی ها را زیر میکروسکوپ مطالعه کنیم.که به مربوط به علم زمین شناسی باشد

خواص نوری کانی ها :    انواع کانی ها :   1) کانی اپک : اگر در حالت نور ppl کانی ما به صورت تیره باشد آن کانی کانی اپک نام دارد . و جون نور از کانی اپک عبور نمی کند باید برای دیدن ان کانی ها از میکروسکوپ های انعکاسی استفاده کرد .   2) کانی های شفاف: 1ـ یک محوری: کانی های متبلور در سیستم های هگزاگونال ،تری گونال  و تترا گونال 2ـ دومحوری: کانی های متبلور در سیستم های اروترومبیک، مونوکلینیک و تری کلینیک   عوامل موثر در شکل کانی ها :   1ـ ترکیب شیمیایی 2ـ شرایط تبلور   شکل کانی :   1. یو هدرال :   اگر کانی زاویه دار باشد، و گوشه های آن خرده نشده باشد شکل دار است . 2. ساب هدرال : اگر گوشه ای کانی خرده باشد به آن نیمه شکل دار می گویند . 3. آن هدرال : اگر کانی زاویه دار باشد ، گوشه ها خرده باشد به آن بی شکل می گویند.   فرم شکل کانی:   1. شش گوش (برش عرضی Am ) 2.هشت گوش( برش عرضی py ) 3. ستونی ( برش طولی Am _ py ) 4. سوزنی  (برش طولیAm ) 5. فلسی mica grop( mus bt chl)                      اولین کانی در واکنش بون شکل دار است( الوین ) و هر چه از سری واکنش بون به پایین پیش می رویم از حالت شکل دار خارج می شود.مانند کوارتز که بی شکل است.   رنگ کانی :                                                                                           الف :دارای رنگ : با چرخش میز میکروسکوپ که به1-  دارای چند رنگی 2ـ فاقد چند رنگی تقسیم میشود دارای چند رنگی 1. دارای چند رنگی مستقیم : در جهتppl تیره 2. دارای چند رنگی معکوس: در جهتppl روشن   کانی هایی که دارای چند رنگی هستند در برش عرضی فاقد چند رنگی می باشند. قهوه ای روشن و تیره Bt   _  سبز کم رنگ تا پررنگ Am سبز تا کرم رنگ chl    _   قهوه ای روشن و تیره تا کرمpy   ب:فاقد رنگ    mus_ Qtzp_ kfs)  )                               رخ ( کلیواژ ) :   تعریف: سطح یا امتداد خاصی از بلور که پیوند در آن جهت سست بوده و موجب می شود تا بلور در آن امتداد شکسته شود و سطوح ایجاد شده منظم باشد آن را رخ می گویند. از لحاظ کیفیت به انواع :  واضح ، نیمه واضح و غیر واضح قابل تقسیم هستند. کانی های آمورف فاقد رخ هستند اما کانی های بلورین گاهی در یک،دو،سه،چهار و شش  جهت دارای رخ هستند   انواع رخ   1. انواع  رخ یک جهتی مانند mica grop( mus bt chl) 2. رخ دوجهتی:  قائم مانند پیروکسن و غیر قائم مانند آمفیبول  3. رخ سه جهتی: مانند cal وpol نکته : ضخامت رخ ثابت بوده و با چرخش میز میکروسکوپ تغییر رنگ نمی دهد و بصورت خطوط صاف و پیوسته است   شکستگی :   شکستگی به صورت خطوط ناصاف و با ضخامت متغییر دیده می شود و چون در قسمت شکستکی آلتره شدن به وجود می آید در نتیجه با چرخش میز میکروسکوپ تغییر رنگ مشاهده می شود.   برجستگی:   1. کم : حاشیه کانی مشخص نباشد مانند kfs 2. متوسط:حاشیه کانی قایل تشخیص است مانند Qtz 3. بالا:کانی به صورت خیلی برجسته است مانند Bt-Ap-zr   ضریب شکست :   حاشیه بکر یا ضریب شکست عبارت است از تغییر مسیر نور از محیط های مختلف و از اجسام گوناگون گاهی ممکن است سرعت نور و میزان آن کاهش بیابد. با پایین آوردن میز میکروسکوپ هاله یا حاشیه بکر را ایجاد می کنیم در نتیجه در صورتی که پیچ تنظیم کننده را به طرف خودمان  حرکت دهیم  حالات زیر اتفاق می افتد:   1.حاشیه کانی به سمت داخل می رود پس ضریب شکست کانی بالا است مانند کانی های (Bt- Am -Pl)   2. هاله ایجاد شده به سمت خارج کانی میرود در نتیجه ضریب شکست کم است مانند کانی (KFC)    تجزیه یا آلتره :   یک کانی که قبلا تشکیل شده در شرایط جدید به کانی دیگری تبدیل می شود مثل تبدیل آلکالی فلدسپات به کائولینیت.وقتی که آنالیزور بیرون است آن قسمتی که تجزیه شدگی دارد کمی کدر دیده می شود و مانند این است که روی آن را پوشانده باشیم و وقتی که آنالیزاتور را وارد می کنیم به صورت رنگی دیده می شود. این حالت را آلتراسیون می گویند.    تجزیه شدگی به عوامل زیر بستگی دارد :   1.طویل شدگی 2.ترکیب کانی   انکلوزیون :   کانی قبلا تشکیل شده و توسط کانی دیگری در بر گرفته می شود مثل زیرکن داخل بیوتیت.   خاموشی   ابتدا نور xplرا مشاهده می کنیم در صورتی که زیر میکروسکوپ مقطعی نباشد ما تاریک می بینیم . جهت xpl شمالی جنوبی است وppl شرقی غربی است و اثر یکدیگر را خنثی  می کنند،و تاریک دیده می شود.اگر کانی را در زیر میکروسکوپ قرار دهیم به کمک تیغه های کمکی زاویه 45 درجه می سازند و می توان نوع کانی را مشخص کرد.کانی را به موازات تار شمالی جنوبی قرار می دهیم و زاویه میز میکروسکوپ را وقتی کانی به موازات تار شمالی جنوبی است می خوانیم و سپس کانی را در جهت عقربه های ساعت می چرخانیم تا زمانی که تاریک شود و وقتی تاریک شد دوباره زاویه را می خوانیم در آن هنگام زاویه ها را کم می کنیم که حالات زیر اتفاق می افتد. 1. موازی:اگر زاویه چرخش 90 درجه باشد مانند  mus Bt 2. مایل:زاویه جرخش( 44-1) و( 89-46) درجه باشدمانند  Am _ py 3. متقارن:زاویه چرخش 45درجه باشدمانند  Am _ py    خاموشی موجی   گاهی کانی تحت تاثیر گرماو فشا قرار می گیرد در نتیجه محور های نوری آن تغییر و به صورت      ایجاد می شود که در این صورت خاموشی مطلق به وجود نمی آید و خاموشی به صورت موجی شکل روی آن حرکت می کند. این خاموشی مخصوص کوارتز است   رنگ اینترفرانس:   1. ابتدا کانی را در حالت خاموشی مطلق قرار می دهیم و عدد مقابل میز میکروسکوپ رامی خوانیم 2. سپس به عدد نوشته شده 45درجه اضافه می کنیم در این حالت روشنایی مطلق است که رنگ اینترفرانس نامیده می شود. در این حالت تعداد حلقه های قرمز را با یک جمع کرده که در این صورت شماره نظام مشخص می شود و رنگ کانی رنگ نظام را معین می کند.   طویل شدگی   1. کانی را به موازات تار شمالی جنوبی قرار می دهیم 2. کانی را نسبت به تار شمالی جنوبی 45 درجه می چرخانیم 3.  کانی به موازات تیغه کمکی قرار می گیرد 4.  تیغه کمکی را از جایگاه مخصوص وارد میدان دید می کنیم 5.  اگر محور دید و کانی و تیغه یکسان باشد رنگ اینترفرانس افزایش می یابد یعنی آبی یا سبزشود در این صورت کانی هم جهت با تیغه کمکی (منفی)می باشد ولی اگر رنگ زرد تا نارنجی شود کانی خلاف جهت تیغه(مثبت) است در صورتی که کانی دارای رنگ انترفرانس نظام بالا باشد از تیغه کمکی جبران کننده استفاده می کنیم.   بافت اسکلوشن :   بعضی از کانی ها پس از سرد شدن به دو کانی تقکیک می شوند که به آن اسکلوشن می گویند.پدیده اسکلوشن را در فلدسپات ها به پرتیت و آنتی پرتیت می شناسند.   خصوصیات بافت اسکلوشن:   1. در یک کانی خواص نوری دو کانی قابل بررسی است. 2. در پیروکسن ها گاهی پدیده اکسلوشن تشکیل می شود. 3.  در نور pplبافت اسکلوشن بی رنگ .و در نور xplسفید تا خاکستری است 4. پلاژیکلاز برجستگی بیشتراز آلکالی فلدسپات (وقتی آنالیزاتور خارج باشد)است 5. اگر زمینه به سمت داخل و برجستگی بالا داشته باشد و لکه های آن برجستگی های  ظریف داشته باشند و حاشیه بکرشان به سمت بیرون حرکت کنند نوع اسکلوشن آنتی پرتیت است و اگر بر عکس باشد پرتیت 6. اگر حالت فوق خیلی ریز باشد میکرو آنتی پرتیت گفته می شود.   ماکل :   بلورهای بعضی از کانی ها هنگام تبلور در یک سطح یا محور مشترکاً رشد نموده و تشکیل ماکل را می دهند .   انواع ماکل :   1ـ ماکل کارلسباد 2ـ  پلی سنتیک  3ـ پرکلین 4ـ مشبک 5ـ تداخلی برای دیدن ماکل ها آنالیزاتور باید داخل باشدیعنی ماکل تنها با نور xpl دیده می شود 1. ماکل کارلسباد از دو بلور تشکیل شده است که در یک محور مشترک هستند 2. ماکل پلی سنتیک از چند بلور که خواص نوری آنها یکسان است تشکیل شده است بلور ها حالت نوار داشته که به صورت ممتد و یک نواخت است 3. ماکل پریکلین مانند ماکل پلی سنتیک است با این تفاوت که عرض نوارهاغیر یکسان و تا انتها نمی رسند 4. ماکل مشبک که به صورت مشبک است از ماکل ها برای تشخیص کانی و تعیین ترکیب شیمیایی آنها نیز استفاده می شود مثلاًماکل پلی سنتیک برای شناسایی پلاژیکلاز و پتاسیم فلدسپات رابا استفاده از ماکل کارلسباد و میکروکلین را توسط ماکل مشبک تشخیص می دهند   زونینگ:   تغیرات منظم و تدریجی در ترکیب شیمیایی یک کانی و یا تغییر نوع کاتیون رنگی موجب تشکیل زونینگ می شودیعنی زونینگ به دلیل تفاوت در ترکیب شیمیایی دو کانی به دو رنگ دیده می شود که حاشیه زونینگ آلبیت باشد سدیم دار و مرکز آن اندریت است (کلسیم دار) و با چرخش میز میکروسکوپ به خوبی مشاهده می شود.  

از خواص نوری کانی : کانی شناسان موقع مطالعه مقاطع نازک کانی ها در میکروسکوپ های ویژه ازشون استفاده میکنن

زمانی که لازم باشه ازشون استفاده میکنیم